ΛΙΜΑΝΙ ΨΥΧΗΣ

Περί Απελπισίας

"Να μην πτοείστε..."

 Ο γέροντας Πορφύριος είπε: «Μην απελπίζεσαι»

«Όταν αμαρτάνεις, να μην απελπίζεσαι. Με θάρρος και ελπίδα στο Θεό να μετανοείς και να πηγαίνεις στον Πνευματικό που σου έχω υποδείξει, αν δεν μπορώ εγώ, και να τα εξομολογείσαι. Έτσι μόνο θα σωθείς».

«Δεν υπάρχει απελπισία μέσα στην Εκκλησία»

Εκείνο που έλεγε, κυρίως, ήτανε για τη σημασία της εξομολογήσεως. Έλεγε:

«Δεν υπάρχει απελπισία όταν είσαι μέσα στην Εκκλησία, ό,τι και να έχεις κάνει, ό,τι και να έχεις υποστεί. Δεν υπάρχει απελπισία. Στενοχώρια μπορεί να έχεις, αλλά απελπισία όχι. Ο Θεός, μέσα από την εξομολόγηση –τόνιζε πάρα πολύ τη σημασία του Ιερέα, το χέρι του παπά… ήταν σαν να έβγαινε από εκεί η Θεία Χάρη- σε βοηθά και ξεπερνάς αυτά τα οποία μπορεί να σε οδηγήσουν στα έσχατα όρια της απελπισίας»

Ο γέροντας Πορφύριος έλεγε για τις στιγμες που μας πιάνει απελπισία:

«Έχει ο Θεός. Εκεί που απελπίζεσαι, σου στέλνει κάτι που δεν το περιμένεις… αρκεί να Τον πιστεύεις και να Τον αγαπάς.Όπως και Εκείνος μας αγαπά και φροντίζει για εμάς, όπως ο κάθε πατέρας για τα παιδιά του. Και όλοι μας είμαστε παιδιά Του Θεού. Και ό,τι καλό έχουμε, το έχουμε από Τον Θεό. Είναι δικό Του το δώρο. Δεν έχεις ακούσει στην Εκκλησία ότι: “Πάσα δόσις αγαθή και πάν δώρημα τέλειον άνωθεν έστι κατά βαίνον, εκ σου του Πατρός των φώτων;” »

Κάποιος γέροντας είπε:

«Δεν έχω ασχοληθεί με πολλά πράγματα. Λίγα πατερικά ξέρω και προσπαθώ…, τέλος πάντων. Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι δεν υπάρχει φαρμάκι στον άνθρωπο. Το φαρμάκι γίνεται γλυκό, όταν το αντιμετωπίσεις πνευματικά. Βλέπουμε πολλές φορές ένα άνθρωπο να αμαρτάνει. Λυπείται όπως πραγματικά μετανοεί, νιώθει λύπη εξομολογείται και έχει θεια παρηγοριά. Και όταν δεν νοιώθει αυτή την παρηγοριά, τότε πρέπει να καταλάβει ότι κάποια εξέλιξη τον πειράζει μέσα του, τον πειράζει ο λογισμός και πρέπει να πάει να το πει αυτό, όποτε έρχεται η παρηγοριά. Προχωρούμε τώρα. Συμμετέχει σε μια στεναχώρια ενός αδελφού που υποφέρει, κάνει προσευχή, παρακαλεί και τον βοηθάει ο Θεός. Είπε πάλι , όταν κανείς είναι ελευθερωμένος από το παλιοάγχος, τότε αναπαύονται κοντά του και κάθε είδους άνθρωποι.»

Και εγω σαν ελαχιστος και απλος ανθρωπος για τους καιρους που ζουμε λεω:

Τα τελευταια χρονια δεν ακουμε τιποτα καλο και ευχαριστο. Πολεμοι, πλημμυρες, λιμοι, νοσος ταδε...και η λιστα δεν εχει τελειωμο. Δεν λεω οτι τα πραγματα δεν ειναι ετσι, ισα ισα που μπορει να ειναι και χειροτερα...

Το θεμα ειναι να μην πτοουμαστε, να μην απελπιζομαστε και να μην χανουμε την πιστη μας στο Θεο...να μην πιστεψουμε οτι μας εχει εγκαταλειψει. Ξερω οτι αυτο ακουγεται τρομερα δυσκολο και ακατανοητο. Ο Θεος δεν μας εγκατελειψε, μας δοκιμαζει και μας δινει ευκαιριες για να μετανοησουμε. Δυστυχως ή ευτυχως ο Θεος δρα με μυστηριο τροπο που για πολλους ισως να μην ειναι κατανοητος. Για να κατανοηθει ομως ο τροπος με τον οποιο δρα, θα πρεπει να μελετησουμε το λογο του, την Παλαια και Καινη Διαθηκη...ειναι απαραιτητο.

Ξερω οτι ακουγεται παραλογο για μερικους και ισως και για μενα καποιες φορες. Αν ομως πιστεψουμε οτι ο Θεος μας εγκατελειψε, τοτε οταν ο Αντιχριστος ερθει σαν σωτηρας του κοσμου, θα ειναι πολυ ευκολο να τον πιστεψουμε και να τον προσκυνησουμε.Μην πτοείστε, μην πανικοβαλεστε...Πιστη, προσευχη και επαγρυπνισητου και παντα!

Αντιμετώπιση περιπτώσεων απελπισίας

Ήρθε κάποιος νεαρός αναστατωμένος και μου είπε: «Γέροντα, δεν πρόκειται να διορθωθώ. Μου είπε ο πνευματικός μου: ‘’αυτά είναι και κληρονομικά…’’». Τον είχε πιάσει απελπισία. Εγώ, όταν μου πη κάποιος ότι έχει προβλήματα κ.λπ., θα του πω: «Αυτό συμβαίνει γι’ αυτόν και γι’ αυτόν τον λόγο· για ν’ αλλάξης, πρέπει να κάνης εκείνο κι εκείνο». Έχει λ.χ. κάποιος έναν λογισμό που τον βασανίζει και δεν κοιμάται, παίρνει χάπια για το κεφάλι, για το στομάχι και με ρωτάει: «Να κόψω τα χάπια;». «Όχι, του λέω, να μην κόψης τα χάπια. Να πετάξης τον λογισμό που σε βασανίζει και ύστερα να τα κόψης. Αν δεν πετάξης τον λογισμό, έτσι θα πας· θα ταλαιπωρήσαι». Γιατί, τι θα ωφελήση να κόψη τα χάπια, όταν κρατάη μέσα του τον λογισμό που τον βασανίζει;

Καλά είναι ο πνευματικός να μη φθάνη μέχρι του σημείου να ανάβη κόκκινο φως· να ανέχεται λίγο μία κατάσταση, αλλά φυσικά πρέπει και ο άλλος να δουλεύη σωστά, για να βοηθηθή. Ένας νεαρός ζόρισε κάποια φορά την αρραβωνιαστικιά του – ποιος ξέρει τι της έλεγε; - και εκείνη από την αγανάκτησή της πήρε το αυτοκίνητο και έφυγε και στον δρόμο σκοτώθηκε. Μετά ο νεαρός ήθελε να αυτοκτονήση, γιατί ένιωθε ότι αυτός έγινε αιτία και σκοτώθηκε η κοπέλα. Όταν ήρθε και μου το είπε, αν και στην ουσία είχε κάνει έγκλημα, τον παρηγόρησα και τον έφερα σε λογαριασμό. Έπειτα όμως το έρριξε τελείως έξω, έγινε τελείως αδιάφορος, βρήκε εν τω μεταξύ και μια άλλη. Όταν ξαναήρθε μετά από δύο-τρία χρόνια, του έδωσα ένα τράνταγμα γερό, γιατί τότε δεν υπήρχε κίνδυνος να αυτοκτονήση. Χρειαζόταν το τράνταγμα, αφού δεν υπήρχε αναγνώριση. «Δεν καταλαβαίνεις, του είπα, ότι έκανες φόνο, ότι έγινες αιτία και σκοτώθηκε η κοπέλα;». Αν δούλευε σωστά, θα συνέχιζε να υποφέρη, αλλά θα ανταμειβόταν με θεϊκή παρηγοριά· δεν θα έφθανε σ’ αυτήν την κατάσταση την αλήτικη της αδιαφορίας.

Θέλει δηλαδή πολλή προσοχή. Κάνει κάποιος ένα σφάλμα και πέφτει στην απελπισία. Εκείνη την στιγμή μπορεί να τον παρηγορήσης, αλλά, για να μη βλαφθή, χρειάζεται και το δικό του φιλότιμο. Μια φορά είχε έρθει στο Καλύβι ένα νέο παιδί απελπισμένο, γιατί έπεφτε σε σαρκική αμαρτία και δεν μπορούσε να απαλλαγή από αυτό το πάθος. Είχε πάει σε δύο πνευματικούς που προσπάθησαν με αυστηρό τρόπο να το βοηθήσουν να καταλάβη ότι είναι βαρύ αυτό που κάνει. Το παιδί απελπίσθηκε. «Αφού ξέρω ότι αυτό που κάνω είναι αμαρτία, είπε, και δεν μπορώ να σταματήσω να το κάνω και να διορθωθώ, θα κόψω κάθε σχέση μου με τον Θεό».όταν άκουσα το πρόβλημά του, το πόνεσα το καημένο και του είπα: «Κοίταξε, ευλογημένο, ποτέ να μην ξεκινάς τον αγώνα σου από αυτά που δεν μπορείς να κάνης, αλλά από αυτά που μπορείς να κάνης. Για να δούμε τι μπορείς να κάνης, και να αρχίσης από αυτά. Μπορείς να εκκλησιάζεσαι κάθε Κυριακή;». «Μπορώ», μου λέει. «Μπορείς να νηστεύης κάθε Τετάρτη και Παρασκευή;». «Μπορώ». «Μπορείς να δίνης ελεημοσύνη το ένα δέκατο από τον μισθό σου ή να επισκέπτεσαι αρρώστους και να τους βοηθάς;». «Μπορώ». «Μπορείς να προσεύχεσαι κάθε βράδυ, έστω κι αν αμάρτησες, και να λες ‘’Θεέ μου, σώσε την ψυχή μου’’;». «Θα το κάνω, Γέροντα», μου λέει. «Άρχισε λοιπόν, του λέω, από σήμερα να κάνης όλα αυτά που μπορείς, και ο παντοδύναμος Θεός θα κάνη το ένα που δεν μπορείς». Το καημένο ηρέμησε και συνέχεια έλεγε: «Σ’ ευχαριστώ, πάτερ». Είχε, βλέπεις, φιλότιμο και ο Καλός Θεός το βοήθησε.

H σωστή παιδεία στα παιδιά μας

 Δεν θέλουμε την σωστή παιδεία στα παιδιά μας αλλά δεν μας απασχολεί που τα αποχαυνώνουμε Ξαφνικά μας έχει πιάσει ο καημός τι λέει η Ε.Ε για τα θρησκευτικά; Αν είναι έτσι τότε μην διαμαρτυρόμαστε για την ακρίβεια, για το πετρέλαιο και την φτώχεια γιατί αυτά όλα είναι αποτελέσματα της πολιτικής που ακολουθεί η Ε.Ε και η ΗΠΑ. Η Ελλάδα έχει άλλη κουλτούρα την οποία χάνει όπως και την ταυτότητα της. Είδατε εσείς κανένα παιδί να βγαίνει αποχαυνωμένο ή κακό λόγω της διδασκαλίας των Θρησκευτικών; Αντίθετα χωρίς τα υγιή πρότυπα όπως είναι... οι Άγιοι και οι Πατέρες της εκκλησίας πολύ εύκολα μπορείς να φθάσεις μέχρι την... δολοφονία στην Μύκονο. Δίχως Θεό όλα επιτρέπονται λέει ο Ντοστογιέφσκι. Μπορείς να κάνεις τα πάντα. Να σκοτώσεις, να κλέψεις, να βιάσεις και να απολογηθείς μόνο στους ανθρώπους. Στον Θεό όμως όχι γιατί θα έχεις κάνει την επιλογή σου. Έχετε δει έναν ΑΛΗΘΙΝΟ χριστιανό να σκοτώνει; Και δεν λέμε για όσους δεν έχουν ευλάβεια αλλά δήθεν εξομολογούνται ή πάνε εκκλησία. Λέμε για ΑΛΗΘΙΝΟΥΣ χριστιανούς. Αυτοί θυσιάζονται για τον συνάνθρωπο. Τι να λέμε τώρα; Να μας πείσει κάποιος ότι το παιδί μας αν μάθει θρησκευτικά θα έχει άσχημη εξέλιξη; Ή μήπως αυτό που λένε κάποιοι ότι τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται την θρησκειολογία και να επιλέξουν. Για ένα τόσο σοβαρό θέμα θέλουμε να επιλέξουν οι ανήλικοι αλλά για να φύγουν από το σπίτι και να ζήσουν μόνοι τους, θα πούμε ότι είναι μικρός που θα πάει; Ακριβώς το ίδιο είναι. Αν το παιδί το κάνεις χωματερή και σκουπιδοτενεκέ όσο και αν αδειάσεις τον κάδο η βρωμιά θα υπάρχει. Αν σε ένα παιδί δημοτικού του πεις όχι στα Θρησκευτικά επειδή δήθεν μπορεί να διαλέξει τότε αφού του έχετε εμπιστοσύνη αφήστε το να περάσει μόνο του τον δρόμο. Άλλωστε το παιδί θα μεγαλώσει όπως το μάθουμε. Αν οι γονείς του δεν έχουν παιδεία και το εγκαταλείπουν θα τον χάσει τον δρόμο του.

Άγχος και πνευματική ζωή

Μπορεί η ίδια η πνευματική ζωή να δημιουργήσει με κάποιο τρόπο άγχος σε έναν άνθρωπο;

Ναι, όταν προσπαθεί να συνδυάσει τα κοσμικά με τα πνευματικά! Ας ακούσουμε πάλι τι λέει ο γέροντας Παΐσιος: «Όσο μπορείτε στις δουλειές σας καρδιά να μη δίνετε. Χέρια, μυαλό να δίνετε. Καρδιά να μη δίνετε σε χαμένα, σε άχρηστα πράγματα. Γιατί μετά πώς θα σκιρτήσει η καρδιά για το Χριστό; Όταν η καρδιά είναι στο Χριστό τότε αγιάζονται και οι δουλειές, υπάρχει και η εσωτερική ψυχική ξεκούραση συνέχεια και νιώθει κανείς την πραγματική χαρά. Να αξιοποιείτε την καρδιά σας, να μην τη σπαταλάτε.» (Γέροντος Παϊσίου Λόγοι Α΄ σ.191)

Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να αναλίσκεται σε υλικά πράγματα και να προσκολλάται η καρδιά του σ’ αυτά, αλλά ει δυνατόν να ξοδεύει την καρδιά του μόνο για το Θεό (Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της ψυχής σου, εξ όλης της καρδίας, εξ όλης της διανοίας και εξ όλης της ισχύος σου… είπε ο Θεός). Και αυτό αφορά είτε τις χαρές είτε τις λύπες που μας περιστοιχίζουν και μας καταβροχθίζουν. Όσο μεγάλη χαρά και να έχεις για κάτι δεν μπορεί αυτό να σε διαπεράσει, αν δεν έχει πνευματική χροιά και υπόσταση και συμφέρον. Διαφορετικά έχεις διαποτιστεί από το υλικό φρόνημα.

Άλλη περίπτωση είναι όταν αμαρτάνει κανείς και δε μετανοεί ολοκληρωτικά, ενώ παράλληλα εξακολουθεί να λειτουργεί σωστά η συνείδησή του. Πολύ περισσότερο όταν κάνει αμαρτήματα εκ προθέσεως και εκ προμελέτης. Μπορεί λοιπόν να υπάρξουν και καθαρά πνευματικοί παράγοντες άγχους. Θέλεις –ας πούμε- να είσαι συνεπής με το θέλημα του Θεού, αλλά θεωρείς ότι δύσκολα τα βγάζεις πέρα και αναγκάζεσαι να κάνεις οικογενειακό προγραμματισμό, όπως οι κοσμικοί! Θέλεις να είσαι καλός χριστιανός, αλλά κλέβεις – «όπως όλοι» λες – στις επαγγελματικές δοσοληψίες με αποτέλεσμα όμως αυτό να σου δημιουργεί ανασφάλεια και άγχος. Διότι όσο και αν συμβιβαστεί κανείς με τη συνείδησή του, δεν παύει να νιώθει ότι έρχεται σε σύγκρουση με το θέλημα του Θεού.

Με πολύ όμορφο πραγματικά τρόπο ο γέροντας Παΐσιος μιλάει για τα λεγόμενα απωθημένα της συνείδησης (με τη χαριτωμένη έκφραση «καπακωμένη συνείδηση»!) και μάλιστα τα απωθημένα στην πνευματική ζωή, όταν δεν έχουν σβηστεί από τη χάρη της εξομολόγησης.

«Αν βλέπεις ότι δεν έχεις γαλήνη, αλλά στεναχώρια, να ξέρεις ότι υπάρχει μέσα σου κάτι ατακτοποίητο και πρέπει να το βρεις, για να το διορθώσεις. Κάνεις ας υποθέσουμε ένα σφάλμα, στεναχωριέσαι, αλλά δεν το εξομολογείσαι. Σου συμβαίνει μετά ένα ευχάριστο γεγονός και νιώθεις χαρά. Αυτή η χαρά σκεπάζει τη στεναχώρια για το σφάλμα σου και σιγά-σιγά το ξεχνάς, δεν το βλέπεις επειδή καπακώθηκε από τη χαρά. Αλλά εκείνο εσωτερικά δουλεύει…» (Γ.Π., Λόγοι Γ΄ σ.128)

Και πιο κάτω λέει ο γέροντας πως δημιουργείται μια λανθασμένη συνείδηση. Όταν ο άνθρωπος αναπαύει το λογισμό του και δικαιολογεί τα σφάλματά του, λόγω του ότι έχει εγωισμό. Ενώ όταν δεν έχει εμπιστοσύνη στο λογισμό του και ρωτάει τον πνευματικό, τότε βρίσκει θεϊκή παρηγοριά. Επίσης, όταν λειτουργεί χρησιμοποιώντας το ψέμα, τότε σκαρτίζει τη συνείδησή του και δε βρίσκει ανάπαυση. Ενώ η ορθή συνείδηση, όταν ο άνθρωπος είναι τακτοποιημένος ενώπιον του Θεού, μας πληροφορεί σωστά.

Είναι δυνατόν όμως το άγχος αυτό να οφείλεται και σε άλλους πνευματικούς παράγοντες όπως άγνοια ή παρεξήγηση της πνευματικής ζωής. Για παράδειγμα όταν ένας χριστιανός αγωνίζεται να είναι καλός και συνεπής στα καθήκοντά του και ξεχάσει ότι η σωτηρία μας έχει δοθεί δωρεάν από το Χριστό και δεν εξαρτάται από τα δικά μας έργα (πρβ. Ρωμ. 3, 28)! [...]

Άλλες πνευματικές περιπτώσεις άγχους

Όταν σε συκοφαντούν ή σε αδικούν και εσύ αδημονείς να απολογηθείς, να αποκατασταθείς, να απαντήσεις, να εκδικηθείς καμιά φορά, τότε είσαι γεμάτος άγχος και ταραχή. Πρόκειται φυσικά για παθολογική κατάσταση στην οποία ασφαλώς έχει μερίδιο και ο πονηρός που σπρώχνει προς τα εκεί που φυσάει ο ούριος άνεμος, για να καταποντίσει το πλοίο! Όλα αυτά όμως δεν αρμόζουν σε χριστιανό όπως τονίζει ο Μέγας Μακάριος. Όταν όμως σκεφτείς όπως σου ζητάει ο Χριστός, με μακροθυμία, με συγχωρητικότητα, με αγάπη, τότε δεν έχεις τίποτε από όλα αυτά, αντίθετα παίρνεις ουράνιο μισθό και στο τέλος παίρνεις και μια άρρητη χαρά και ικανοποίηση από την ευλογία του Θεού, από τα δώρα του Αγίου Πνεύματος.

Δεν πρέπει έπειτα να παραβαίνουμε οποιαδήποτε εντολή του Θεού, διότι αυτό μας δημιουργεί εύλογα μια εσωτερική πνευματική σύγκρουση με τη συνείδησή μας και αυξάνει το άγχος.

Λέει ο αββάς Ισίδωρος ότι το φοβερότερο από τα πάθη είναι το να ακολουθεί κανείς την καρδιά του. Αυτό στην αρχή μεν δείχνει ότι αναπαύει κάπως τον άνθρωπο, ύστερα όμως τον οδηγεί στην κατάθλιψη, επειδή αγνόησε το έργο της θείας οικονομίας και το δρόμο του Θεού για να τον ακολουθήσει (Μικρός Ευεργετινός σ.113).. Αντιμετώπιση θα είναι η πιστή εφαρμογή του θελήματος του Θεού. Επίσης η τυπική αυτοεξέταση με βάση το θείο νόμο και η εξαγόρευση όλων των αμαρτιών μας. Όποια καθυστέρηση δημιουργείται είναι φυσικό να μας ενισχύει το άγχος και μπορεί να μας οδηγήσει ακόμη και σε μελαγχολία και απογοήτευση.

Η υπερηφάνεια μπορεί να μας γεμίσει με άγχος αφού μπαίνουμε σε έναν αγώνα υπερίσχυσης και διάκρισης (εκ του πονηρού) σε σχέση με τους άλλους. Να γίνουμε αρεστοί και δακτυλοδεικτούμενοι. Από την άλλη πληγωνόμαστε εύκολα από τις παρατηρήσεις και τις υποδείξεις, ακόμη και όταν απλώς διαφωνεί κάποιος μαζί μας. Η ταπείνωση όμως μας απαλλάσσει από το άγχος σε οποιαδήποτε περίπτωση. Μας διαβεβαιώνει ρητά ο Χριστός: «μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών». Το λέει ξεκάθαρα ότι θα βρείτε ανάπαυση και ηρεμία στην ψυχή σας.

Άλλη μια περίπτωση που μπορεί να σε γεμίζει άγχος και ταραχή είναι ο φανατισμός. Ο φανατικός δε φτάνει ποτέ στην ειρήνη του νου και στη χαρά λέει ο αββάς Ισαάκ (Μικρός Ευεργετινός σ.215). Ο φανατισμός είναι ασθένεια της ψυχής που οφείλεται στην πολλή άγνοια. Και καταλήγει: «Αν επιθυμείς να θεραπεύσεις τους αρρώστους, μάθε πως έχουν ανάγκη από ευσπλαχνία και φροντίδα και όχι από επιτίμηση».

Και ο αββάς Κασσιανός (Μικρός Ευεργετινός σ.319) παρατηρεί ότι το φοβερό πνεύμα της λύπης όταν κυριεύσει την ψυχή του ανθρώπου (ίσως και μέσα από μια υπερβολική αγχώδη κατάσταση όταν την αφήσουμε ανεξέλεγκτη) την εμποδίζει από κάθε αγαθή εργασία, από την προσευχή, από τα ιερά αναγνώσματα. Τέλος προκαλεί σύγχυση, παράλυση και απελπισία.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι το πνευματικό άγχος, ταραχή και κατάθλιψη δεν είναι απλώς πιο έντονες συναισθηματικές ψυχολογικές διαταραχές, έστω κι αν εκδηλώνονται με τον ίδιο τρόπο (αφού ο νους είναι ο οφθαλμός της ψυχής), αλλά σκοτισμός της ψυχής και απομάκρυνση από το Θεό. […]

Επίλογος

Δυστυχώς η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την ανισόρροπη ανάπτυξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, σε βάρος της πνευματικής καλλιέργειας του ατόμου. Διότι «πάσα επιστήμη χωριζομένη αρετής πανουργία και ου σοφία φαίνεται» κατά τον Πλάτωνα. Όπως είπε χαρακτηριστικά ένας διανοούμενος καθηγητής του περασμένου αιώνα, οι περασμένες γενιές χαρακτηρίστηκαν από την εμφάνιση ιδεολόγων άθεων, με ζωή όμως και αρχές που θα ζήλευε και ένας καλός χριστιανός! Σήμερα κινδυνεύει τόσο η κοινωνία όσο και η εκκλησία μας, από «χριστιανούς» στην ταυτότητα αλλά υλιστές στο φρόνημα, αφού πιστεύουν στα λόγια (χριστιανοί κατ’ όνομα!), αλλά η ζωή και οι πράξεις των διαποτίζονται από το μοντέρνο πνεύμα του καταναλωτισμού, του ατομισμού και της επίδειξης που δεν είναι τίποτε άλλο από έναν άκρατο υλισμό.

Για τον αληθινό πνευματικό άνθρωπο, η ελπίδα και πίστη στην αιώνια ζωή του δίνουν περιθώρια να αξιολογεί ως δευτερεύοντα τις ψευτοανέσεις και τον υπερκαταναλωτισμό της εποχής μας, άρα να έχει λιγότερη ανησυχία για τα καθημερινά. Του δίνουν την άνεση να αντικαθιστά τη μοντέρνα ανασφάλεια με την αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης στη χάρη και τη βοήθεια του Θεού, άρα να έχει περισσότερη ηρεμία.

Για τους άλλους; Τι σχέση μπορεί να έχει το καθημερινό άγχος με τις γενικότερες υπαρξιακές αναζητήσεις του ανθρώπου; Από τη μια έχουμε την ψυχολογία και από την άλλη έχουμε την πνευματική ζωή… Μήπως συχνά ο άνθρωπος επιλέγει να είναι πάντοτε απασχολημένος και αγχωμένος από εξωτερικές αιτίες, για να αποφύγει τις εσωτερικές συγκρούσεις και προβληματισμούς; Είναι πιθανό. Μήπως τότε και η ευτυχία του αλλά και η ηρεμία του μοιάζουν με την καραμέλα που δίνει κάποιος σε ένα ορφανό παιδί, σαν ψεύτικη παρηγοριά, αντί να το υποστηρίξει συναισθηματικά με δυο καλές κουβέντες;

Πάντως τα αδιέξοδα στο παράλογο άγχος δε βρίσκονται μπροστά μας αλλά στο μυαλό μας. Η διέξοδος θα είναι να συζητάμε περισσότερο με τον εαυτό μας και με ανθρώπους που αγαπάμε και μας αγαπούν, με τον πνευματικό μας. Να κοιταζόμαστε πιο συχνά στον καθρέφτη που είναι ο λόγος του Θεού. Τι είμαστε άραγε; Ένα παραγωγικό ρομπότ που βγάζει χρήματα ή ένας άνθρωπος τον οποίο ήρθε να συναντήσει και να λυτρώσει ο ίδιος ο Θεός; Αυτός «όταν έρθει και κατοικήσει σε όλο το χώρο της ψυχής μας ο Χριστός, τότε φεύγουν όλα τα προβλήματα, όλες οι πλάνες, όλες οι στεναχώριες. Τότε φεύγει και η αμαρτία» (Κ. Γιαννιτσιώτη, Κοντά στο γέροντα Πορφύριο σ.391).

Αδικία!!!

• Αδικία οι αγεφύρωτες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες!
• Αδικία να ζω στην αφάνεια!
• Αδικία να είμαι άνεργος, να μην έχω δικό μου σπίτι, αυτοκίνητο!
• Αδικία να είμαι άρρωστος!
• Αδικία ο θάνατος του παιδιού μου!
• Αδικία να μην έχω οικογένεια· να μην έχω πατρίδα!
• Αδικία οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης!
• Αδικία να μη με προσέχουν, να μη με κατανοούν, να μην ενδιαφέρονται για μένα!
• Αδικία να με παραγκωνίζουν, να με περιφρονούν, συκοφαντούν, πολεμούν!
• Αδικία να είμαι μόνος!
  

Οι περισσότεροι παραδεχόμαστε ότι έτσι έχουν τα πράγματα. Ότι όλα τα παραπάνω συνιστούν μορφές της αδικίας. Και η κοινή λογική καθηλώνεται· η αδικία προβάλλεται δικαιωμένη.

Με «την μάχαιραν» του Πνεύματος, το λόγο του Θεού, που είναι ζωντανός και δραστικός, επιχειρούμε ανατομία της αδικίας. Η «δίστομος μάχαιρα» εισχωρεί σταθερά από την επιφάνεια του προσωπείου στο βάθος της ουσιαστικής αδικίας. Και αποκαλύπτει το αληθινό της πρόσωπο.

Τέμνει ο λόγος του Θεού το προσωπείο της Αδικίας αρχικά με τα ερωτήματα: Τι είναι αδικία; Και πόσο αυτή μπορεί να βλάψει την αρετή του ανθρώπου;

Αρετή του ανθρώπου – κατά τον ιερό Χρυσόστομο – είναι τα κατορθώματα της ψυχής του! Κι αυτό, γιατί η αλήθεια του Χριστού πρεσβεύει ότι η αξία του ανθρώπου βρίσκεται στην ψυχή του· όλα τ’ άλλα του ανθρώπου είναι: δικά του· το σώμα του, τα ποικίλα αγαθά, τα ταλέντα του κλπ. Και ο Μ. Βασίλειος λέει ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε κυρίως η ψυχή και ο νους μας, που έχουν πλαστεί κατ’ εικόνα Θεού. Το σώμα και οι αισθήσεις του είναι δικά μας· δεν είναι εμείς. Γύρω δε από μας υπάρχουν χρήματα, τέχνες και όλη η υπόλοιπη πραμάτεια του βίου.

Η αδικία, που αναφέρεται στα δικά μας, δεν βλάπτει ουσιαστικά την ψυχή μας. Στην Αγία Γραφή η έννοια της αδικίας φωτίζεται σε συγκεκριμένα παραδείγματα.

Γνωστά τα παθήματα του Ιώβ στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκη. Σε χρόνο μηδέν από πλούσιος γίνεται φτωχός, από πολύτεκνος άτεκνος· η λέπρα καταξεσχίζει τις σάρκες του· όχι μόνο δεν έχει σπίτι και πόλη, αλλά και αυτοεξορίζεται – σαν σε άλλη πόλη και άλλο σπίτι – στην κοπριά. Οι φίλοι κατηγορούν τον δίκαιο ότι από τα αμαρτήματά του πάσχει. Και η γυναίκα του τον προτρέπει να βλασφημήσει κι ας πεθάνει. Όμως όλα αυτά δεν βλάπτουν στο παραμικρό την ψυχή του, που τώρα περισσότερο – όπως το χρυσάφι μέσα στο καμίνι – λάμπει και επισφραγίζει τη γνησιότητά του με τα λόγια: «Είη το όνομα Κυρίου ευλογημένον».

Ιωσήφ· ο αγαπημένος γιος του Πατριάρχη Ιακώβ. Τα ίδια του τ’ αδέλφια από φθόνο τον πουλούν ως δούλο και τον εξορίζουν από την πατρίδα του. Συκοφαντείται και φυλακίζεται. Κι όμως η αρετή του μένει ατόφια. Είναι ο πάγκαλος Ιωσήφ, όχι τόσο για την ομορφιά του σώματός αλλά της ψυχής του.

Ο Λάζαρος της ευαγγελικής περικοπής. Τον δέρνει φτώχεια, πείνα, αρρώστια, έλκη, σκύλοι· ενώ βλέπει τον πλούσιο να ζει στα πολυτελή σπίτια και δείπνα. Τελικά η καθαρότητα της εγκαρτέρησης του Λαζάρου τον έβαλε στην αγκάλη του Αβραάμ.

Και μύρια άλλα περιστατικά από την Αγία Γραφή και την Ιστορία αποδεικνύουν, ότι η οποιαδήποτε αρνητική ή κακόβουλη ενέργεια, «αδικία», εναντίον μας, όχι μόνο δεν μας αδικεί – αν η ψυχή άγρυπνα οικοδομεί στην πέτρα – την ορθή πίστη και πράξη – αλλά και μας στεφανώνει και καταξιώνει.

Έτσι η μάχαιρα του Πνεύματος ξεσκεπάζει το προσωπείο της Αδικίας αφήνοντας να φανεί καθαρά το πραγματικό της πρόσωπο. Και αυτό είναι η αμαρτία που εκούσια διαπράττουμε ζημιώνοντας οι ίδιοι την αθάνατη ψυχή μας. Μπορούμε επομένως να ορίσουμε την αδικία ως βλάβη της ουσίας του ανθρώπου, δηλαδή της ψυχής. Διαφορετικά δεν έχουμε πραγματική αδικία, αλλά οδύνη και πειρασμική κατάσταση και δοκιμασία του αυτεξουσίου του ανθρώπου, που αποκαλύπτει την ποιότητά του.

Γι’ αυτό και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος δεν έπαυε να χαρακτηρίζει ως σκόνη και παραμύθια όλες τις συμφορές και «αδικίες» του κόσμου τούτου. «Τα δε άλλα πάντα κόνις και καπνός και μύθος, κάν επιβουλάς είπης, κάν συκοφαντίας, κάν λοιδορίας, κάν εξορίας, κάν ξίφη ηκονημένα».

Την εκούσια όμως αμαρτία τη θεωρούσε φοβερό πράγμα, γιατί ταυτίζεται με την αδικία, που οι ίδιοι ενεργούμε στον ίδιο μας τον εαυτό. Καθοριστικός ο λόγος του: «τον εαυτόν μη αδικούντα ουδείς παραβλάψαι δύναται».

Αθεΐα - Απιστία


Είπεν άφρων εν καρδία αυτού˙ ουκ έστι Θεός ψαλμ. 13, 1

Εκ προοιμίου πρέπει να σημειώσουμε πως άθεος άνθρωπος δεν είναι δυνατόν να υπάρχει. Άρα όταν μιλούμε για αθεΐα ίσως θα ήταν ορθότερο να την αντικαταστήσουμε με την λέξη «απιστία». Δηλαδή η αποδοχή των όσων υποστηρίζει η αθεΐα ως ιδεολογικό ρεύμα δεν είναι τίποτα περισσότερο από την δήλωση άρνησης των όσων διδάσκει η Εκκλησία. Αντίθεση προς την πίστη (απιστία) και σύνταξη με μίαν άλλη «πίστη» αφού είναι παντελώς αδύνατη η χρήση αντικειμενικών αποδείξεων ώστε να τεθεί ένα σοβαρό έρεισμα για την στήριξη των θέσεων των όσων αρνούνται την ύπαρξη του Θεού (αθέων ή απίστων).

Η παραπάνω παράγραφος βέβαια, θα μπορούσε αβίαστα και αβασάνιστα να χαρακτηριστεί από οποιονδήποτε κακόβουλο πολέμιο ή απερίσκεπτο αδιάφορο, ως μία σαθρή Χριστιανική απολογητική. Τα γεγονότα όμως μιλούν από μόνα τους. Αρκεί κανείς να ρίξει μια σύντομη ερευνητική ματιά στις δογματίζουσες θέσεις των πρωτεργατών και θιασωτών της «αθεΐας». Οπωσδήποτε θα αναγκασθεί να αναφωνήσει- όποιος σέβεται τον εαυτό του- μαζί με τον Ιερό Αυγουστίνο: «Ω, άπιστοι, δεν είσθε δύσπιστοι. Είσθε οι πλέον εύπιστοι! Δέχεσθε τα πιο απίθανα, τα πιο παράλογα, τα πιο αντιφατικά, για να αρνηθήτε το θαύμα».

Αν και αυτό δεν αρκεί να πείσει όποιον με θέρμη υποστηρίζει τον αθεϊσμό- απιστία (και όταν λέμε «να πείσει» δεν εννοούμε να αποδεχθεί ως Πίστη τον Χριστιανισμό, αλλά θέλουμε αδελφικά να τον ωθήσουμε να «σοβαρευτεί» κάπως αναζητώντας με σύνεση κάποιο άλλο ιδεολογικό ή φιλοσοφικό ρεύμα ή καλύτερα την ΑΛΗΘΕΙΑ) προτείνουμε να κοιτάξει την κατάντια των αθεϊστικών ολοκληρωτικών καθεστώτων ανά τον κόσμο, τα οποία ή κατεδαφίστηκαν ως χάρτινοι πύργοι ή άλλαξαν τακτική προσπαθώντας να διατηρηθούν στη ζωή.

Ίσως όμως και πάλι ο άπιστος να προτείνει την απιστία του. Πριν κλείσουμε το σύντομο εισαγωγικό αυτό κείμενο του προτείνουμε να μην εθελοτυφλεί αλλά να σκεφτεί το τέλος όσων με όμοιο τρόπο υποστήριξαν την αθεΐα˙ τέλος οικτρό, παράνοια, παραφροσύνη, απώλεια... Και από την άλλη αντιπαραθέτουμε τους λαμπρούς αστέρες της Εκκλησίας μας, τους Αγίους που με όλη τους την καρδιά αγάπησαν τον Χριστό και δοξάζονται αιωνίως.

Διάλεξε τον δρόμο σου... 

Αναζήτηση Θεού

Μια καταγραφή για ανθρώπους που ξεκινούν να αναζητούν τον Θεό.

       Μην ψάξεις φίλε μου να βρεις τον Θεό ψηλά στον ουρανό σαν επιστήμονας. Γιατί η γη είναι στρογγυλή, και γύρω της ο ουρανός.

Μην ψάξεις τον Θεό στο φως του ήλιου, ούτε στο καύμα των ηλιακών εκλάμψεων. Γιατί το φως του είναι ασύγκριτο, και η φλόγα της αγάπης του απροσμέτρητη.

Ούτε στις αμμοθύελες του Άρη θα τον βρεις, γιατί ο γνόφος του είναι πυκνότερος.

Να μην τον ψάξεις ούτε στη μεγαλοσύνη του γιγάντιου Δία, ούτε στη βίαιη ορμή των καταιγίδων του. Γιατί Εκείνος είναι Μέγας, κι ο Δίας ένας κόκκος, και κόκκος κόκκου άμμου.

Δεν θα τον βρεις ούτε στα παγωμένα τα βουνά του Γανυμίδη, γιατί η δικαιοσύνη του είναι λευκότερη από το χιόνι.

Ούτε στα δαχτυλίδια του Κρόνου θα τον βρεις, γιατί το δαχτυλίδι που Εκείνος δίνει είναι πολυτιμότερο απ’ όλους τους πλανήτες.

Μην τον ζητήσεις καν στον Πλούτωνα τον μακρινό, γιατί είναι όλοι οι πλανήτες, «βόλοι» μέσα στα χέρια του, κι Αυτός τόσο κοντά!

Μα ούτε στου Μαγγελάνου τα νέφη, ούτε στης Ανδρομέδας την αμέτρητη άμμο άστρων θα τον ανακαλύψεις, και ούτε καν στο σύμπαν όλο. Γιατί σ’ ολόκληρο το σύμπαν δεν χωράει, μάλλον αυτό χωρείται απ’ Αυτόν.

Αναζήτησέ τον σαν παιδί, πιο χαμηλά. Εδώ στη μικρή τη γη μας. Ψάξε τον στην ομορφιά ενός μικρού κι ασήμαντου λουλουδιού, κι ας μην τον βρεις ούτε κι εκεί.

Αναζήτησέ τον στο χαριτωμένο παιχνίδισμα μιας γάτας, και στο πιστό βλέμμα του σκύλου σου, κι ας μην τον συναντήσεις.

Προσπάθησε να τον διακρίνεις στα μάτια του ζητιάνου που χτυπάει την πόρτα σου, και δώσε την ελεημοσύνη σου, σαν να τη δίνεις σε Αυτόν, και ας μην τον αναγνωρίσεις.

Σκύψε στα δάκρυα του ορφανού και της χήρας, και πες ότι είναι δάκρυα δικά Του, και ρίξε λίγο βάλσαμο στον πόνο τους, κι ας μην μπορέσεις να Τον εννοήσεις.

Ψάχνε τον πάντα, και παντού, και κάνε το καλό με αγάπη σ’ όλους, σαν να το κάνεις σε Αυτόν, και ψάχνε πίσω από κάθε τι, και μέσα σ’ όλα να τον συναντήσεις. Κι ας μην τον αντικρίσεις.

Και τότε, δεν θα χρειαστεί να τον ανακαλύψεις, (γιατί ποτέ δεν θα μπορέσεις). Θα έρθει Εκείνος να σε βρει, γιατί σε βλέπει, και σ’ αγαπά, και σε γνωρίζει. ΚΑΙ ΘΑ Σ’ ΑΦΗΣΕΙ ΛΙΓΟ ΝΑ ΤΟΝ ΝΙΩΣΕΙΣ. Και θα ξανακρυφτεί από σένα.

Τότε θ’ αρχίσεις ΝΑ ΤΟΝ ΠΟΘΕΙΣ, όπως το ελάφι τα νερά, όπως η νύμφη τον νυμφίο, όπως ο εραστής την ερωμένη του, όπως το νεογέννητο το μητρικό το γάλα. Κι Εκείνος θα κρύβεται από σένα, και θα γελάει με το κλάμα σου χαρούμενος, όπως γελάει η μητέρα ευτυχισμένη με το κλάμα του μωρού της, όταν το βλέπει να τη θέλει τόσο πολύ, μέχρι δακρύων, κι όπως γελάει ο εραστής, που κρύβεται από την ερωμένη του στο πρώτο ραντεβού, και χαίρεται όταν εκείνη τον αναζητάει με πόθο.

Θα σε αφήνει να πέσεις από την κούνια σου, προσέχοντας μη χτυπηθείς ανεπανόρθωτα, για να γνωρίσεις την αδυναμία σου.

Όταν θα λες: «περπάτησα!» Θα σε αφήνει να σκοντάφτεις, για να ζητάς το χέρι του στα πρώτα βήματά σου.

Θα σε παρατηρεί στις δύσκολες στιγμές της εφηβείας σου, θα σε παιδαγωγεί και θα σε συμβουλεύει μυστικά, σκληρά η τρυφερά.

Κι όταν ανδρώνεσαι, θα σε διδάσκει την τέχνη του πολέμου, και θα σε μάθει χίλιες τέχνες. Και θα καλεί μπροστά σου μονομάχους, όλο και δυνατότερους, όλο και αξιότερους, και θα διδάσκεσαι από τις πτώσεις σου κι από τον πόνο σου, ώσπου να γίνεις δυνατός.

Μα τότε, πια, δεν θα τον ψάχνεις. Γιατί αργά μα σταθερά, ανεπαίσθητα, ΘΑ ΤΟΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ. Θα τον διακρίνεις γύρω σου παντού. Θα βρίσκεις μέσα σου νοήματα που ποτέ δεν διδάχθηκες, θ’ αντιλαμβάνεσαι υπάρξεις που ποτέ δεν είδες. Θα βρίσκεις δύναμη που ποτέ δεν είχες. Θα Τον γνωρίζεις, και θα τον εμπιστεύεσαι. Κι Εκείνος, θα γίνεται σιγά σιγά μοναδική σου σκέψη και λαχτάρα…

…Ώσπου η φωνή Του ν’ ακουστεί μεσ’ την καρδιά σου. Και τότε, θα τον πεις: «Πατέρα!» και θα τον νιώθεις να σου λέει: «Παιδί μου!» Θα ψάλλετε μαζί και θα γιορτάζετε στις δυσκολίες, και η φωνή Του θα’ ναι πια για σένα τόσο γνώριμη!

Θ’ ακούς, και θα γελάς με αυτούς που τον αναζητούν ακόμα, Εκείνον που για σένα θα’ ναι πια ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.

Και θ’ απομένει η επίγνωση κι ο γάμος…

Αντιμετώπιση του πόνου

- Γέροντα, ποιον πόνο λέτε ανυπόφορο;

- Τον πόνο που κάνει να τρέχουν δάκρυα από τα μάτια! Αυτά τα δάκρυα δεν είναι ούτε μετανοίας ούτε αγαλλιάσεως• που υπάγονται; Τι λέτε;

- Μαρτύριο δεν είναι, Γέροντα;

- Εμ, μαρτύριο είναι!

- Γέροντα, όταν έχω δυνατό πόνο, δυσκολεύομαι να πω «δόξα Σοι ο Θεός».

- Γιατί δυσκολεύεσαι; Να σκέφτεσαι τι τράβηξε ο Χριστός. Ξύλο, ονειδισμούς, φραγγέλωμα, σταύρωση ! Και όλα τα υπέμεινε, «αναμάρτητος ων» , για την σωτηρία μας. Και εσύ, όταν πονάς, να λες: «Για την αγάπη Σου, Χριστέ μου, θα υπομείνω».

- Γέροντα, τι χρειάζεται για να ξεπεράσης τον πόνο;

- Παλληκαριά, βία χρειάζεται.

- Και τον ανυπόφορο πόνο πως τον αντιμετωπίζει κανείς;

- Αν είναι κοσμικός, με το τραγούδι, αν είναι πνευματικός άνθρωπος, με την ψαλμωδία... Ο πατέρας μου μια φορά είχε πυρετό και πολύ πονοκέφαλο.

Τι κάνει λοιπόν; Παίρνει και τρώει μια αλμυρή σαρδέλα, πίνει και ένα ποτήρι κρασί και άρχισε να τραγουδάη το «Ξύπνα καημένε μου ραγιά» και άλλα τραγούδια της κλεφτουριάς και έγινε καλά! Έτσι και εμείς να ψέλνουμε, για να διασκεδάζεται ο πόνος! Κι εγώ μια μέρα κρύωσα και είχα έναν πονοκέφαλο, που πήγαινε να σπάση το κεφάλι μου. Άρχισα λοιπόν μια πολύ ωραία ψαλμωδία και μου έφυγε ο πονοκέφαλος.

Πράγματι η ψαλμωδία μαζί με την ευχή πολύ βοηθάει σ’ αυτές τις περιπτώσεις• απαλαίνει την ψυχή, την γλυκαίνει, γιατί οι συνεχείς θλίψεις και οι πόνοι την καταβάλλουν και της δημιουργούν ψύξη. Και χθες βράδυ δεν μπορούσα να κοιμηθώ από τον πόνο. Είπα πως, αν δεν ξημερώσω και πεθάνω, τότε θα έχω ...μεγάλη μέρα. Στην άλλη ζωή δεν θα βραδιάζη ποτέ, ούτε θα ξημερώνη... Έπειτα πήρα ένα ...χάπι• έψαλα «Τας αλγηδόνας των Αγίων...» .

Αυτό το ...χάπι διαρκεί όλη την νύχτα! Έχουν τέτοιο χάπι εδώ οι γιατροί;

- Γέροντα, λένε ότι την νύχτα οι πόνοι δυναμώνουν.

- Ναι, βαραίνει την νύχτα ο άνθρωπος. Ύστερα την ημέρα οι άρρωστοι, επειδή έχουν συντροφιά, συζητούν κ.λπ., ξεχνούν τον πόνο. Το βράδυ που είναι μόνοι τους, πάει ο νους τους στον πόνο και νομίζουν ότι πονούν περισσότερο. Στην αρρώστια πόνοι θα υπάρχουν, αλλά σκοπός είναι να γυρίζουμε το κουμπί σε άλλη συχνότητα, για να ξεχνιούνται. Γιατί, αν δεν αντιμετωπίζης σωστά τον πόνο, θα πονάς δυο φορές. Αν σκέφτεσαι τον πόνο, θα διπλασιάζεται ο πόνος.

Ενώ με έναν καλό λογισμό, αν λ.χ. θυμάσαι αυτούς που πονούν πιο πολύ από σένα ή αν ψάλης λίγο, ο πόνος ξεχνιέται.

- Γέροντα, ο πόνος συνήθως σε προειδοποιεί ότι κάτι συμβαίνει στον οργανισμό. Στην συνέχεια πόση προσοχή πρέπει να του δίνης;

- Πρέπει να δοκιμάζη κανείς την αντοχή του και ανάλογα να προσέχη. Ιδίως, όταν περάση η ηλικία, χρειάζεται προσοχή, γιατί ένα παλιό αυτοκίνητο, αν συνεχίση να τρέχη με την ίδια ταχύτητα που έτρεχε, όταν ήταν καινούργιο, θα φύγουν οι ρόδες από ‘δώ, το καρμπιρατέρ από ‘κεί... Το διάστημα που μου πονούσε η μέση, δεν μπορούσα να κάνω κομποσχοίνι όρθιος.

Όταν είδα ότι λιγάκι βελτιώθηκε, σηκώθηκα και έκανα τα κομποσχοίνια όρθιος και μεγάλες μετάνοιες, οπότε με ξαναπόνεσε. Κάθησα λίγο. Μετά είπα: «Άντε να ξαναδοκιμάσω». Πάλι τα ίδια• πονούσα. Ύστερα δεν συνέχισα, αλλά είχα αναπαυμένο τον λογισμό μου.

- Ένας πόνος, Γέροντα, που ξέρω ότι δεν έχει άλλη επίπτωση στον οργανισμό, δεν με ανησυχεί. Όταν όμως δείχνη ότι υπάρχει μια σοβαρή βλάβη, με ανησυχεί.

- Κοίταξε, ο πόνος λ.χ. της μέσης μπορεί να μην έχη καμμιά επίπτωση στον οργανισμό, αλλά καθηλώνει το σώμα, ενώ τους άλλους πόνους τους υποφέρει το σώμα.

- Γέροντα, όταν υποφέρη το σώμα, υποφέρει συγχρόνως και η ψυχή;

- Όταν ο οδηγός είναι άρρωστος, δεν μπορεί να τρέξη το αυτοκίνητο. Η ψυχή υποφέρει, όταν πονάη το σώμα. Κατάλαβες;

Της λείπει η διάθεση που έχει, όταν το σώμα είναι καλά. Αδιαθετεί και η ψυχή κατά κάποιον τρόπο.
- Γέροντα, ο πόνος αγριεύει τον άνθρωπο;

- Όταν ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίση πνευματικά τον πόνο, μπορεί να αγριέψη. Όταν όμως τον αντιμετωπίση πνευματική, ηρεμεί και παρηγοριέται θεϊκά. Είναι πανηγύρι μετά η αρρώστια. Χαίρεται, γιατί θα πάη με τους Ομολογητές και τους Μάρτυρες. Οι άγιοι Μάρτυρες ξεχνούσαν τον πόνο, γιατί η αγάπη τους προς τον Χριστό ήταν μεγαλύτερη από τον πόνο και τον εξουδετέρωνε.

- Αυτός που πονάει και δεν αντιμετωπίζει πνευματικά τον πόνο, δεν εξαγνίζεται;

 - Ο κοσμικός εξαγνίζεται, όχι όμως και ο μοναχός.

 

Αποφυγή της απογνώσεως

«Αν έχεις αμαρτίες, να μην απελπιστείς, αυτά δεν παύω να σας τα λέω συνεχώς, και αν κάθε μέρα αμαρτάνεις, να μετανοείς καθημερινά. Γιατί η μετάνοια είναι το φάρμακο κατά των αμαρτημάτων είναι η προς τον Θεόν παρρησία, είναι όπλο κατά του διαβόλου, είναι η μάχαιρα πού του κόβει το κεφάλι, είναι η ελπίδα της σωτηρίας, είναι η αναίρεση της απογνώσεως. Η μετάνοια μάς ανοίγει τον ουρανό και μάς εισάγει στον Παράδεισο. Γι' αυτό (σου λέω), είσαι αμαρτωλός; μην απελπίζεσαι. Ίσως βέβαια αναλογιστείς. Μα τόσα έχω ακούσει στην Εκκλησία και δεν τα ετήρησα. Πώς να εισέλθω και πάλι και πώς και πάλι να ακούσω; Μα γι' αυτό ακριβώς πρέπει να εισέλθεις επειδή, όσα άκουσες δεν τα ετήρησες. Να τα ξανακούσεις, λοιπόν, και να τα τηρήσεις. Εάν ο ιατρός σου βάλει φάρμακο στην πληγή σου και παρά ταύτα δεν καθαρίσει, την επομένη ημέρα δεν θα σου ξαναβάλει πάλι; Μη ντρέπεσαι, λοιπόν, να ξαναέλθεις στην Εκκλησία. Να ντρέπεσαι όταν πράττεις την αμαρτία. Η αμαρτία είναι το τραύμα και η μετάνοια το φάρμακο. Αν, λοιπόν, έχεις παλιώσει σήμερα από την αμαρτία, να ανακαινίσεις τον εαυτό σου με τη μετάνοια. Και είναι δυνατό, μπορεί να πει κανείς να σωθώ, αφού μετανοήσω; Και βέβαια είναι. Μα, όλη τη ζωή μου την πέρασα μέσα στις αμαρτίες, και εάν μετανοήσω θα βρω τη σωτηρία; Και βέβαια. Από που γίνεται αυτό φανερό; Από τη φιλανθρωπία του Κυρίου σου... Γιατί η φιλανθρωπία του Θεού δεν έχει μέτρο. Και ούτε μπορεί να ερμηνευτεί με λόγια η πατρική Του αγαθότητα. Σκέψου μια σπίθα πού έπεσε μέσα στη θάλασσα, μήπως μπορεί να σταθεί εκεί ή να φανεί; Όση σχέση έχει, λοιπόν, μια σπίθα με το πέλαγος, τόση σχέση έχει η αμαρτία σου σε σύγκριση με τη φιλανθρωπία του Θεού. Και καλύτερα, θα έλεγα, όχι τόση, άλλα πιο πολλή. Γιατί το πέλαγος, ακόμη και αν είναι απέραντο, έχει όριο, μέτρο και σύνορα. Η φιλανθρωπία όμως του Θεού είναι απεριόριστη. Γι' αυτό σου επαναλαμβάνω. Είσαι αμαρτωλός; Μην απελπίζεσαι» (περικοπή από την 8η ομιλία για τη μετάνοια.

 
 

Αυτοέλεγχος - Ζήλος

Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης

Μην αφήνεις τον εαυτό σου ανεπίσκοπο κάθε ώρα. Κάθε ώρα να εποπτεύεις, να εξετάζεις, να ελέγχεις τον εαυτό σου. Είσαι εν τάξει αυτήν την ώρα; Εσύ ως μοναχός εάν είσαι βιαστής, εάν είσαι αγωνιστής, θα κάνεις έλεγχο στον εαυτό σου, όλη την ημέρα πώς πέρασα; Ένας ασθενής, δεν το παρακολουθάει μόνο ο γιατρός· και ο ίδιος ο ασθενής παρακολουθάει τον εαυτό του, αν μ' εκείνα τα φάρμακα που τού 'δωσε ο γιατρός, πηγαίνει στο καλύτερο. Όχι ο Γέροντας έναν-έναν θα παρακολουθήσει, κι εσύ ο ίδιος θα παρακολουθήσεις τον εαυτό σου.

Ερώτησα πολλές φορές και τον γερο-Ιωσήφ πως έφτασε σ' αυτή την κατάσταση. Λέει: «Να σου πω. Εβάθυνα τόσο πολύ στο "γνώθι σ' αυτόν". Τι είσαι συ; Τίποτες, ούτε ένα σκουλήκι δεν είσαι. Τίποτε. Ήρθε η χάρις, σε σήκωσε, έγινες άγγελος· έφυγε η χάρις, εγύρισες εν αυτώ». Ναι, αλλά δεν μου λες, πώς μπορούμε να προσελκύσουμε τη χάρη; Από σας εξαρτάται να είναι ομαλός, ησύχιος ο νους, από σας εξαρτάται. Δεν εξαρτάται από τον πειρασμό, αν σας επιτεθεί ή από τη συμπεριφορά του συνασκητού σας, του συγκοινοβιάτου σας. Εσύ ο ίδιος θα γίνεις αίτιος της σωτηρίας σου, εσύ ο ίδιος θα γίνεις αίτιος της όχι σωτηρίας σου, από εσένα εξαρτάται. Όταν εσύ θέλεις τη σωτηρία σου και βιάζεις τον εαυτό σου, όλα κατ' ευχήν έρχονται.

Είναι παρατηρημένο ότι, στις πρώτες ημέρες που ερχόμεθα στο κοινόβιο, έχουμε ζήλο σαν τον Άθωνα. Αυτός ο ζήλος προσέξετε να μη σας εξασθενήσει, να μη σβήσει διότι τότε είναι όχι καλά. Μπορείς αυτό τον ζήλο να τον αυξήσεις, να τον μεγαλώσεις; Άξιος επαίνου είσαι. Πρόσεξε όμως μήπως αυτός ο ζήλος, εννοώ ζήλο εις την υπακοή, εις την ευχή, εις την αυτομεμψία, άγρυπνος στην ακολουθία, μη σε πάρει ο ύπνος, στο δωματιό σου· να επιβλέπεις τον εαυτό σου, όλα αυτά θεωρούνται ζήλος. Αν ο ζήλος ψυχρανθεί, τότε δεν βαδίζεις καλά. Γι' αυτό διόρθωσε τον εαυτό σου, να μην ψυχρανθεί αυτός ο ζήλος, αυτή η θερμότης. Μακάριος είναι εκείνος ο αδερφός, ο οποίος διατηρεί τον ζήλο από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής του. Διότι δεν ξέρεις πόσα χρόνια θα ζήσεις στο μοναστήρι. Μπορεί να ζήσεις πέντε χρόνια, μπορεί να ζήσεις δέκα, μπορεί να ζήσεις και πενήντα, δεν γνωρίζεις πόσα χρόνια. Ε, αυτός είναι άξιος επαίνου, ο οποίος διατηρεί τον ζήλο του από την αρχή μέχρι το τέλος της ζωής του ακμαίο. 

Για σένα που αναζητάς το δρόμο της αγάπης

 Το αληθινό στη ζωή μας δεν είναι  ότι βλέπουμε αλλά ότι βρίσκεται μέσα στην ψυχή μας.

Η αλήθεια της αγάπης δεν κυβερνάται από το νου της λογικής αλλά από την καρδιά του συναισθήματος.

Αναζήτησε την αγάπη μέσα από την καρδιά του άλλου.

Γίνε ρυάκι για τον διψασμένο..

Γίνε δενδράκι για τον φτωχό.

Γίνε πέτρα για τον ασθενή.

Γίνε όλο ζωή για τον πονεμένο.

Το θαυμαστό στη ζωή μας δεν είναι αυτό που βλέπουμε αλλά εκείνο που νιώθουμε με την καρδιά μας.

Διδάξου από τη ζωή την πουλιών την χαρά της καρδιάς σου και τη καθαρότητα της ψυχής σου.

Ακολούθησέ με στο δρόμο της σιωπής μου που οδηγεί στο κόσμο των αγίων.

Η ομορφιά της ζωής σου να είναι η ταπείνωση της ψυχής σου.

Η χαρά της ψυχής σου να είναι η αγάπη του Θεού.

Γίνε αγάπη για τους άλλους για να νικήσεις κάθε πάθος της ψυχής σου.

Γίνε αετός του πνεύματος!

Γίνε μια προσευχή για το Θεό.

Γίνε αγάπη για όλους.

Γίνε ότι ποθεί η ψυχή σου,

αρκεί να ζεις με το Θεό και για το Θεό.

  

Για την ευγένεια.

Μεγάλο κεφάλαιο η ευγένεια για τον πιστό άνθρωπο.
Συνήθως όμως, η συμπαθητική αυτή αρετή της ευγενείας, μπαίνει από τους πολλούς στο περιθώριο, και θεωρείται μια υπόθεση ξεπερασμένη, που για να σταθής σήμερα, πρέπει να σε διακρίνει το θράσος, η ελευθεροστομία και η αναίδεια.
Η ευγένεια, θεωρείται σήμερα, νόμισμα απηρχαιωμένο, που θέση δεν έχει στην σύγχρονη ζωή. Ωστόσο, οι αντιλήψεις αυτές προδίδουν παρακμή και εκφυλισμό στις ανθρώπινες κοινωνικές σχέσεις. Η ευγένεια ποτέ δεν ξεπέφτει, όπως κι' η μάνα που τη γέννησε, η αγάπη, γιατί γνήσιο παιδί της αγάπης είναι. Η ευγένεια συγκαταλέγεται στο σύνολο των χριστιανικών αρετών και είναι δείκτης της πνευματικής καλλιέργειας. Η διατήρηση της ευγενείας, τόσο στη δημόσια όσο και στην ιδιωτική ζωή είναι κάτι αρκετά δύσκολο.
Λίγοι άνθρωποι μπορούν να καυχηθούν ότι διατηρούν την ευγένειά τους και στον ιδιωτικό και απόλυτα προσωπικό τους βίο. Ένας τέτοιος στάθηκε ο Απόστολος Παύλος. Φυλακισμένος στη Ρώμη, γράφει στη Β΄του Επιστολή στον Τιμόθεο: «Σύ παρηκολούθηκάς μου τη διδασκαλία τη αγωγή, τη προθέσει» (γ 10). Εσύ παιδί μου, του γράφει, έζησες την διαγωγή μου και αντελήφθης τις εσώτατές μου προθέσεις.
Σπάνιο πράγμα, να μπορεί κανείς να προβάλει στους συνεργάτες του, σε κείνους μάλιστα που τόσο καιρό έζησαν μαζί του, μια ζωή αγία που να λαμπυρίζει μέσα από το κρύσταλλο της ευγενείας του. Θα πρέπει, όσοι πλησίαζαν τον Απόστολο, να έφευγαν διαφορετικοί. Είχε ένα κάτι, που αιχμαλώτιζε τους συνομιλητές του. Ή καλύτερα, ήταν ο ίδιος κάτι. Ήταν ευγενής. Η ευγένεια πάντοτε καλλιεργήθηκε από τα γνήσια χριστιανικά αναστήματα.
Αντικαθρεπτίζει δε πάντοτε, την εσωτερική ομορφιά της ψυχής. Ευγένεια, δεν είναι η υψηλή καταγωγή, αλλά η καλλιεργημένη ψυχή. Μπορεί κανείς να είναι ευγενής στην καταγωγή και δούλος στην ψυχή.
Η ευγένεια δεν κάνει διακρίσεις. Είναι η ίδια για όλους. Συμπεριφέρεται καλά, τόσο στον διάσημο άνθρωπο, όσο και στον άσημο. Στον μικρό, εξ' ίσου και στον μεγάλο. Όπως η αγάπη «ού ζητεί τα εαυτής», έτσι και η ευγένεια δεν ζητά τα ίσα για να προσφερθεί. Προσφέρεται ότι κι αν συναντήσει μπροστά της. Πουθενά δεν συναντάς την αληθινή αγάπη χωρίς την ευγένεια. Και ποτέ δεν βρίσκεις την αληθινή ευγένεια χωρίς την αγάπη. Η ευγένεια είναι ένας από τους πιο όμορφους ανθούς της αγάπης. Είναι το ξεχείλισμα, ότι ωραίου υπάρχει μέσα στην καρδιά. Κατορθώνει, ότι δεν πετυχαίνει η βία και η αγένεια. «Μια σταγόνα μέλι, μαζεύει πιο πολλές μύγες, παρά ένα βαρέλι ξύδι», λέει μια ξένη παροιμία. 
Η ευγένεια ακόμη, είναι και μεταδοτική.
Υποβάλλει, υποχρεώνει, εμπνέει, επιβάλλεται. Η παρουσία της σου δίδει το αίσθημα ότι βρίσκεσαι στο χώρο της Βασιλείας του Θεού. Η ευγένεια, πραγματικά κατέχει το μυστικό της κοινωνικής κατακτήσεως.
Χαρακτηριστικά της ευγενείας είναι η πραότης, η εξυπηρετηκότης, η ανοικτή καρδιά, η φιλοξενία, το καλόκαρδο μειδίαμα, η απλοχεριά, η ευγνωμοσύνη, η ειλικρίνεια, η αγάπη, η διακριτικότης.
Το «ευχαριστώ», εγκάρδιο και ειλικρινές, είναι το «σήμα κατατεθέν» της.

Η Αγία Γραφή προσφέρει μερικές συμπυκνωμένες προτροπές γι' αυτήν:
«Ο λόγος υμών πάντοτε εν χάριτι, άλατι ηρτυμένος, ειδέναι πώς δεί υμάς ενί εκάστω αποκρίνεσθαι» (Κολ. δ΄ 6). «Τη τιμή αλλήλους προηγούμενοι» (Ρωμ. Ιβ΄10) «Ευχάριστοι γίνεσθε» (Κολ. γ΄15).
«Άγιοι εν πάση αναστροφή γενήθητε» (Α΄Πέτρ. α΄ 15). «Τύπος γίνου των πιστών, εν λόγω, εν αναστροφή... εν αγάπη» (Α΄Τιμ. δ ΄12).

Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, βαθειά καλλιέργησαν την ευγένεια.

Η έρημος που κατοικήθηκε από Ασκητές, μετεβλήθη σ' ένα απέραντο σαλόνι από ανθρώπους αληθινά ευγενείς και ανωτέρους. Ευγένεια δεμένη, με όλο τον πλούτο της χριστιανικής των καρδιάς.

Μερικά δείγματα γραμμένα από μια γνήσια ψυχή της ερήμου, τον Άγιο Ισαάκ τον Σύρο, φανερώνουν το βάθος και την έκταση αυτής της λαμπρής αρετής. Με την παράθεση μερικών απ' αυτά, θα κλείσωμε και το θέμα μας. «Έχε την γλώσσα σου καλή και ατιμία δεν θα σε συναπαντήσει».
«Απόκτησε χείλη γλυκά, και όλους φίλους θα τους έχεις». «Μίκρυνε τον εαυτό σου μπροστά σε όλους τους ανθρώπους και θα υψωθείς πάνω απ' όλους τους άρχοντας τούτου του κόσμου». «Πρότρεχε όλους στον χαιρετισμό και θα τιμηθείς πιο πολύ από κείνους που προσφέρουν πολύτιμο χρυσάφι».
«Καταφρόνησε την τιμή για να τιμηθείς, και μη την αγαπήσεις για να μην ατιμασθείς». «Μη αηδιάσεις την δυσοσμία των αρρώστων και μάλιστα των πτωχών, γιατί και συ σώμα φέρεις».
«Όταν συναντήσεις κάποιον, ανάγκασε τον εαυτό σου να τον τιμήσει πιο πάνω απ' ότι αξίζει. Χαιρέτισε τον θερμά. Παίνεσε τον. Όταν απομακρυνθεί, πες γι' αυτόν κάθε καλό και τίμιο λόγο. Με τον τρόπο αυτόν θα τον κάνεις καλύτερον απ' ότι είναι. Πάντοτε ο τρόπος αυτός να σε χαρακτηρίζει. Να είσαι δηλαδή ευπροσήγορος πάντοτε και να αποδίδεις την τιμή σε όλους». «Μη διακόψεις τον συνομιλητή σου για να πεις τη γνώμη σου σαν αμαθής και απαίδευτος». «Μη ξεγυμνώνεσαι μπροστά στους άλλους». «Απομακρύνσου από την παρρησία (την υπερβολική οικειότητα) σαν από τον θάνατο». «Μη φτύσεις μπροστά σε άλλους. Όταν θες να βήξεις, στρέψε το πρόσωπό σου πίσω». «Με σωφροσύνη φάγε και πιές όπως αρμόζει σε παιδιά του Θεού». «Μην απλώσεις το χέρι σου να πάρεις κάτι μπροστά από τους άλλους, με αναίδεια». «Εάν φιλοξενήσεις κάποιον, πρότρεψε τον μία και δύο φορές να φάγει, καθισμένος και συ συνεσταλμένα μαζί του στο τραπέζι». «Όταν χασμουριέσαι, βάλε μπροστά το χέρι σου. Κρατώντας την αναπνοή σου θα σου περάσει». «Όταν μπεις στο σπίτι εκείνου που σε φιλοξενεί μη στρέφεις από δω κι από κει τα μάτια σου εξετάζοντας τα γύρω αντικείμενα». «Μη μπεις αιφνίδια σε ξένο σπίτι ή δωμάτιο, αλλά να κρούσεις προηγουμένως απ' έξω, κι αφού προτραπείς να μπεις, τότε πέρασε με πολλή ευλάβεια».
«Με ηρεμία άνοιξε και κλείσε, τόσο τη δική σου πόρτα όσο και την ξένη». «Μη περπατάς άτακτα και τρεχαλέα, εκτός αν βιάζεσαι πολύ». «Κουβέντιαζε με όλους ήρεμα». «Με σωφροσύνη κοίταξε τους άλλους, και τα μάτια σου μη τα χορτάσεις από το κοίταγμα ξένου προσώπου». «Όταν βαδίζεις με ανωτέρους σου, μη τους προσπερνάς στο βάδισμα».
«Κάθε σου φυσική ανάγκη με ευλάβεια να την υπηρετήσεις ντρεπόμενος τον Φύλακα σου Άγγελο».
«Φυλάξου από τα μικρά για να μη πέσεις στα μεγάλα».
«Να θεωρείς ξένο τον εαυτό σου όπου κι αν βρεθείς, για να μπορέσεις να απαλλαγείς από τη ζημιά που κάνει η παρρησία».

Γιατί η Εκκλησία είναι τόσο κολλημένη στο θέμα των σαρκικών σχέσεων;

Υποστηρίζουν ότι η Εκκλησία είναι κολλημένη στο θέμα του έρωτα. Μήπως όμως αυτό το γεγονός αποτελεί απόδειξη ότι η Εκκλησία είναι η Αλήθεια; Αποδεικνύει πάντως, αν όχι κάτι άλλο, τουλάχιστον το γεγονός ότι δεν αποτελεί δημαγωγικό οργανισμό, όπως τόσοι άλλοι. Γιατί φυσικά, αν η Εκκλησία ήθελε να « τραβήξει κόσμο » για « να έχει πελατεία » , δε θα είχε τόσο άβολες θέσεις σ’ αυτό το θέμα.

Ας δούμε τι γράφει ο Μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος επ’ αυτών: « Η συγκλίνουσα άποψη των ερμηνευτών πατέρων είναι ότι, αν δε συνέβαινε η πτώση, ο Θεός δε θα δημιουργούσε τα δύο φύλα. Το αρχικό Του σχέδιο ήταν ο άνθρωπος να μοιάζει περισσότερο με τους αγγέλους κι έτσι, όπως οι άγγελοι, να πολλαπλασιάζεται χωρίς την ανάγκη του φύλου. Προγνωρίζοντας όμως ο Θεός την πτώση δημιουργεί προπτωτικά τα δύο φύλα χωρίς να υπάρχει ακόνη στον Αδάμ και την Εύα, η συνειδητοποίηση της σαρκικής τους παχύτητας. Μεταπτωτικά, τα φύλα είναι διαφορετικά. Η ύπαρξή τους και συνεπώς τα ανατομικά και φυσιολογικά τους χαρακτηριστικά ένα σκοπό έχουν: την αύξηση του ανθρώπινου γενους.

Ο αγώνας πλέον του κάθε χριστιανού είναι « η αναμόρφωση του αρχαίου κάλλους » , η επιστροφή στην πρωτόκτιστη δόξα του πρώτου Αδάμ. Ο αγώνας αυτός περνά μέσα απ’ την απαλλαγή των χαρακτηριστικών της παχύτητας του φύλου. Η απαλλαγή από την προπτωτική ζωώδη φύση μας γίνεται μόνο μέσα από την υπέρβαση ή τον εξαγιασμό της σεξουαλικότητας ως συνέπειας της πτώσεως. Αυτός είναι ο λόγος που η Εκκλησία μας τόσο σοφά θέτει τις αρετές της παρθενίας, αγνότητας και εγκράτειας τόσο ψηλά και εφιστά την προσοχή του κάθε πιστού στην ανάγκη υπερβάσεως των σεξουαλικών παθών » .

Με την αναπαραγωγή εκπληρώνεται το σχέδιο του Θεού για τον άνθρωπο, το γεννητικό μας υλικό επιτελεί το σκοπό της υπάρξεώς του και ο άνθρωπος γίνεται συνδημιουργός του Θεού ιερουργώντας τη δημιουργία νέων « κατ’ εικόνα » Θεού προσώπων. « Το γεγονός της ανθρώπινης αρχής είναι το κατ’ εξοχήν ιερό γεγονός της ιστορίας του κάθε ανθρώπου και καθιστά τη συζυγική σχέση ιερουργική κίνηση και μυστήριο. Αυτός είναι ο λόγος που απαιτείται για την επιτέλεσή της άλλη μυστηριακή πράξη που βασικά παρέχει την εξουσία και χορηγεί την αρμοδιότητα. Όπως ο ιερέας πριν τη χειροτονία του δεν μπορεί να τελέσει καμιά εκκλησιαστική ιερουργική πράξη, όπως χωρίς να βαπτιστεί κανείς δεν μπορεί να μεταλάβει, έτσι και οι σύζυγοι πριν το γάμο δεν είναι εξουσιοδοτημένοι να συνέλθουν στην ιερή πράξη της σχέσης. Το ένα μυστήριο προϋποθέτει το άλλο.

Ο γάμος δε φτιάχνει μόνο τον άνθρωπο της πτώσεως. Γεννά και τον άνθρωπο της χάριτος. Του δίνει τη δυνατότητα να μοιάσει περισσότερο στο Θεό απ’ όσο βιολογικά το γονιδίωμά του προσιδιάζει προς αυτό των ζώων. Έχει τη δυνατότητα κατά χάριν να μετέχει της θείας φύσεως. Το αυτεξούσιό του μπορεί να μεταβάλει το γονιδίωμά του. Το γονιδίωμα του ανθρώπου είναι ζωικό για να υπενθυμίζει και να ταπεινώνει. Το αυτεξούσιό του είναι θεϊκό για να μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε Θεό, για να επιβεβαιώνει την υπόσχεση του Θεού στον άνθρωπο.

Αυτός είναι ο σκοπός ύπαρξης του φύλου, ένας σκοπός ιερός που δεν μπορεί να υποβαθμίζεται μέσα στη χυδαιότητα των εγωιστικών σχέσεων που συναντάμε σήμερα, αλλά να ασκείται προς υπέρβαση του φύλου και επιστροφή στην « πρωτόκτιστη δόξα του πρώτου Αδάμ » .

Εξάλλου, όπως λέει κι ο γέροντας Παΐσιος, « η σαρκική επιθυμία, πάθος είναι! Αμ τι είναι;! ΠΑΘΟΣ… Πηγάζει από το σαρκικό φρόνημα του ανθρώπου. Αν κάποιος είναι πνευματικός άνθρωπος, δεν έχει τέτοιες επιθυμίες. Όχι από ανικανότητα, ότι δεν μπορεί, αλλά λόγω της πνευματικής του κατάστασης δεν επιθυμεί.

Όλοι οι άνθρωποι έχουν σαρκικό φρόνημα. Αυτό κληρονομείται από τους γονείς. Βλέπεις, αν κανένα παιδάκι έχει γεννηθεί από σαρκικούς γονείς, παιδί ακόμα και έχει τέτοιες επιθυμίες. Αυτό όμως δεν είναι τίποτα. Γιατρεύεται. Είναι απαλό σαν την τσουκνίδα, δεν έχει σκληρύνει ακόμη να γίνει αγκάθι, και φεύγει εύκολα μ’ έναν καλό πνευματικό, να ‘χει διάκριση όμως να καταλαβαίνει τι είναι τι, γιατί στην αρχή όλα τα φυτά, δύο φυλλαράκια έχουν.

Όλοι οι άνθρωποι, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο έχουν σαρκικό φρόνημα. Άλλος ας πούμε είναι 30% πνευματικός, άλλος 40, άλλος 60, το περισσότερο που συνάντησα είναι 75%. Μόνο ο Ιωακείμ και η Άννα ήταν τελείως πνευματικοί άνθρωποι και γεννήθηκε μετά από προσευχή αυτό το αγιότατο πλασματάκι η Παναγία.

Χωρίς το φαγητό ο άνθρωπος πεθαίνει ή χωρίς νερό. Χωρίς τα σαρκικά δεν παθαίνει τίποτα. Μόνο ταλαιπωρείται ψυχικά, όπως ταλαιπωρείται και από τα άλλα πάθη· το θυμό, τον εγωισμό, την κενοδοξία, την ανθρωπαρέσκεια. Μετά το γάμο συγχωρείται μόνο για την τεκνογονία ή κατ’ οικονομίαν ».

Γιατί με βάπτισαν χωρίς να με ρωτήσουν;

—Γιατί δεν αποφασίζουμε μόνοι μας, αν θέλουμε να βαπτιστούμε και να γίνουμε Χριστιανοί;

—Γιατί μας βαπτίζουν νήπια καταστρατηγώντας την ελευθερία μας;

Ερωτήματα που ακούγονται συχνά και μας προκαλούν, με τη σειρά μας, να ρωτήσουμε:

—Όταν το νήπιο είναι άρρωστο και χρειάζεται γιατρό, μήπως πρέπει πρώτα να το ρωτήσουμε για να τον φωνάξουμε;

—Μήπως το φάρμακο που του δίνουμε του στερεί την ελευθερία να επιλέξει αν θα γιατρευτεί;

—Ζητάμε προηγουμένως τη συγκατάθεσή του, όταν το εμβολιάσουμε;

—Καταστραφήκαμε την ελευθερία του, όταν του δίνουμε φαγητό ή το ντύνουμε;

—Το ρωτάμε ποια γλώσσα επιθυμεί να μιλάει;

—Το ρωτάμε αν θέλει να πάει στο σχολείο;

Τη σωματική υγεία του παιδιού τη φροντίζουμε, χωρίς να το ρωτήσουμε. Την πνευματική υγεία του δεν θα την αποκαταστήσουμε στην πρωταρχική της ωραιότητα; Είναι μικρότερης σημασίας η πνευματική του υγεία;

Όπως σε όλους τους τομείς της ζωής οι γονείς προσφέρουν στα παιδιά τους ότι καλύτερο μπορούν από κάθε άποψη, έτσι είναι φυσικό, για τους γονείς που είναι πιστοί οι ίδιοι να νιώθουν την ανάγκη το παιδί τους να γίνει σύντομα μέλος του σώματος του Χριστού. Να γεμίσει από Άγιο Πνεύμα, έστω και αν η ώρα της Βάπτισης δεν είναι συνειδητή γι’ αυτό. Με το βάπτισμα το παιδί «εγκεντρίζεται» (μπολιάζεται) κατά κάποιον τρόπο, ενσωματώνεται μυστικά στο άχραντο σώμα του Χριστού, γίνεται επίσημα μέλος της Εκκλησίας και έχει το δικαίωμα συμμετοχής και στα υπόλοιπα μυστήρια. Τη σωτηρία και υπέροχη σφραγίδα του Άγιου Πνεύματος, που παίρνει με το Βάπτισμα, τη γνωρίζουν οι άγγελοι και την τρέμουν οι δαίμονες.  Ώστε έτσι, οι δαίμονες φεύγουν τρέχοντας από τον βαπτισμένο και οι άγγελοι τον φρουρούν σαν γνώριμο και παιδί του Θεού. Το βάπτισμα το κάνουμε στα νήπια για να τα προφυλάξουμε από έναν μέγιστο κίνδυνο για να περιφρουρήσουμε την ελευθερία τους από τις μεθοδείες του διαβόλου. Ο νηπιοβαπτισμός επομένως δεν εμποδίζει, αλλά εξασφαλίζει και διασφαλίζει την ουσιαστική ελευθερία.

Το λουτρό του Βαπτίσματος, σε συνδυασμό προς το Άγιο Χρίσμα, ενεργεί μια νέα γέννηση, σε συνδυασμό προς το Άγιο Χρίσμα, ενεργεί μια νέα γέννηση. Έτσι έχουμε μια νέα δημιουργία, νέα γέννηση πνευματικής ύπαρξης τελείως νέας και χαριτωμένης. Δεν δίνονται απλώς κάποια χαρίσματα στον πιστό, αλλά όλο το πλήρωμα του Αγίου Πνεύματος εκχύνεται σ’ αυτόν, μορφώνει μέσα του τη μορφή του Χριστού και τον κάνει παιδί του Θεού Πατέρα.

Γιατί λοιπόν πρέπει να αρνούμαστε στα παιδιά το ΔΙΚΑΙΩΜΑ  να έχουν από την αρχή της ζωής τους τη ζωοποιό Χάρη του Αγίου Πνεύματος, ως μέρος της ύπαρξης τους; Αν καθώς μεγαλώνουν αποφασίσουν ότι δεν θέλουν πια το Άγιο Πνεύμα, ας το αρνηθούν, όπως κάνει καθένας που αρνείται τον Θεό. Και ο Θεός αυτήν την κίνηση την σέβεται και αφήνει αυτόν που Τον αρνείται.

Η Βάπτισή μας και γενικά η σχέση μας με τον Θεό δεν μας δεσμεύει. Μήπως άλλωστε ζούμε – αν δεν το επιλέξουμε και επιδιώξουμε όπως ταιριάζει σε βαπτισμένους Χριστιανούς; Επομένως ούτως ή άλλως διαλέγουμε. Αν κανείς θέλει να αλλάξει πίστη, δεν δεσμεύεται από το βάπτισμα. Το βάπτισμα σώζει τελικά όσους με τον καθημερινό τους αγώνα ενεργοποιούν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος μένει ανενέργητη στην ψυχή του. Όπως δηλαδή το μολύβι που γράφουμε ή το βέλος για να κινηθούν χρειάζονται το ανθρώπινο χέρι, έτσι και η αίρεση των ανθρώπων που πιστεύουν. Το γεγονός της ταύτισης του βαπτίσματος με την αναγέννηση, δεν σημαίνει πως το βάπτισμα μας απαλλάσσει από τον προσωπικό αγώνα για τη διατήρηση και την καρποφορία του πνευματικού δώρου.

Τα λόγια του αγίου Κυρίλλου, Αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων, τον 4^ο αιώνα, «προς τους φωτιζόμενους» μπορούν να λειτουργήσουν αφυπνιστικά και στην εποχή μας:

«Δεν παίρνεις λοιπόν όπλο φθαρτό, αλλά πνευματικό. Φυτεύεσαι στο νοητό Παράδεισο. Παίρνεις καινούργιο όνομα που δεν το είχες πριν. Πριν από το βάπτισμα ήσουνα κατηχούμενος, ενώ τώρα θα ονομαστείς πιστός.  Από την αμαρτία μετατίθεσαι, περνάς στη δικαιοσύνη, από το μολυσμό στην καθαρότητα… Αυτό όμως δεν φτάνει… Έργο του Θεού είναι το φύτεμα και το πότισμα, και δικό σου η καρποφορία. Έργο του Θεού είναι να σου δώσει τη χάρη Του, ενώ δικό σου να τη δεχτείς και να τη διατηρήσεις. Μην καταφρονείς τη Χάρη, επειδή σου δίνεται δωρεάν, αλλά δέξου τη και συντήρησέ την, λειτουργώντας την μέσα στην ύπαρξή σου με πραγματική ευλάβεια»

Γιατί ο Θεός επιτρέπει τον πόνο και τη δυστυχία που βλέπουμε στον κόσμο;                  

Αυτή είναι μια από τις καλύτερες εξηγήσεις του γιατί ο Θεός επιτρέπει τον πόνο και τη δυστυχία που βλέπουμε στον κόσμο.

Μια φορά πήγε ένας τύπος στο κουρείο για το καθιερωμένο κούρεμα και ξύρισμα.

Καθώς ο κουρέας άρχισε να δουλεύει, άρχισε μια καλή συζήτηση.

Μίλησαν για τόσα πολλά πράγματα και πάρα πολλά θέματα...

Όταν τελικά άγγιξαν το θέμα της θρησκείας και του θεού, ο κουρέας αναφώνησε:

'Δε πιστεύω ότι ο Θεός υπάρχει.'

'Γιατί το λες αυτό;' ρώτησε ο πελάτης. Και ο κουρέας είπε: 'Λοιπόν, απλά βγες έξω στο δρόμο για να καταλάβεις γιατί ο Θεός δεν υπάρχει. Πες μου γιατί αν ο Θεός υπάρχει, υπάρχουν τόσοι διεστραμμένοι;

Γιατί τόσα εγκαταλελειμμένα παιδιά;

Αν ο Θεός υπήρχε, δε θα υπήρχε ούτε δυστυχία ούτε πόνος.

Δε μπορώ να φανταστώ ένα Θεό που αγαπάει και συμπονεί να επιτρέπει όλα αυτά που γίνονται.'

Ο πελάτης το σκέφτηκε για μια στιγμή, αλλά δεν απάντησε γιατί δεν ήθελε να χαλάσει τη συζήτηση.

Ο κουρέας τελικά τελείωσε τη δουλειά του και ο πελάτης έφυγε.

Όμως μόλις έφυγε από το κουρείο, είδε ένα άντρα στο δρόμο με μακρυά κατσαρά βρώμικα μαλλιά και γένια. Φαινόταν πολύ βρώμικος και απεριποίητος. Εκείνη τη στιγμή ο πελάτης γύρισε πίσω και ξαναμπήκε στο κουρείο.

Τότε είπε στον κουρέα:

'Ξέρεις τι; Οι κουρείς δεν υπάρχουν!'

'Πως μπορείς να το λες αυτό;' ρώτησε ο έκπληκτος κουρέας.

'Είμαι εδώ και είμαι κουρέας! Μόλις σε κούρεψα, τι είναι αυτά που λες;'

'Όχι!' απάντησε ο πελάτης και εξήγησε: 'Οι κουρείς δεν υπάρχουν γιατί αν υπήρχαν, δε θα υπήρχαν αχτένιστοι άνθρωποι και με μακρυά βρώμικα μαλλιά, όπως ο τύπος απ' έξω.'

'Μα... οι κουρείς ΌΝΤΩΣ υπάρχουν! Αυτό συμβαίνει όταν οι άνθρωποι δεν έρχονται σε μένα.'

'Ακριβώς!' απάντησε ο πελάτης. 'Αυτό είναι το θέμα! Ο Θεός, επίσης ΥΠAΡΧΕΙ! Και αυτό συμβαίνει όταν οι άνθρωποι δεν πηγαίνουν σε αυτόν και δεν αναζητούν σε αυτόν βοήθεια.

Γι' αυτό υπάρχει τόσος πόνος και δυστυχία στον κόσμο.'

Γιατί πολλά παιδιά χριστιανών γονιών δεν ακολουθούν το Χριστό;

Προβληματίζει έντονα ο μεγάλος αριθμός παιδιών και εφήβων, τα οποία παρόλο που έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει μέσα σε χριστιανικές οικογένειες, τελικά δεν ακολουθούν το Χριστό στη ζωή τους. Αυτό δεν είναι κακό μονάχα για τα παιδιά αυτά, αλλά αποτελεί και μια μεγάλη απογοήτευση για τους γονείς. Επιπλέον δίνεται έτσι μια κακή μαρτυρία στον έξω κόσμο. Ποιοι είναι οι λόγοι για το φαινόμενο αυτό;

Το ερώτημα αυτό αγγίζει ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα πάρα πολλές χριστιανικές οικογένειες αλλά και εκκλησίες. Το φυσικότερο θα ήταν τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, που ανατρέφονται σε μια χριστιανική οικογένεια και εκκλησιάζονται τακτικά, να παραχωρήσουν τον εαυτό τους στο Χριστό και να βαδίσουν στο δικό Του δρόμο. Δυστυχώς όμως δεν συμβαίνει πάντοτε έτσι.

Υπάρχουν μερικές συγκεκριμένες βασικές αιτίες που συντελούν στην αδιαφορία των παιδιών για τα πνευματικά πράγματα και στην τελική απομάκρυνση τους από το Χριστό. Να μερικές απ' αυτές τις αιτίες:

1. Το γενικό κλίμα μέσα στην οικογένεια

Η ατμόσφαιρα μέσα σε πολλές οικογένειες, ακόμα και μέσα σε χριστιανικές οικογένειες δυστυχώς, δεν είναι η πρέπουσα, δεν είναι η θετική. Στην πραγματικότητα είναι συχνά αρνητική και δυσάρεστη. Υπάρχουν διαμάχες τσακωμοί, φιλονικίες, διαφωνίες και αντί για μια ατμόσφαιρα αγάπης  και αλληλοσεβασμού, επικρατεί ο θυμός, η δυστυχία και η σύγχυση. Πολλοί γονείς έχουν σοβαρό πρόβλημα προσαρμοστικότητας, πράγμα που κάνει πολύ δύσκολη τη ζωή μαζί τους.

Πατέρας και μητέρα τσακώνονται με το παραμικρό μεταξύ τους και τα παιδιά βρίσκονται παγιδευμένα στη μέση.

Αυτό το ασταθές και θλιβερό κλίμα επιφέρει σύγχυση στο νου του παιδιού και το αποκαρδιώνει. Φτάνει κάποτε στο σημείο να κατηγορεί τον εαυτό του για τα προβλήματα της οικογένειας. Κι επειδή οι γονείς λένε πως είναι χριστιανοί, το παιδί καταλήγει στο συμπέρασμα πως δεν είναι αυτός ο χριστιανισμός, τότε μπορεί να κάνει και χωρίς αυτόν. Δεν είναι λοιπόν παράξενο που δεν παραδίνει την καρδιά του στο Χριστό και δεν Τον δέχεται σαν προσωπικό του Σωτήρα και Κύριο της ζωής του.

2. Ασυνέπεια

Αν υπάρχει κάτι που απογοητεύει τελείως το παιδί και σκοτώνει κάθε ενδιαφέρον του για τον χριστιανισμό, αυτό είναι η ασυνέπεια ανάμεσα στα λόγια και στη ζωή των γονέων του. Λένε οι γονείς οι γονείς του ότι πιστεύουν στο λόγο του Θεού, αλλά δε ζουν σύμφωνα με τις διδαχές του.

Ο λόγος του Θεού διδάσκει να μην κλέβουμε, κι όμως το παιδί βλέπει τους γονείς να προσπαθούν να κλέψουν την Εφορία αποκρύβοντας τα πραγματικά τους εισοδήματα ή διογκώνοντας τα έξοδα τους με ή με ένα σωρό άλλους τρόπους.

Ο λόγος του Θεού μας διδάσκει να λέμε πάντα αλήθεια, μα το παιδί βλέπει τους γονείς του να λένε ψέματα στους άλλους, αλλά και στα παιδιά τους και μεταξύ τους. Ψέματα που ίσως δεν τα υπολογίζουν οι ίδιοι, αλλά στην ψυχή των παιδιών τους φέρνουν την καταστροφή.

Ο λόγος του Θεού μας λέει να πειθαρχούμε στους νόμους του Κράτους, κι όμως το παιδί βλέπει τους γονείς του να παραβιάζουν συνεχώς το όριο ταχύτητας, καθώς οδηγούν το αυτοκίνητο τους.

Το παιδί βλέπει τους γονείς του να έχουν την Αγία Γραφή, αλλά δεν τους βλέπει να την ανοίγουν συχνά και να τη μελετούν.

Όταν οι γονείς παρακολουθούν αμφίβολης ποιότητας έργα στην τηλεόραση ή λένε άπρεπα λόγια ή ανέκδοτα όταν δεν τους ακούνε άλλοι χριστιανοί, δεν μπορεί παρά να συμπεράνουν τα παιδιά ότι ο χριστιανισμός δεν είναι τίποτε άλλο από μια υποκρισία. Κι επειδή δεν θέλουν να γίνουν υποκριτές σαν τους γονείς τους, αρνούνται τον χριστιανισμό ολότελα.

3. Κριτική

Ένα άλλο στοιχείο που μπορεί να μειώσει ή να εξαφανίσει ολότελα το ενδιαφέρον ενός παιδιού για το Χριστό, είναι να βλέπει τους γονείς να κριτικάρουν συνεχώς του άλλους. Μερικοί κριτικάρουν το καθετί και τον καθένα. Δυστυχώς την πρώτη θέση στην κριτική τους κατέχουν τις πιο πολλές φορές όσοι εργάζονται με οποιονδήποτε τρόπο στο έργο του Θεού.

Όταν το παιδί ακούει συνεχώς τους γονείς του να επικρίνουν τους πάντες με πρώτους εκείνους που εργάζονται στο έργο του Θεού, χάνει την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη στον καθένα που με οποιοδήποτε τρόπο σχετίζεται με τον χριστιανισμό ή την εκκλησία, με συνέπεια να μη θέλει να έχει κανένα δεσμό ή σχέση μαζί με ότι ονομάζεται χριστιανισμός.

4. Κακομεταχείριση

Διαβάζουμε συχνά στις εφημερίδες ή ακούμε στην τηλεόραση φοβέρες περιπτώσεις κακομεταχείρισης παιδιών από τους γονείς τους ή ακόμα και της μητέρας από τον πατέρα.

Συμβαίνει άραγε κάτι τέτοιο μέσα σε χριστιανικές οικογένειες; Δυστυχώς σε μερικές περιπτώσεις συμβαίνει. Κάποιος έκανε μια μελέτη για τα είδη των κακομεταχειρίσεων που κάποτε λαβαίνουν χώρα μέσα σε «χριστιανικές» λεγόμενες οικογένειες. Αν και ήταν πολλά τα είδη των κακομεταχειρίσεων που διαπίστωσε ότι συμβαίνουν σε «χριστιανικά» σπίτια, η πλειονότητα τους αφορούσε την συναισθηματική κακομεταχείριση.

Όταν ένα παιδί μέσα σε μια τέτοια "χριστιανική" οικογένεια γίνεται αντικείμενο συνεχών λεκτικών και συναισθηματικών κακομεταχειρίσεων, διαμορφώνει συνήθως μια χαμηλή εκτίμηση για τον εαυτό του και χάνει επίσης την εμπιστοσύνη του στους γονείς του. Έτσι τα αρνητικά συναισθήματα που δημιουργούνται μέσα του, επηρεάζουν τη στάση του απέναντι στο Θεό και τον εμποδίζουν να εμπιστευθεί την αγάπη του ουράνιου Πατέρα.

 5. Το εκκλησιαστικό περιβάλλον

Αν ένα παιδί δεν εκκλησιάζεται μαζί με τους γονείς του σε μια χριστοκεντρική εκκλησία με ανόθευτη τη διδαχή του Ευαγγελίου, το πιθανότερο θα είναι να μην ξυπνήσει το ενδιαφέρον του για το Χριστό. Επομένως δεν μπορούμε να περιμένουμε από το παιδί αυτό να εκδηλώσει κάποιο ενδιαφέρον για τα πράγματα του Θεού, κι ούτε να ακολουθήσει το Χριστό όταν φτάσει στην εφηβική ηλικία ή ενηλικιωθεί. Φιλελεύθερες, μοντερνιστικές εκκλησίες δεν μπορούν να εμπνεύσουν τους νέους να αφιερώσουν τη ζωή τους στο Χριστό.

6. Έλλειψη συναίσθησης των γονιών για την ευθύνη τους έναντι των παιδιών τους

Πολλοί γονείς, αν και πιστοί και ειλικρινείς χριστιανοί δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη τους να διδάξουν και να οδηγήσουν τα παιδιά τους στο Χριστό. Είναι ένα θέμα αυτό, που πρέπει να τονιστεί για να το αντιληφθεί ο κάθε γονιός. Η σωτηρία ενός παιδιού δεν είναι αποκλειστική ευθύνη του ποιμένα της εκκλησίας ή του δασκάλου του Κυριακού Σχολείου. Είναι ευθύνη περισσότερο των χριστιανών γονιών, κι είναι ανάγκη να το συνειδητοποιήσουν πλήρως αυτό, ώστε με τη διδαχή και το παράδειγμα τους να οδηγήσουν τα παιδιά τους στο Χριστό.

7. Προσωπική ευθύνη

Σε τελευταία ανάλυση, όμως, η σωτηρία είναι ένα θέμα προσωπικής εκλογής. Ακόμα κι όταν τα περισσότερα ή όλα τα πράγματα είναι θετικά στο περιβάλλον ενός παιδιού, η αποδοχή του Χριστού ως Σωτήρα του είναι απόφαση αποκλειστικά δική του. Το ίδιο το παιδί έχει την αποκλειστική ευθύνη για τις επιλογές που θα κάνει. Κάποτε αρνείται το Χριστό και τραβάει -σαν μεγαλώσει - το δικό του δρόμο μέσα  στον κόσμο, άσχετα από τη σωστή διδαχή που του πρόσφεραν οι γονείς του από τη βρεφική του ηλικία. Είναι σπάνιο να συμβεί κάτι τέτοιο, αν οι γονείς του υπήρξαν πράγματι υποδειγματικοί σαν δάσκαλοι και σαν ζωντανό παράδειγμα για το παιδί τους, αλλά δεν αποκλείεται κιόλας. Σε μια τέτοια περίπτωση οι γονείς θα πρέπει να συνεχίσουν να προσεύχονται για την σωτηρία του και μπορεί ο Θεός  να απαντήσει στις προσευχές τους.

Γιατί συμπεριφέρεται έτσι το παιδί μου; 

Πως μπορώ να το βοηθήσω;

Παρ’ όλες τις πολλές ασχολίες του πατέρα και τις ατελείωτες δουλειές της μητέρας, είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι γονείς διαθέτουν χρόνο στην παρακολούθηση της προόδου των παιδιών τους. Χαίρονται με τις επιτυχίες τους και λυπούνται στις αποτυχίες τους. Στέκονται δίπλα στην προσπάθειά τους και θυσιάζουν τις διακοπές τους και τις άδειές τους. Προκειμένου να συμπαρασταθούν στον αγώνα τους. Στερούνται οι ίδιοι και δαπανούν πρόθυμα για το παιδί τους για να μπορέσει χωρίς πολλές δυσκολίες να προχωρήσει στη ζωή και να προκόψει. Ενώ όμως εκείνοι θυσιάζονται για το παιδί τους, συχνά φτάνει η στιγμή που προβληματίζονται για τη συμπεριφορά του. "Γιατί συμπεριφέρεται έτσι το παιδί μου; Γιατί αντιδρά μ’ αυτό τον τρόπο;". Αυτές είναι από τις πιο συνηθισμένες απορίες που δημιουργούνται αλλά και που πολλές φορές βασανίζουν τη σκέψη αρκετών γονέων της σύγχρονής μας εποχής.

[1] Μερικοί βλέπουν το παιδί τους πολύ συνεσταλμένο και μάλλον ντροπαλό. Προσέχουν, ότι δεν πιάνει εύκολα φίλους, αποφεύγει τις μεγάλες παρέες ή συντροφιές και προτιμάει συνήθως να μένει μόνο του στο δωμάτιό του και να ασχολείται με τα μαθήματά του ή με ότι άλλο του αρέσει. Εάν βρεθεί σε μεγάλη συντροφιά ποτέ δεν θα αρχίσει εκείνο τη συζήτηση και θα αποφύγει, εκτός εάν του το ζητήσουν, να εκφέρει τη γνώμη του μπροστά σε πολλούς. Κάποτε μάλιστα μπορεί κάποιος να το προσβάλει κι εκείνο να προτιμήσει να φύγει αντί να προσπαθήσει να αμυνθεί τον εαυτό του. Γιατί είναι τόσο συνεσταλμένο; Είναι η απορία των γονέων του. Γιατί φέρεται τόσο δειλά απέναντι στ ’άλλα παιδιά; Γιατί δεν τολμάει να υψώσει το ανάστημά του και να ζητήσει το δίκαιό του;

[2] Όλοι βλέπουν το παιδί τους συνεχώς να μάχεται. Η συμπεριφορά του είναι τέτοια που νομίζεις ότι κρατάει συνεχώς στο χέρι του μια βέργα έτοιμο να χτυπήσει κάθε έναν που νομίζει ότι στο δρόμο του το εμποδίζει. Ζητάει αφορμή για να θυμώσει, να βάλει τις φωνές και να δημιουργήσει επεισόδια. Όταν μάλιστα φτάσει στην εφηβική ηλικία δεν ξέρουν οι γονείς του πώς να του φερθούν. Το ίδιο κάνει και με τους συμμαθητές και φίλους του. Κάθε λίγο τσακώνεται. Ανήσυχο και οξύθυμο δημιουργεί συνεχώς επεισόδια. Στη σκέψη των γονέων του που ταλαιπωρούνται όχι λίγο απ’ αυτή την κατάσταση και φτάνουν καμιά φορά και στην απόγνωση γιατί δεν ξέρουν πώς να του φερθούν ανεβαίνει η απορία: "Γιατί; Τι του φταίει; Τι φταίμε εμείς που κάναμε το καλύτερο γι’ αυτό; Γιατί αντιδρά μ’ αυτό τον βίαιο τρόπο σε κάθε στιγμή; Γιατί δεν μπορεί να ελέγξει τις αντιδράσεις και να φερθεί πιο ψύχραιμα; Γιατί αντιδρά τόσο παρορμητικά και όχι λογικά;".

[3] Μια τρίτη περίπτωση, όχι όμως πολύ συχνή είναι όταν οι γονείς διαπιστώσουν ότι παιδί τους θέλει να ζει μέσα σ’ ένα φανταστικό κόσμο. Ενώ το διάβασμά του το περιμένει, εκείνο προτιμάει να περνάει ώρες ολόκληρες σε ονειροπόληση. Διαβάζει άσχετα με τη δουλειά του βιβλία ή μυθιστορήματα και όταν του κάνουν την παρατήρηση ότι πρέπει να μάθε τα μαθήματά του, εκείνο φροντίζει στα γρήγορα να τα διαβάσει για ν’ ασχοληθεί πάλι με το δικό του φανταστικό κόσμο και τα δικά του, πολλές φορές, εξωπραγματικά σχέδιά του. Είναι αλήθεια ότι όλα τα παιδιά, λίγο πολύ ονειροπολούν και τους αρέσει να κάνουν σχέδια που πολλές φορές είναι απραγματοποίητα από τη γέννησή τους. Αυτό δεν είναι κακό. Εκείνο που πειράζει είναι όταν το παιδί φτάσει στο σημείο να θέλει να ζει, λίγο πολύ συνεχώς σ’ αυτό τον φανταστικό του κόσμο. Αυτό είναι που προβληματίζει τους γονείς του.

[4] Μια τέταρτη περίπτωση συμπεριφοράς παιδιών που προβληματίζει τούς γονείς τους είναι η εξής: Βλέπουν το παιδί τους ότι ενώ το ίδιο πολύ καλά γνωρίζει πιο είναι το συμφέρον του και τι πρέπει να κάνει για να μπορέσει να σταθεί και να προκύψει στη ζωή, εκείνο, παρ’ όλα αυτά αρνείται να το κάνει και ασχολείται με κάτι άλλο, που ενώ δεν είναι εξωπραγματικό, εν τούτοις δεν είναι κάτι που θα μπορούσε να το στηρίξει στη ζωή. Αντί να διαβάζει π.χ. τα μαθήματά του εκείνο ασχολείται όλη τη μέρα με τον αθλητισμό, άλλος με τη ζωγραφική, το μπάνιο, το ψάρεμα ή με την πολιτική.

[5] Μια πέμπτη τέλος περίπτωση είναι όταν οι γονείς βλέπουν το παιδί τους, κι αυτό είναι το πιο συχνό, να συμμορφώνεται με τις ιδέες και τη συμπεριφορά των φίλων ή συμμαθητών του. Κάθε τι που πιστεύουν οι φίλοι του είναι σωστό και κάθε τι που κάνουν ή παραμελούν το κάνουν το βρίσκει σαν δικαιολογία.

Τι θα γίνει μ’ αυτόν, ανησυχούν οι γονείς του. Δεν έχει δική του γνώμη; Ενώ ξέρει ποιο είναι το σωστό, ενώ τόσα χρόνια του δείξαμε ποιο είναι το καλό, εκείνος σαν να μην σκέφτεται, δέχεται το πιστεύω των φίλων του, και μάλιστα φτάνει στο σημείο να επιμένει και όταν ακόμα δεν είναι παρόντες, ότι οι φίλοι του έχουν δίκαιο και ότι αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος ζωής και συμπεριφοράς για ένα νέο της εποχής μας.

Γιατί μ’ αυτό τον τρόπο αντιδρούν τα παιδιά και οι νέοι;

Αναφέραμε μερικούς από τους τρόπου που αντιδρούν και δημιουργούν προβλήματα στους γονείς τους τα παιδιά της σημερινής εποχής. Γιατί όμως έτσι αντιδρούν; Είναι εύκολο να πούμε ότι φταίει ο κόσμος που τα παρασύρει ή ότι είναι ο διάβολος που με ύπουλο τρόπο προσπαθεί να δημιουργήσει προβλήματα στο παιδί σε σχέση με τους γονείς του. Με απώτερο σκοπό να το οδηγήσει στην άρνηση. Είναι αλήθεια ότι οι επιθυμίες και οι φιλοδοξίες του κόσμου είναι μια συνεχής απειλή για τα παιδιά μας. Και είναι επίσης απόλυτα σωστό ότι ο διάβολος είναι πάντοτε έτοιμος να εκμεταλλευτεί κάθε περίσταση και είναι έτοιμος να στήσει και την πιο καλοστημένη και ύπουλη παγίδα για να μπλέξει το άπειρο στους κινδύνους παιδί. Αυτό όμως δεν μειώνει τη δική μας ευθύνη, σαν γονέων. Αντίθετα, νομίζω, την αυξάνει. Πρέπει, σαν χριστιανοί γονείς, να προλάβουμε και να διορθώσουμε, όσο περνάει από το χέρι μας, οποιαδήποτε κατάσταση που μπορεί να την εκμεταλλευτεί ο διάβολος και να προβλέψουμε και να εμποδίσουμε οποιαδήποτε εξέλιξη στη ζωή του παιδιού μας που μπορεί να του δημιουργήσει προβλήματα και να το φέρει σε πολύ δύσκολη θέση, πράγμα που μπορεί να το οδηγήσει να κόψει τους δεσμούς με την οικογένειά του και να στραφεί στους φίλους και στους συμμαθητές του που είναι άνθρωποι χωρίς Θεό. Τι όμως είναι εκείνο που πρέπει να κάνω και πως μπορώ στην κατάσταση του παιδιού  μου να βοηθήσω, είναι η απορία που ανεβαίνει συχνά σκέψη των γονέων. Ακόμα τι είναι εκείνο που πρέπει να αποφύγω για να μη δημιουργήσω προβλήματα και δυσκολίες στο παιδί μου; Η απάντηση δεν είναι εύκολη ούτε μπορεί να είναι η ίδια στο κάθε ένα παιδί. Κι αυτό γιατί; Το κάθε παιδί είναι μια διαφορετική προσωπικότητα και μια ξεχωριστή οντότητα. Στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του και στον τρόπο της συμπεριφοράς του παίζουν ρόλο πολλοί και διαφορετικοί ο ένας από τον άλλο παράγοντες. Το κάθε παιδί που γεννιέται στον κόσμο αποτελεί ένα σύνολο από σωματικά χαρακτηριστικά και προσόντα, από διανοητικές ικανότητες και ταλέντα και από έμφυτες τάσεις που το καθοδηγούν σε ορισμένο τρόπο εκδηλώσεων. Αυτό το παιδί από τη στιγμή σχεδόν που θα γεννηθεί δέχεται καθημερινά τις αντιδράσεις των άλλων. Πρώτα της οικογένειάς του και μετά του άλλου κόσμου, στις δικές του ενέργειες και πράξεις. Ανάλογα μ’ αυτές τις αντιδράσεις δημιουργούνται μέσα του εντυπώσεις που καθορίζουν τη συμπεριφορά του και τις μελλοντικές του ενέργειες και πράξεις.

Απ’ όλα αυτά φαίνεται καθαρά ότι αν θέλουμε να βοηθήσουμε με επιτυχία το παιδί μας πρέπει πρώτα απ’ όλα να ξέρουμε καλά το ίδιο το παιδί μας. Με πολύ λοιπόν προσοχή πρέπει να προσπαθήσουμε ν’ αναλύσουμε τα διάφορα χαρακτηριστικά του, με σκοπό να εντοπίσουμε  εκείνα τα μειονεκτήματά του και τις αδυναμίες του που είναι δυνατόν να γίνουν ο στόχος κριτικής από τα’ άλλα παιδιά ή και από μεγαλύτερους, και ανάλογα να καθορίσουμε την τακτική που πρέπει να ακολουθήσουμε. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι όλα τα παιδιά δεν πληγώνονται στον ίδιο βαθμό από την ίδια προσβολή. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του κάθε ένα παιδιού και ανάλογα με τα αδύνατα σημεία που το κάθε ένα έχει στον εαυτό του εντοπίσει, θα πληγωθεί όταν η προσβολή ή η κριτική κατευθύνεται εκεί που του πονάει. Ένα π.χ. πολύ ψηλό παιδί θα ενοχληθεί και μέσα θα πληγωθεί όταν το ύψος του γίνει το κέντρο προσοχής και κριτικής των άλλων. Ένα παχύσαρκο ή όχι πολύ όμορφο κορίτσι μπορεί να ανέχεται οποιαδήποτε άλλη κριτική, είναι όμως πολύ ευαίσθητο όταν ακούσει κάτι γύρω από την παχυσαρκία του. Το ίδιο κι ένα παιδί που η αποδοχή του στο σχολείο δεν είναι τόσο καλή. Πληγώνεται πάρα πολύ όταν η ανικανότητά του και αυτή να γίνει το κέντρο κριτικής. Δεν είναι αυτή η κατάλληλη στιγμή για να περιγράψουμε με λεπτομέρεια όλες τις βασικές κατηγορίες μειονεκτημάτων που από μικρή ηλικία δημιουργούν δυσάρεστες καταστάσεις στα παιδιά. Εκείνο όμως που ήθελα να τονιστεί είναι ότι όλες αυτές οι δυσκολίες που τα παιδιά μας συναντούν, οι προσβολές και τα βέλη που κάθε λίγο, γνωστοί ή άγνωστοι επάνω τους πετούν, δημιουργούν μέσα τους μια δυσάρεστη κατάσταση που στην αρχή είναι παροδική, σιγά σιγά όμως εάν το παιδί δεν βοηθηθεί, μπορεί να φωλιάσει μέσα του. Το παιδί αισθάνεται μέσα του μια πικρία που αυξάνει με τον καιρό όσο τα χτυπήματα επαναλαμβάνονται επάνω του και μια πληγή που του πονάει πιο πολύ με κάθε νέα προσβολή. Αυτή η δυσάρεστη κατάσταση καθορίζει σε αρκετό βαθμό και ανάλογα πάντοτε με την ιδιοσυγκρασία τους τον τρόπο που το παιδί αντιδρά και τον τρόπο της συμπεριφοράς του.

Πως μπορούμε να το βοηθήσουμε

Αν το παιδί μας είναι ήδη μεγάλο, η κατάσταση αυτή έχει μέσα του, σε άλλο περισσότερο και σε άλλο λιγότερο, παγιωθεί και είναι αρκετά δύσκολο να αλλαχτεί. Χρειάζεται από τον καθένα μας πολύ προσοχή. Πολύ προσευχή για να μας δίνει ο Θεός σοφία και σύνεση σε κάθε στιγμή, στην προσπάθειά μας το παιδί μας να βοηθηθεί. Πρέπει στην αρχή να καθορίσουμε καλά και καθαρά τον σκοπό που στην προσπάθειά μας επιδιώκουμε. Μετά χρειάζεται να καθορίσουμε τη μέθοδο που θα ακολουθήσουμε όμως και τα μέσα που για τον σκοπό μας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε. Αν το κάνουμε αυτό πρέπει χωρίς χρονοτριβή να προχωρήσουμε. Σιγά σιγά αλλά σταθερά και ακούραστα. Εκεί που χρειάζεται στοργή και αγάπη πρέπει να δοθεί κι αν κάποτε απαιτηθεί αυστηρότητα και τιμωρία δεν πρέπει να είμαστε έτοιμοι να σκύψουμε στην προσπάθειά μας τα προβλήματά του να κατανοήσουμε αλλά και πρέπει να στεκόμαστε στα πόδια μας σταθερά για να μπορεί και το παιδί επάνω μας να στηριχτεί. Αυτή είναι η υποχρέωσή μας. Αν αυτό το κάνουμε, κι αν ακόμη την κατάσταση του παιδιού μας δεν μπορέσουμε τελείως να την αλλάξουμε, είναι δυνατόν σε αρκετό βαθμό να την τροποποιήσουμε και να την βελτιώσουμε. Εμείς πρέπει να κάνουμε το δικό μας το καθήκον και από κει και πέρα να αφήσουμε το Θεό να ενεργήσει και να είμαστε βέβαιοι ότι Εκείνος την προσπάθειά μας οπωσδήποτε θ’ ανταμείψει. Αν πάλι το παιδί μας είναι ακόμα αρκετά μικρό υπάρχουν περισσότερα περιθώρια να βοηθήσουμε. Η προσοχή μας πρέπει πρώτα απ’ όλα να στραφεί στις συνθήκες που για το παιδί μας μέσα στην οικογένειάς μας επικρατούν. Μια σωστή ανατροφή θα σώσει στο παιδί μας αρκετή τροφή. Αν μέσα στο σπίτι το παιδί βρίσκει στοργή, ασφάλεια και σταθερή σε αρχές ανατροφή, οι κίνδυνοι που βρίσκονται απ’ έξω δύσκολα μπορούν να το αναστατώσουν και μέσα του δυσάρεστη κατάσταση να προκαλέσουν.

Το παιδί μαθαίνει από τον τρόπο που ζουν οι άλλοι και από τις συνθήκες που γύρω του επικρατούν.

[1] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε κριτική: Μαθαίνει να κριτικάρει.

[2] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε καυγάδες: Μαθαίνει να καυγαδίζει και να μισεί.

[3] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε γκρίνια: Μαθαίνει να γκρινιάζει.

[4] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε ειρωνεία: Γίνεται ντροπαλό και δειλό.

[5] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε αυστηρή απογοήτευση: Αισθάνεται συνεχώς ένοχο. Αργότερα μάλιστα μπορεί να εκραγεί και να επαναστατήσει.

[6] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε κατανόηση: Μαθαίνει κι εκείνο να δείχνει κατανόηση και ανοχή.

[7] Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ενθάρρυνση: Αποκτά αυτοπεποίθηση.

[8] Αν ένα παιδί ζει μέσα στον δικαιολογημένο έπαινο: Μαθαίνει να εκτιμάει.

[9] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε δικαιοσύνη: Μαθαίνει να είναι δίκαιο.

[10] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε τιμιότητα: Μαθαίνει να είναι τίμιο.

[11] Αν ένα παιδί ζει μέσα στην ειλικρίνεια: Μαθαίνει την ειλικρίνεια και την ευθύτητα στις συναλλαγές του.

[12] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε ασφάλεια: Μαθαίνει να εμπιστεύεται.

[13] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε επιδοκιμασία: Μαθαίνει να έχει αυτοεκτίμηση.

[14] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε παραδοχή και φιλία: Μαθαίνει ν’ αγαπάει.

[15] Αν ένα παιδί ζει μέσα σε περιβάλλον όπου επικρατεί αληθινή πίστη στο Θεό: Σοβαρεύεται με τα πράγματα του Θεού.

Δεκάλογος περί αναχωρήσεώς μας από τη ζωή.

1. Ώρα αναχωρήσεως: κάθε λεπτό καθ΄ όλο το 24/ωρον.

2. Τα εισιτήρια εκδίδονται στον ουρανό, αλλά πληρώνονται στην γη.

3. Τιμή εισιτηρίου: Αυτό πληρώνεται με πολύ αγάπη, υπομονή, αγώνες και θυσίες.

4. Τα βρέφη δεν πληρώνουν εισιτήριο γιατί ταξιδεύουν στην αγκαλιά της μητέρας Εκκλησίας.

5. Το εισιτήριο είναι προσωπικό και δεν μεταβιβάζεται σε άλλο πρόσωπο.

6. Οι επιβάτες ταξιδεύουν χωρίς αποσκευές.  Οι άγγελοι τις έχουν μεταφέρει σε προηγούμενο δρομολόγιο.

7. Εισιτήριο μετ’ επιστροφής  δεν εκδίδεται.

8. Χρήματα δεν μεταφέρονται. Οι επιβάτες τα έχουν καταθέσει στην τράπεζα των ουρανών. Οι αποδείξεις βρίσκονται στα χεριά των πτωχών.

9. Δηλώσεις συμμετοχής δεν χρειάζονται. Tα ονόματα των επιβατών είναι γνωστά στον οδηγό της αμαξοστοιχίας.

10. Ειδοποιήσεις για την μέρα αναχωρήσεως κάθε επιβάτη δεν  στέλνονται.  γ' αυτό πρέπει  όλοι να είμεθα  πάντοτε έτοιμοι δια μετανοίας, Εξομολογήσεως και Θείας κοινωνίας, δια το ταξίδι προς την αιωνιότητα.

“Δεν έχω χρόνο για προσευχή”

Το ακούμε συχνά το παράπονο, που φαίνεται δικαιολογημένο για πολλούς. Είναι φορτωμένοι με αρκετές ευθύνες και όλη τη μέρα τρέχουν να προλάβουν τις δουλειές τους. Δυσανασχετούν για την κατάσταση αυτή, που κάποτε την αισθάνονται αφόρητη και διαμαρτύρονται: Δεν μου μένει λίγος χρόνος για τον εαυτό μου, δεν προλαβαίνω να κοιτάξω λίγο την ψυχή μου, δεν έχω καθόλου χρόνο για προσευχή.

Ποια είναι η ορθή αντιμετώπιση του προβλήματος, που παρουσιάζεται ιδιαίτερα έντονο σ’ αυτούς που δουλεύουν από το πρωί ως το βράδυ, σ’ αυτούς που χάνουν πολλές ώρες στις χρονοβόρες μετακινήσεις μέσα στις μεγαλουπόλεις, στις πολύτεκνες μητέρες, όταν μάλιστα είναι αναγκασμένες να εργάζονται, στους νέους που σπουδάζουν και τρέχουν στις σχολές, στα φροντιστήρια, στις ξένες γλώσσες κλπ.;

Είναι αλήθεια ότι, για να παλέψει κανείς σωστά στη ζωή του και για να αντιμετωπίσει με επιτυχία τα προβλήματά της, πρέπει να εργασθεί συστηματικά και με επιμέλεια, πρέπει να δώσει χρόνο. Γι΄ αυτό και αισθάνεται συχνά να τον σφίγγουν από παντού οι ανάγκες και χρόνος να μην του μένει.

Είναι όμως απόλυτα σωστή η δικαιολογία; Διότι διαπιστώνουμε ότι συχνά όλα τελικά μπορεί κανείς να τα προλαβαίνει, και μόνο για την ψυχή του να μην του μένει χρόνος. Λίγη προσευχή δεν ευκαιρεί να κάνει. Μέσα όμως στη δίνη των ποικίλων απασχολήσεων βρίσκουμε χρόνο να ξεκουρασθούμε, να ψυχαγωγηθούμε, να ακούσουμε τις ειδήσεις, να εκτονωθούμε κάποτε με πολλές, ίσως άχρηστες, συζητήσεις. Να προσευχηθούμε δεν προλαβαίνουμε! Αφήσαμε ποτέ, έστω για μία μόνο μέρα, λόγω των πολλών απασχολήσεών μας, το φαγητό; Κανείς δεν το κάνει αυτό. Όσες και αν είναι οι δουλειές μας, έστω και βιαστικά, θα φάμε κάτι. Το φαγητό, που στηρίζει το σώμα, δεν το παραλείπουμε. Την προσευχή, που τρέφει και στηρίζει την ψυχή, πώς τόσο εύκολα την αμελούμε; Δεν έχει η ψυχή πολύ μεγαλύτερη αξία από το σώμα, που με κάθε θυσία το φροντίζουμε;

Χρειάζεται επομένως μια πιο σωστή ιεράρχηση των απασχολήσεών μας. Η ψυχή αξίζει πιο πολύ από το σώμα, η αιωνιότητα από την πρόσκαιρη ζωή. Μην αμελούμε την ψυχή μας. Μην αφήνουμε την προσευχή. Όσες και αν είναι οι δουλειές μας, να βρίσκουμε λίγο χρόνο και για προσευχή· μάλιστα μ’ αυτήν ν’ αρχίζουμε τη μέρα μας, με προσευχή και να την τελειώνουμε. Και ενδιάμεσα σε κάθε ευκαιρία, να στρέφουμε το νου και την καρδιά μας στον Θεό. Ο Ψαλμωδός, που ασφαλώς είχε κι αυτός τις υποθέσεις του και τα έργα του, «ἐπτάκις τῆς ἡμέρας ᾔνεσά σε», έλεγε. «Ἑσπέρας και πρωΐ και μεσημβρίας» προσευχόταν, δοξολογούσε τον Θεό. «Ἐξεγερθήσομαι ὄρθρου» πρόσθετε· θα σηκωθώ πολύ πρωί για να ψάλω ύμνους στον Θεό. Αλλά και τα μεσάνυχτα ακόμη ξυπνούσε για να προσευχηθεί. «Μεσονύκτιον ἐξεγειρόμην» (Ψαλ. ριη΄ [118] 164, 62· νδ΄ [54] 18· νς΄ [56] 9).

Όταν η ψυχή αγαπά τον Θεό, βρίσκει ευκαιρίες συχνά να επικοινωνεί. Όταν καταλαβαίνει τι είναι η προσευχή.

Πράγματι! Έχουμε καταλάβει τι είναι να απευθύνεται ο μικρός και αμαρτωλός και αδύναμος άνθρωπος στον άπειρο και παντοδύναμο και Τρισάγιο Κύριο του ουρανού και της γης; Τι είναι να μιλάς στον Θεό και Εκείνος να σου απαντά; Να Του λες τα προβλήματα, τους πόνους και τα βάσανά σου και Εκείνος να σε ειρηνεύει, να παρηγορεί την ψυχή σου και να δίνει λύσεις λυτρωτικές και σωτήριες;

Αν ζητήσεις ακρόαση από έναν υπουργό για να του εκθέσεις τα προβλήματά σου και εκείνος σου ορίσει κάποια ώρα για να σε ακούσει, μπορείς να μην παρουσιασθείς στη συνάντηση αυτή, με την πρόφαση ότι έχεις πολλές δουλειές και δεν ευκαιρείς; Μα για τη δική σου εξυπηρέτηση σε καλεί και συ δεν πηγαίνεις; Εσύ έχεις ανάγκη από τη βοήθειά του και εσύ αρνείσαι την επικοινωνία;

Με την προσευχή δεν πηγαίνουμε σε κάποιον μεγάλο υπουργό, που τις περισσότερες φορές δεν μπορεί ουσιαστικά να μας βοηθήσει, και που, αν κάτι μπορεί να κάνει, αυτό αφορά τα πρόσκαιρα προβλήματα της επίγειας ζωής μας. Ούτε πηγαίνουμε σε κάποια αυστηρά καθορισμένη ώρα, που με πολλή δυσκολία κι αυτήν μπορέσαμε να εξασφαλίσουμε.

Με την προσευχή καταφεύγουμε στον Θεό όποια ώρα εμείς θέλουμε και για όση ώρα θέλουμε και όσες φορές θέλουμε, μέρα και νύχτα. Και καταφεύγουμε σ’ Αυτόν που πάντοτε πρόθυμα και με απέραντη αγάπη μας περιμένει και μας ακούει, θέλει να μας βοηθήσει και όλα τα μπορεί, και τα προσωρινά με πολλή ευκολία τακτοποιεί και τα αιώνια με μοναδική φιλανθρωπία εξασφαλίζει. Και εμείς λέμε: «Δεν έχω χρόνο για προσευχή»!

Μα γι’ αυτό ακριβώς πρέπει να κάνεις, αδελφέ μου, προσευχή και αυτό πρώτο να ζητήσεις: Να σου δώσει χρόνο ο Θεός, που συνέχεια τρέχεις χωρίς να προλαβαίνεις, που αγχώνεσαι και αδημονείς και τίποτε μόνος σου δεν καταφέρνεις.

Αν δώσουμε λίγη ώρα στην προσευχή, θα διαπιστώσουμε ότι πολλαπλασιάζεται ο χρόνος μας. Διότι στη ζωή μας δεν παλεύουμε πια μόνοι μας. Αλλά με την προσευχή έχουμε σύμμαχο τον Θεό. Και βέβαια το να παλεύουμε με βοηθό και συμπαραστάτη τον Θεό, Αυτόν που ειρηνεύει τις ψυχές μας, φωτίζει το νου, ενισχύει τις δυνάμεις, ευλογεί και πλουτίζει τη ζωή μας και μας χαρίζει την ατελεύτητη αιωνιότητα, είναι ασύγκριτα καλύτερο.

Ούτε οι πολλές ασχολίες μας να μας απορροφούν ούτε η ραθυμία του κατώτερου εαυτού μας να μας παρασύρει, ώστε να παραιτούμεθα εύκολα από τον αγώνα της προσευχής. Ας μην ακούμε τον μισάνθρωπο διάβολο, που γνωρίζει καλύτερα από μας τη δύναμη της προσευχής και γι’ αυτό βρίσκει διαρκώς δικαιολογίες και παρακινεί σε αναβολές. Αλλά να κάνουμε αυτό που και ο νους μας καταλαβαίνει ως χρήσιμο και αναγκαίο και η ψυχή μας βαθύτερα ζητεί. Να καταφεύγουμε στον ελεήμονα και παντοδύναμο Θεό για να βρίσκουμε έλεος, χάρη, φως και ζωή, αιώνια και αληθινή.

 

Διάβολος ένα ον με πείρα χιλιάδων ετών!

 Αρχικά ο σατανάς και οι δαίμονές του δε δημιουργήθηκαν κακοί. Ο σατανάς πριν από την πτώση του ήταν ένα από τα μεγαλύτερα ουράνια πνεύματα και το όνομά του ήταν Εωσφόρος «αυτός που μεταφέρει το φως» κατέχοντας θέση στο ύψιστο σημείο των Ασωμάτων Δυνάμεων και της πνευματικής τελειότητας. Σαν πνεύμα είναι αγέραστος και αθάνατος κατέχοντας όλες τις ιδιότητες του αγγελικού κόσμου, δεν έχει χρονικούς και τοπικούς περιορισμούς, είναι αεικίνητος, έχει υψηλή πνευματική διαύγεια, είναι άυλος, αυτάρκης και εξαρτάται μόνο από το Θεό.

Πριν από την πτώση του ήταν ο πρώτος στην ιεραρχία των αγγέλων έχοντας δύναμη, λαμπρότητα, σοφία αλλά και την καλοσύνη της αγγελικής φύσης. Πως λοιπόν αυτό το λαμπρό ουράνιο πνεύμα κατρακύλησε στην πτώση; Πριν όμως παρακολουθήσουμε την πτώση του Εωσφόρου θα πρέπει να γνωρίζουμε για τους αγγέλους τα εξής:

1. Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από την κτίση του κόσμου (Ιώβ λη 7).

2. Είναι όντα πνευματικά και ασώματα.

3. Ως πλάσματα του Θεού έχουν ελεύθερη βούληση.

4. Μπορούν να προκόψουν πνευματικά ή να πέσουν σε αμαρτία.

Ετσι στα πλαίσια της παραχωρημένης από το Πανάγαθο Θεό ελευθερίας ο Εωσφόρος διάλεξε την πτώση του. Ο προφήτης Ιεζεκιήλ περιγράφει ως εξής την πτώση του Εωσφόρου (28:15): «Από την ημέρα που πλάστηκες μέχρι την ημέρα που αμάρτησες ήσουν τέλειος στη συμπεριφορά σου». Και συνεχίζει στο στιχ. 17 ο Ιεζεκιήλ: «επειδή είχες ομορφιά περηφανεύτηκες, επειδή είχες μεγάλη δόξα η σοφία σου διαφθάρθηκε». Η υπερηφάνεια του Εωσφόρου μετατράπηκε σε αυταπάτη και τελικά κατέληξε σε στάση. Ο προφήτης Ησαΐας αναφέρει στο 14: 13, 14 : «έλεγες μέσα σου στον ουρανό θα ανεβώ και τον θρόνο μου θα υψώσω πάνω από τα άστρα του Θεού, θα πάρω θέση πάνω στο βουνό… θα ανεβώ πάνω από τα σύννεφα και με τον Ύψιστο θα είμαι ίσος». Η περηφάνια κατάντησε αλαζόνα τον Εωσφόρο με αποτέλεσμα να έχει ξεγελαστεί σε άκρατο σημείο και να ζητάει να είναι ίσος με το Θεό. Η αλαζονεία λοιπόν ήταν ένα από τα πλέον βασικά αίτια που οδήγησαν τον Εωσφόρο στην πτώση. Μαζί του παρέσυρε και ένα μεγάλο αριθμό αγγέλων από όλα τα Τάγματα.

Η στάση του Εωσφόρου μετατράπηκε σε τραγωδία καθώς ο Αρχάγγελος Μιχαήλ τον εκδίωξε από τον ουρανό και τον γκρέμισε στη γη. (Αποκ. 12:17-19) «Και εγένετο πόλεμος εν τω ουρανώ ο Μιχαήλ και οι άγγελοι αυτού – του πολεμήσαι μετά του δράκοντος και ο δράκων επολέμησε και οι άγγελοι αυτού. Και ουκ ίσχυσεν, ουδέ τόπος ευρέθη αυτώ έτι εν τω ουρανώ, και εβλήθη ο δράκων – ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος διάβολος και ο σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην, εβλήθη εις την γήν και οι άγγελοι αυτού μετ αυτού εβλήθησαν». Ο προφήτης Ησαΐας απορεί (12:4): «πως έπεσες από τον ουρανό Εωσφόρε, τέκνο της αυγής;».

Ο Διαβολος, σαν εκπεσων Αγγελος, τον οποιο ο Θεος δημιουργησε, υπαρχει και υφισταται σαν υπαρξη εδω και χιλιαδες χρονια. Ολοι γνωριζουμε οτι ο εωσφορος θελησε να φθασει τον Θεο και για αυτο το λογο "επεσε", για την αλαζονεια του και την υπερηφανεια του...

Απο τοτε μισει θανασιμα τον ανθρωπο, ο οποιος μπορει να απολαμβανει την αγαπη και ελευμοσυνη του Θεου, την φιλεσπαχνια του και ολα τα αγαθα που απλωχερα του προσφερει. Ο Διαβολος λοιπον προσπαθει με καθε τροπο να απομακρυνει τον ανθρωπο μακρια απο το Θεο, με πειρασμους, τεχνασματα και ενα σωρο αλλα πραγματα, ωστε να "πεσει" και να γινει σαν αυτον.

Η πειρα του βασιζεται σε πειρα χιλιαδων ετων. Γνωριζει με τι τροπο να το κανει, εχει την ικανοντητα να μπερδευει και τους πιο εναρετους, μεθοδευει και τελειοποιει τις πλανες του απο την αρχη του χρονου. Η μεγαλυτερη πλανη του ειναι να πεισει τον ανθρωπο οτι δεν υπαρχει γιατι ετσι μπορει να δρα ανενοχλητος.

  Τον αποκαλουν επισης Πατερα του Ψευδους οπως μας λεει και ο ιδιος ο Χριστος στο κατα Ιωαννη: "Εκείνος ήτο απ' αρχής ανθρωποκτόνος, και δεν μένει εν τη αλήθεια, διότι αλήθεια δεν υπάρχει εν αυτώ. Όταν λαλή το ψεύδος εκ των ιδίων λαλεί, διότι είναι ψεύστης και ο πατήρ αυτού του ψεύδους."

Για οσους θελετε να μαθετε πως δρα ο διαβολος αλλα και για τον αορατο πολεμο που συντελειται καθημερινα, σε οτιδηποτε και αν κανουμε μεσα στην ψυχη μας, προτεινω να διαβασετε το βιβλιο "Αορατος πολεμος" του Αγιου Νικοδημου του Αγιορειτου.

Χαρακτηριστικα στο βιβλιο του λεει οτι ακομη και την ωρα του θανατου μας και λιγο πριν πεθανουμε, ο διαβολος εχει την ικανοτητα να μας παρουσιασει δαιμονες μπροστα στα ματια μας σαν αγγελους φωτος...Ο Αγιος Νικοδημος μας λεει χαρακτηριστικα οτι ακομη και αυτην την υστατη ωρα, θα πρεπει να μην πιστεψουμε αυτα τα οραματα..λεει οτι ειναι καλυτερο να απαρνηθουμε την βοηθεια και την υπαρξη τους γιατι ετσι ειναι σαν να θεωρουμε τον εαυτο μας αξιο αρκετα ωστε να δουμε εναν αγγελο. Και τελειωνει λεγοντας οτι ο Θεος θα εκτιμησει οτι αποριψαμε και ειπαμε να χαθει απο μπροστα μας αυτος ο "αγγελος", ακομη και αν ηταν αληθινος...γιατι ετσι δειχνουμε την ταπεινωση μας μπροστα στο Θεο, δειχνουμε οτι πιστευουμε μονο αυτον και οτι ειμαστε γνωστες των αμαρτιων μας.

Απαιτει επομενως, επαγρυπνηση, καθημερινη προσευχη και πιστη στον Θεο ωστε να μπορουμε να αντιδρουμε και να αποφευγουμε τις παγιδες του διαβολου. Ο στοχος του ειναι η αποκτηση της ψυχης μας και ο κατακερματισμος της απο τα τελωνια. Μαζι σε αυτο τον αγωνα, οπως ο Θεος εχει τους Αγγελους, εχει ενα σωρο Δαιμονες, υπηρετες του, που καθημερινα μας σκανδαλιζουν.

Στα εσχατα χρονια, ο αγωνας του διαβολου εναντιον του ανθρωπου θα ενταθει. Οι πλανες θα πληθηνουν, θα φαινονται πιο δελεαστικες...γιατι αυτος ξερει οτι ο χρονος του δεν ειναι πολυς, οτι τα περιθωρια του στενευουν...θα κανει τα παντα για να μας κερδισει, οποτε ο δικος μας αγωνας εναντιον του θα πρεπει και αυτος να ενταθει. Ο Αντιχριστος δε, σαν γιος της απωλειας θα κανει τετοια θαυματα και θα μας δωσει τετοιες πλανες που ολοι θα το πιστεψουν σαν Θεο.

 

Διαλογισμός (ή αυθυποβολή και αυτοΰπνωση)

Τελικά τι είναι ο διαλογισμός;

ΥΠΝΩΣΗ . Πως τον διδάσκουν; Ενώ υπάρχουν πολλές τεχνικές και μέθοδοι για τον διαλογισμό, τελικά όλες καταλήγουν σε ένα κοινό σημείο. Φέρνουν τον νου σε μία «κατάσταση» μεταξύ ύπνου και εγρήγορσης. Σε αυτή την κατάσταση ο νους οδηγείται από την φωνή του εκπαιδευτή και δέχεται παθητικά τις εικόνες και τις ιδέες που του υποβάλει. Αντίθετα απουσιάζει η κριτική ικανότητα και η σκέψη που θα μπορούσαν να διαφωνήσουν και να προβάλουν αντίσταση στις ιδέες του «εκπαιδευτή». Αυτό είναι ύπνωση!

ΥΠΑΚΟΗ ΣΕ ΕΝΤΟΛΕΣ . Σε αυτή την κατάσταση της ύπνωσης που αφήσαμε να μας παρασύρουν, και παραδώσαμε το μυαλό μας παιχνίδι στα χέρια τους, μαθαίνουμε δύο πράγματα 1) την τεχνική του διαλογισμού και 2) να υπακούμε στις εντολές που μας δίνουν. Για το πρώτο γίνεται πολύς λόγος, για το δεύτερο κουβέντα.

ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ. Σιγά-σιγά, στην πράξη, καθώς εξασκούμε τον διαλογισμό, χωρίς συζήτηση, χωρίς σκέψη, δεχόμαστε την ύπαρξη μεταφυσικών ιδεών, όπως «ενεργειακά κέντρα» (τσάκρας), κουνταλίνη, πράνα, κ.λ.π., που μπορεί κάλλιστα να μην υπάρχουν καν, να είναι δημιουργήματα της φαντασίας, θρησκευτικά παραμύθια του Ινδουισμού. Αυτές οι «ιδέες» είναι αναπόσπαστα δεμένες με τις «τεχνικές». Δεν μπορεί να «δουλεύει» κανείς στα «ενεργειακά του κέντρα» χωρίς να πιστεύει στην ύπαρξη της Κουνταλίνη. Οι ασκήσεις αναπνοής γίνονται για να συγκεντρώσει κανείς την ενέργεια της Πράνα, για αυτό λέγονται και Πραναγιάμα. Τώρα αν υπάρχει ή όχι η «ενέργεια της Πράνα», αυτό δεν πολυσυζητιέται. Πρέπει κανείς να το …καταπιεί αμάσητο, να τους πιστέψεις… Έτσι χωρίς πολλά-πολλά χειραγωγείται η συνείδησή μας και παραβιάζεται με ύπουλο τρόπο η ελευθερία μας. Προφανώς θέλουν να μας κάνουν υπάκουους και όχι σκεπτόμενους.

ΦΑΝΤΑΣΙΑ. Έτσι σιγά-σιγά, όσο περισσότερο εξασκούμαστε στις τεχνικές, τόσο περισσότερο δημιουργείται μέσα μας ένας φανταστικός χώρος που αρχίζουμε να τον πιστεύουμε σαν πραγματικό. Έτσι μέσα στον νου μας δημιουργείται σύγχυση, καθώς η φαντασία μπερδεύεται με την πραγματικότητα. Μαθαίνουμε να αποδίδουμε την αιτία διαφόρων γεγονότων σε ανύπαρκτα πράγματα, όπως το «κάρμα», η ευλογία του γκούρου, στις γιογκικές δυνάμεις, στα άστρα. Έτσι μπερδευόμαστε και δεν μπορούμε να φτάσουμε στις αληθινές αιτίες, μια και δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε το πραγματικό από το φανταστικό, το αληθινό από το ψεύτικο. Έτσι μειώνεται η ικανότητα μας να ζούμε και να αντιμετωπίζουμε τον πραγματικό κόσμο,

ΑΥΤΟΫΠΝΩΣΗ- ΑΥΘΥΠΟΒΟΛΗ . Με τα πρώτα σεμινάρια, με τις πρώτες τεχνικές που μας μαθαίνουν, μας «βάζουν σε ένα δρόμο». Αφού μας σπρώξουν προς αυτή την κατεύθυνση μας αφήνουν να «προχωρήσουμε» μόνοι μας. Μας δελεάζουν πρώτα με μεγάλες υποσχέσεις, για κρυμμένες δυνάμεις του νου, για πνευματική αφύπνιση, που θα μας κάνουν υπεράνθρωπους. Έτσι αρχίζουμε να εξασκούμε μόνοι μας τις τεχνικές… με ζήλο. Αυτοί μας περιμένουν στην παρακάτω γωνία για να λύσουν τις απορίες μας και να μας διδάξουν ανώτερες τεχνικές.

ΥΠΟΤΑΓΗ ΣΕ ΙΕΡΑΡΧΙΚΕΣ ΔOΜΕΣ . Έτσι αποκτούμε «δασκάλους» και άρα εμείς γινόμαστε μαθητές, κατώτεροι… έτσι αποκτούμε «θεϊκούς γκουρού» και άρα εμείς γινόμαστε οπαδοί-λάτρεις-πιστοί του «ανθρωποθεού» που βρίσκεται στην κορυφή της οργάνωσης και στον οποίο οφείλουμε απόλυτη υποταγή αφού αυτός είναι «θεός» και εμείς… σκέτοι άνθρωποι. Έτσι υποτασσόμαστε σε μια ιεραρχική δομή που αναπτύσσεται με το σύστημα της πυραμίδας.

ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ. Μετά θα ακολουθήσει η οικονομική μας εκμετάλλευση, μια και τα σεμινάρια δεν θα είναι για πάντα δωρεάν. Θα μας ζητηθεί να προσφέρουμε δωρεάν υπηρεσίες, δουλειά και χρόνο για «να υπηρετήσουμε την ανθρωπότητα ή τον γκούρου». Φυσικά οι άνθρωποι αυτοί δεν γνωρίζουν τα πέντε πράγματα που μας είπαν στο πρώτο σεμινάριο.

συνέχεια

Έχουν πολλές γνώσεις ψυχολογίας και ικανότητα για «ψυχολογικό χειρισμό» και όλοι γνωρίζουμε ότι η μονόπλευρη πληροφόρηση γίνεται πλύση εγκεφάλου. Πάντως δεν είναι λίγοι αυτοί που πείστηκαν να δωρίσουν περιουσιακά τους στοιχεία σε κάποιο «καταφερτζή» Ινδό που έστησε το «πνευματικό μαγαζάκι» του κάπου στην πλούσια Δύση.

Πνευματική δουλεία. Όταν με τον διαλογισμό (ύπνωση- αυτοΰπνωση-αυθυποβολή) κατορθώσουν να αποδομήσουν την προσωπικότητά μας και να δομήσουν μέσα στο νου μας ένα σύστημα πλάνης (κάρμα-μετενσάρκωση-κρυμμένες δυνάμεις-κ.λ.π.), το οποίο συντηρείται με την τακτική επανάληψη του διαλογισμού, τότε είναι πολύ δύσκολο για έναν συνηθισμένο άνθρωπο να ξεφύγει από αυτά τα αόρατα πνευματικά δίχτυα… Μόνο τα αποτελέσματά τους μπορεί να δει κανείς γύρω του… Είδα ανθρώπους να παρατάνε τις σπουδές τους για να γίνουν άμισθοι εργάτες σε κάποιο άσραμ ενός γκουρού, άλλους να τρελαίνονται -από την «λαθεμένη εφαρμογή των πνευματικών ασκήσεων» είπαν- και άλλους να πεθαίνουν πάμπτωχοι, γιατί «πείσθηκαν» να δωρίσουν την περιουσία τους στον γκούρου που θα την χρησιμοποιούσε καλύτερα από αυτούς για «το καλό της ανθρωπότητας» ή για να κάνει μια συλλογή από 100 Rolls Royce ! Εμείς πάθαμε και μάθαμε και για αυτό σας ενημερώνουμε… Ψάξτε, ρωτήστε και αλλού, τα θύματά τους δεν είναι λίγα, έχουν γραφτεί και βιβλία! Ρωτήστε και αυτούς που τους απορρίπτουν, ακούστε τα επιχειρήματα, μη δέχεστε μονόπλευρη πληροφόρηση, μην αφήνετε την ζωή σας να εγκλωβισθεί μέσα σε ένα ψέμα, ψάξτε για την αλήθεια και αυτή θα σας ελευθερώσει. ΜΑΓΕΙΑ. Φυσικά και οι άνθρωποι αυτοί που βρίσκονται στην κορυφή τέτοιων οργανώσεων δεν είναι τυχαίοι… Πρώτα-πρώτα έχουν πολλές ικανότητες, ψυχολογικές, διοικητικές, διπλωματικές, κ.λ.π. Έχουν ένα «αγαθότατο» προσωπείο και πίσω του κρύβουν μια βαθιά πονηρία. Μιλούν όμορφα και γοητευτικά! με τέχνη! αλλά κάποια τους ξεφεύγουν κάποιες φορές… Όχι από τα λόγια αλλά κυρίως από τα έργα τους μπορεί κανείς να τους καταλάβει. Ήρθαν πάμφτωχοι από την Ινδία οι περισσότεροι και μέσα σε λίγα χρόνια έγιναν πάμπλουτοι (!) και απέκτησαν ένα πλήθος οπαδών… Αυτά δεν μπορεί να τα κάνει ο καθένας! Ακούγεται μεταξύ των παλιών οπαδών τους ότι αυτοί σι άνθρωποι είναι μάγοι!… Δηλαδή δουλεύουν με τον σατανά! Προσέξτε πού πάτε να μπλέξετε… Εμείς πάθαμε και μάθαμε…

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: Για περισσότερη ενημέρωση συνιστούμε τα βιβλία α) «Διαλογισμός ή Προσευχή;» του π. Αλεβιζόπουλου και β) «Οι γκουρού, ο νέος και ο γέροντας Παισιος» του Δ. Φαρασιώτη.

Διδάσκεται η ευτυχία;

Ένα απ’ τα σπουδαιότερα σχολεία της Βρετανίας, το Γουέλιγκτον Κόλετζ, ανακοίνωσε ότι εισήγαγε απ’ τον περασμένο Σεπτέμβριο στο πρόγραμμά του τη «διδασκαλία της ευτυχίας»!
Το μάθημα αυτό απευθύνεται στους μαθητές 14-16 ετών, θα γίνεται μια φορά την εβδομάδα και, μεταξύ των άλλων, θα διδάσκονται την τέχνη της θετικής σκέψης, της στωικής αντιμετώπισης των πραγμάτων και της άντλησης ικανοποίησης απ’ την καθημερινή ζωή!
 Εκεί οι διάφοροι «γκουρού της ευτυχίας» όπως λέγονται, αλλά και οι «προπονητές της ζωής» έχουν γίνει μόδα! Όπως και τα διάφορα βιβλία αυτοβοήθειας! Τόσο μεγάλο είναι εκεί το πρόβλημα.
Η διαφορά, λένε οι υποστηρικτές της νέας αυτής τάσης, είναι ότι η τυραννία των εξετάσεων και το κυνήγι της υλικής ανταμοιβής της εργασίας έχουν επισκιάσει τον σκοπό αυτό!
 Επιπλέον οι έρευνες που έχουν πάρει ευρείες διαστάσεις, αρχίζουν απ’ την καταγραφή των εμπειριών ως τις αναλύσεις συναισθηματικών και ψυχοσωματικών αντιδράσεων μέσω εγκεφαλογραφημάτων!
Όλα αυτά δε, καταλήγουν σε ένα:: ότι η ευτυχία δε βρίσκεται τελικά σ’ αυτά που φανταζόμαστε!
  Οι μελέτες δείχνουν ότι απ’ τη στιγμή που οι βασικές μας ανάγκες καλύπτονται, ο βαθμός της ευτυχίας δεν αυξάνεται ιδιαίτερα! Όσον αφορά τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα η επίδραση τους είναι όση και της τακτικής σωματικής άσκησης!
  Τελικά, όπως και να το πούμε, ευτυχία ή προσωπική ισορροπία, όσους ειδικούς και ν’ ακούσουμε, όσες έρευνες και να γίνουν, σ’ ένα ασφαλώς θα καταλήξουμε. Ότι η ευτυχία με τίποτα δε βρίσκεται στα υλικά πράγματα! Πολύ δε περισσότερο στις απολαύσεις, τις ψευδοτέρψεις της στιγμής και τις ηδονές;!
Απ’ αυτά προέρχονται η απογοήτευση, η απελπισία, το άγχος, τα τόσα ψυχολογικά και άλλα προβλήματα. Και βέβαια η απαισιοδοξία για όλα, ως και τη ίδια τη ζωή ακόμη!
Τελικά και την ευτυχία μονάχα ο Χριστός τη δίνει! Αυτό ποιος επιτέλους θα μας το διδάξει;

Εγώ και οι άλλοι

«Με απογοητεύουν οι άλλοι». Είναι μια φράση που την ακούω συχνά γύρω μου. Μα κάπου – κάπου τη νιώθω να ξεπηδάει κι απ’ τα βάθη του εαυτού μου. Τι θα πει πως μας απογοητεύουν οι άλλοι; Οι μεγάλοι, οι μικρότεροι, οι συνομίληκοι; Θα πει, πως θα τους θέλαμε διαφορετικούς, αλλιώτικους απ’ ό,τι είναι. Γιατί δε συμφωνούμε μ’ αυτό που είναι, γιατί μας πληγώνουν με τον τρόπο που μας φέρονται. Στο βάθος-βάθος θα πει, πως τους απορρίπτουμε. Παραβαίνουμε δηλαδή τη δεύτερη μεγάλη εντολή: «Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν». Μη μας παραξενεύει λοιπόν το γεγονός, πως αντί να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα σε μας και σ’ εκείνους, που μας απογοητεύουν, βαθαίνει ολοένα και περισσότερο. Χωρίς αγάπη, κανένα χάσμα δε γεφυρώνεται.

Αν ψάξουμε προσεκτικά τον εαυτό μας,θα διαπιστώσουμε ίσως πως η αιτία της απογοήτευσης είναι πάλι ο εγωισμός. Γιατί συνήθως θέλουμε τους άλλους διαφορετικούς, αλλιώτικους, απ’ ό,τι είναι, όχι για κείνους, αλλά για μας. Για να ικανοποιούμαστε εμείς. Για να ‘μαστε εμείς αναπαυμένοι, για να μη χρειάζεται να παλεύουμε σκληρά με τον ίδιο τον εαυτό μας, ώστε να νικήσουμε τα πάθη μας και να καλλιεργήσουμε την αρετή της κατανόησης, της ταπείνωσης και της αποδοχής.

Με το να μην αποδεχόμαστε τους άλλους όπως είναι, ζημιωμένοι βγαίνουμε πάντα εμείς. Δεν είμαστε ποτέ ικανοποιημένοι από τον τρόπο, που μας φέρονται οι άλλοι, η ειρήνη της ψυχής είναι μια ποθητή, αλλά άπιαστη πραγματικότητα για τα δικά μας δεδομένα, ενώ από την άλλη μεριά η απογοήτευση γίνεται μόνιμος σύντροφός μας και αναστέλλει κάθε πρόοδο στην πνευματική μας πορεία.

Δεν ξέρω πόσοι από μας, οι οποίοι παραπονιόμαστε για το ότι μας απογοητεύουν οι άλλοι, καθήσαμε ποτέ να σκεφτούμε πόσο απογοητεύουμε εμείς τους άλλους ή πόσο μας απογοητεύει ο εαυτός μας.

Αφορμές για απογοήτευση πάντα θα υπάρχουν. Το ζητούμενο είναι να τις αντιμετωπίζουμε σωστά. Είναι γενναιότητα ψυχής να δέχεσαι τις αφορμές της απογοήτευσης σαν υλικό αγιασμού. Είναι δείγμα αγωνιστικότητας να παλεύεις σκληρά μέσα σου, για να ‘σαι πάντα έτοιμος να δικαιολογείς, να κατανοείς, να ανέχεσαι, να παραβλέπεις, να υπομένεις… Είναι ακόμα αφάνταστα υπέροχο κι ωραίο να προσεύχεσαι για κείνους που σε απογοητεύουν. Να προσεύχεσαι, όχι για σένα, αλλά για κείνους. Όχι για να σταματήσουν εκείνοι να σε απογοητεύουν, αλλά για να πάψεις εσύ να απογοητεύεσαι και να τους αποφεύγεις…

Η σωστή αντιμετώπιση της απογοήτευσης του είδους αυτού, μας κάνει να στρεφόμαστε από τους ανθρώπους στο Θεάνθρωπο. Από τους ατελείς στον Τέλειο. Αποτρέπει από την προσκόλληση σε ό,τι ανθρώπινο. Τονώνει την ψυχική μας ελευθερία. Μας ασκεί στην ταπείνωση. Αποδεικνύει ακόμη την ανεπάρκεια και την αδυναμία του ανθρώπου να ικανοποιήσει πλήρως τον άνθρωπο. Και μας αναγκάζει να αναζητήσουμε Εκείνον, που είναι το «όντως εφετόν» και «των εφετών η ακρότης».

Είμαι άθεος, πειράζει;

Αν πειράζει; Ναι, πειράζει. Όχι εμάς, βέβαια, ούτε φυσικά το Θεό, με την έννοια ότι όταν κάποιος δεν πιστεύει στο Θεό, αυτός που βλάπτεται δεν είναι ο Θεός, αλλά ο ίδιος ο άθεος. Ο καθένας είναι ελεύθερος να ρυθμίσει τη ζωή του, όπως θέλει. Οι άθεοι θέλουν, ωστόσο, πρωτίστως, να ρυθμίσουν τη ζωή των άλλων. Κι αυτό, επειδή ο αθεϊσμός δεν μπορεί να υπάρξει, παρά μόνο ως το όραμα ενός κόσμου χωρίς πίστη. Αυτό σημαίνει ότι, αν ο αθεϊσμός μπορούσε να καταστρέψει την πίστη στο Θεό, ταυτόχρονα θα έπαυε να υπάρχει και ο ίδιος, ως κενός περιεχομένου. Γι’ αυτό, λέμε ότι, ο αθεϊσμός από μόνος του δεν έχει τίποτα να προσφέρει στην ανθρωπότητα.

Στην ουσία του θέματος, δε χρειάζονται πολλές θεωρητικές συζητήσεις. Ο αθεϊσμός δε στηρίζεται ούτε σε τεκμήρια, ούτε καν στην κοινή λογική. Παρά τις κατά καιρούς προπαγανδιστικές προσπάθειες να αποχριστιανισθεί ή να αθρησκοποιηθεί ο άνθρωπος, αυτός παραμένει «ύπαρξη θρησκευτική». Και όταν ακόμη βίαια παραμερίζεται ή απωθείται το θρησκευτικό συναίσθημα, αυτό βρίσκει χίλιους τρόπους να επανεμφανισθεί, έστω και σαν υποκατάστατο, σαν παραποιημένη μορφή.

Έγραφε ο Barreau: «Από την εποχή του Φρόυντ γνωρίζουμε πού μας οδηγούν οι απωθήσεις. Γνωρίζουμε, αυτός μάς το έμαθε, πως, όταν κανείς προσπαθεί να απαλλαγεί από μια ορμή, αυτή επανεμφανίζεται διαστροφική και επικίνδυνη, μέσα από διάφορα υποκατάστατα». Από τη στιγμή, δηλαδή, που καταπιέζεται η φυσική τάση και ροπή του ανθρώπου προς το θείο, αυτή δεν καταργείται ούτε εξαφανίζεται, αλλά εκτρέπεται. Από δύναμη δημιουργική γίνεται δύναμη καταλυτική, εξουθενωτική και εκφυλιστική της προσωπικότητας. Ο άνθρωπος ανακαλύπτει νέες θρησκείες, κατασκευάζει καινούργια είδωλα. Αποφεύγει το Θεό. Και πιστεύει πως μακριά Του θα ζήσει ελεύθερα. Και συμβαίνει το εντελώς αντίθετο. Καταφεύγει σε τύραννους ανελέητους. Το χρήμα, η λατρεία της σάρκας, η μαγεία, οι δεισιδαιμονίες γίνονται οι νέες θρησκείες του.

Και είναι επόμενο. Το φαινόμενο της θρησκευτικότητας είναι γενικό και πανανθρώπινο. Η ιδέα του Θεού Πατέρα είναι έμφυτη μέσα στην ψυχή. Όπως το νήπιο αβίαστα και αυθόρμητα φέρεται προς τη μητέρα του και από εκεί κυριολεκτικά εξαρτά την ύπαρξή του, κατά παρόμοιο τρόπο και η ψυχή του ανθρώπου, στη φυσική της κατάσταση, φέρεται προς την πηγή της, το Θεό και από εκεί εξαρτά την ύπαρξή της. Αυτό που τόσο εκφραστικά διατύπωσε ο ιερός Αυγουστίνος: «Η καρδιά μας είναι ανήσυχη έως ότου αναπαυθεί σε σένα», αποτελεί γενικότερη αναζήτηση κάθε ανθρώπινης ψυχής. Αυτό το έμφυτο και καθολικό της θρησκευτικότητας μάς λέει πολλά και δε διαγράφεται εύκολα. Βεβαίως υπάρχει και το φαινόμενο του αθεϊσμού. Το ότι, όμως, υπάρχουν τυφλοί δε σημαίνει πως τα μάτια δεν είναι έμφυτα και ότι η τύφλωση είναι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου.

Το δράμα του σύγχρονου αθεϊσμού δε μας είναι άγνωστο. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Ευγένιου Ιονέσκο. Αφήνει να φανερωθεί μια βαθιά πτυχή της δραματικής ζωής του. Μιλάει τόσο πειστικά για το δράμα της μακράν από το Θεό ψυχής του: «Μπορώ να πω ότι έχω εγκαταλείψει τον ουρανό και έχω την εντύπωση, ότι ο ουρανός με έχει εγκαταλείψει… Έχουμε καταντήσει ανδρείκελα, που ερχόμαστε και παρερχόμαστε δίχως λόγο, που ακούμε και λέμε λέξεις δίχως νόημα. Η υλιστική, μηχανική, συμβατική ζωή μάς έχει μεταμορφώσει σε όντα ξιπασμένα. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν τη χάρη, που γνωρίζουν τον Ιησού, που είναι γεμάτη από την προσωπικότητα και την παρουσία του Ιησού Χριστού. Είναι σπάνιοι, αλλά δε λείπουν.

Ένας μοναχός έλεγε στις θρησκευτικές εκπομπές το πρωί της Κυριακής, ότι είναι τελείως αδύνατο για τον άνθρωπο να μην πιστεύει. Από τη στιγμή που θα γευθεί τον Ιησού, δεν μπορεί πια να Τον εγκαταλείψει. Είναι ευτυχής. Προφανώς αυτό για μένα φαίνεται τελείως ακατάληπτο…». Τι άλλο αποκαλύπτουν τα λόγια αυτά; Άνθρωπος που ζει συνειδητά το Χριστό, δε ζει το δράμα του αθεϊσμού. Δεν είναι απλώς ο θρησκευόμενος άνθρωπος, είναι ο ολοκληρωμένος άνθρωπος. Δεν υπάρχει στην ψυχή του το κενό. Έχει βρει το σκοπό και το νόημα της αληθινής ζωής. Όπως οι Απόστολοι, οι άγιοι, οι Πατέρες της Εκκλησίας, που βίωναν το πλήρωμα της χαράς σε κάθε στιγμή της ζωής τους.

Πώς είναι δυνατό όλος αυτός ο θαυμαστός κόσμος, που είναι ζυμωμένος από βαθύ νόημα, από θαυμαστή νομοτέλεια, σκοπιμότητα, αρμονία, τάξη και αρμονία, τάξη και ομορφιά, να μην είναι δημιούργημα μιας ανώτερης διάνοιας; Και είναι ποτέ δυνατόν όλο το εκπληκτικό αυτό θαύμα της δημιουργίας να είναι προϊόν της τυφλής τύχης ή των καθαρών συμπτώσεων; Μα αυτό ακριβώς θα σήμαινε θεοποίηση της τύχης. Ή σαν να της αποδώσουμε ιδιότητες που δεν έχει και να της απονείμουμε σοφία που δε διαθέτει. Και ασφαλώς για το λογικό άνθρωπο είναι ευκολότερο να πιστέψει στη δημιουργική ενέργεια του Θεού, παρά στα παράξενα και ασυνάρτητα παιχνίδια της τυφλής τύχης. Κατά την παρατήρηση του φυσιοδίφη E. Dennert, «κάθε φυσιολογικός άνθρωπος θα θεωρήσει ως ακαταλόγιστο όποιον θα έλεγε ότι ένα ρολόι π.χ. δημιουργήθηκε μόνο του και χωρίς σκοπό» .

Ο Νίτσε

Αξίζει, ιδιαίτερα, να παρουσιάσουμε πολύ περιληπτικά την περίπτωση του Νίτσε. Είναι ο κατεξοχήν εκπρόσωπος του «θανάτου του Θεού». Σ’ αυτόν βλέπουμε ζωντανά τα αποτελέσματα που έχει «ο θάνατος του Θεού» στη ζωή των ανθρώπων. Παρακολουθώντας την πορεία του Νίτσε έχουμε ανάγλυφο μπροστά μας το δράμα μιας αξιολύπητης ψυχής που φιλοδόξησε τον τίτλο του δολοφόνου του Θεού.

Από τα πιο μεγάλα λάθη του Νίτσε είναι ότι αγνόησε το πιο βασικό στοιχείο του ανθρώπου. Δηλαδή ότι ο άνθρωπος δεν είναι μονάχα σκέψη. Έχει και καρδιά, έχει και ψυχή. Νόμισε πως επειδή μπορούσε να σκοτώσει το Θεό μέσα στο κεφάλι, μπορούσε να τον σκοτώσει και μέσα στην ψυχή. Πώς να σκοτώσει την ανάγκη που αισθάνεται η ψυχή για το Θεό; Δε θέλησε να καταλάβει πως το νερό μπορείς να το αρνηθείς. Τη δίψα όμως που θα φλογίζει τα σωθικά σου πώς θα τη σβήσεις; Από αυτό το νόμο που είναι «φυσικός» νόμος για την ψυχή, δεν μπόρεσε να ξεφύγει και ο Νίτσε:

«Δίψα του Θεού μέσα στην ψυχή και άρνηση του Θεού μέσα στο πνεύμα, αυτά τα δύο στοιχεία με τρόπο τερατώδη ζευγαρωμένα, σαν μέσα σ’ ένα βιασμό, κυριαρχούν μέσα σε όλη την πορεία της νιτσεϊκής σκέψεως και μας παραδίδουν το μυστικό αυτού του κόμβου της αντίθεσης που είναι ο κόσμος του Νίτσε. Ο Νίτσε είναι ένας «οδοιπόρος του απόλυτου» που γυρίζει την πλάτη στο Θεό. Όλα τα χαρακτηριστικά όμως που η θεολογία και η χριστιανική πνευματικότητα αποδίδουν στον Θεό, τα ξαναβρίσκουμε μέσα στην περιγραφή του Υπερανθρώπου. Ο άνθρωπος δημιουργημένος για το Θεό, δεν μπορεί παρά προς το Θεό να κατευθύνεται ή στα υποκατάστατα του Θεού (Γ. Τιμπόν).

Ο Νίτσε διάλεξε τα υποκατάστατα, γι’ αυτό συνέχισε να βυθίζεται στην αγωνία και το αδιέξοδο. Θα ζει πάντοτε με ένα όνειρο απατηλό, το όνειρό του, που θα τον αποκόπτει από την πραγματικότητα ως ότου τον αλλοτριώσει από τον ίδιο τον εαυτό του: «Πρέπει να μείνω για πάντα μέσα στο όνειρό μου, καταδικασμένος να χαθώ». Και θα προσθέσει μια τρομακτική ομολογία που κάνει την ψυχή να ανατριχιάζει για το δράμα του αποστατημένου ανθρώπου: «Μην την εγκαταλείπετε ποτέ αυτή την ιδέα του Θεού… Εγώ την έχω απαρνηθεί αυτή τη σκέψη. Θέλω να δημιουργήσω από την αρχή. Δεν έχω όμως το δικαίωμα να ξαναγυρίσω πίσω. Θα βουλιάξω μέσα στο βάθος των παθών μου. Αυτά με πετούν πότε εδώ και πότε εκεί. Χάνω αδιάκοπα την ισορροπία μου, αλλά αυτό λίγο με ενδιαφέρει».

Τι τραγική, αλήθεια, αντινομία! Αυτός που είχε εξυμνήσει τη δύναμη και τη θέληση και είχε θεοποιήσει τον εαυτό του, αποδεικνύεται τώρα τρομερά αδύνατος να προλάβει την αυτοκαταστροφή του. Παρακολουθεί τον εαυτό του να βουλιάζει μέσα στο λασπερό βάθος των παθών του και δεν μπορεί και δε θέλει να ζητήσει βοήθεια. Να ζητήσει βοήθεια; Από ποιον; Από το Θεό; Από τους άλλους; Μα το θεοποιημένο «Εγώ» του δεν αναγνωρίζει κανέναν άλλο πιο δυνατό από αυτόν. Σε ποιον λοιπόν να καταφύγει; Μόνο στον εαυτό του. Ο πνιγμένος που πιάνεται από τα μαλλιά του. Ηφαίστειο έβραζε μέσα του η αγωνία και η λάβα της απελπισίας του ξεχυνόταν ορμητική γύρω του. Αφού σκότωσε μέσα του το Θεό, αμείλικτο ορθωνόταν τώρα το πρόβλημα της υπάρξεως και του σκοπού της ζωής: «Το χειρότερο είναι που δεν μπορώ να καταλάβω πια καθόλου για ποιο σκοπό πρέπει να ζω… Το καθετί μου φαίνεται ενοχλητικό, οδυνηρό, αηδιαστικό». Και συμπλήρωνε: «Δεν μπορείς πια να το υποφέρεις το καινούργιο πεπρωμένο σου; Αγάπα το, δεν έχεις άλλη εκλογή». Παραδώσου αμαχητί, εσύ ο δυνατός, στην αποπροσωποιητική δύναμη της «Ειμαρμένης». Εσύ που είχες τη δύναμη να σκοτώσεις το Θεό, τώρα έχεις την υπέρτατη αδυναμία να νικήσεις τον εαυτό σου. Έχει λεχθεί πως «οι πεποιθήσεις μας δεν είναι παρά η ιστορία της καρδιάς μας». Και αυτή ακριβώς είναι η εξήγηση για την πίστη ή την απιστία μας.

Κάτι τελευταίο

Να προσθέσουμε κάτι τελευταίο. Όλοι νιώθουμε την ανάγκη να αγαπηθούμε. Να δεχτούμε την αγάπη στην πληρότητά της. Συνεχώς η καρδιά μας επιζητά περισσότερη αγάπη. Και η απουσία αυτής της αγάπης είναι ο λόγος που υποφέρουμε. Η ζωή και η πίστη της Εκκλησίας μας μάς υποδεικνύει ότι αυτή την αγάπη μόνο ο Θεός μπορεί να μας τη δώσει, ο οποίος «αγάπη εστί». Η μετοχή μας, βέβαια, σ’ αυτή την αγάπη προϋποθέτει ακριβώς την πίστη. Συνηθίζουμε να προκαλούμε το Θεό με την απιστία μας, για να τον αναγκάσουμε να μας φανερώσει την αγάπη Του. Ο Χριστός ήρθε στη γη, για να μας φανερώσει ακριβώς αυτή την αγάπη και να μας δείξει τον τρόπο να την απολαύσουμε. Ο Θεός μάς καλεί σε αγαπητική κοινωνία. Να Τον αγαπήσουμε. Και αυτό το μήνυμα ακριβώς θέλουμε κι εμείς να μεταδώσουμε…

Εκείνο που μας λείπει είναι η ζωή

Να ήταν άραγε ένα απλό ξέσπασμα της στιγμής; Να ήταν σαφής αντίρρηση στο αδιέξοδο εκπαιδευτικό κατεστημένο; Μια ξεκάθαρη μήπως αντίδραση στην εμπορευματοποίηση της γνώσης και στην υλιστική προοπτική της Παιδείας μας; Ή μια αυθόρμητη έκφραση απογοήτευσης για τη σύγχρονη νοοτροπία της ζωής, που δεν τη ζούμε πια, αλλά απλά τη σέρνουμε χωρίς οράματα, χωρίς προσανατολισμούς, χωρίς αληθινές ελπίδες και χαρές;

Δεν ξέρω. Πάντως αισθάνθηκα πως φύσηξε, έστω για λίγο, καθαρός αέρα μέσα στο Χημείο του Πανεπιστημίου Αθηνών και ένιωσα ευχάριστη διάθεση προβληματισμού, όταν λίγους μήνες πριν αντίκρυσα στον τοίχο ενός αμφιθεάτρου, γραμμένη με μεγάλα γράμματα, τη φοιτητική δήλωση – απαίτηση: «Δεν είναι οι εξετάσεις ούτε οι βαθμοί. Εκείνο που μας λείπει είναι η ζωή».

Παραδίπλα σ’ έναν άλλο τοίχο, πάνω από διάφορα σχέδια, σύμβολα, μουντζούρες κλπ. είδα γραμμένη μια παρόμοια δήλωση αναμονής: «Περιμένω την ΑΝΑΣΤΑΣΗ». Και από κάτω η υπογραφή: «ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ».

Τα λόγια αυτά των τοίχων του Χημείου με ζάλισαν αρκετά από τότε, και τώρα που φθάσαμε στο τέλος της χρονιάς δεν μπορώ ακόμη να πω ότι κατάλαβα καλά το νόημά τους.

Ποια είναι αυτή η «ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ»; Το Χημείο; Το Πανεπιστήμιο; Μήπως όλη η Παιδεία μας; Μήπως η ψυχή μας, η κοινωνία μας ή όλος ο κόσμος είναι μια νεκρόπολη που «περιμένει την ΑΝΑΣΤΑΣΗ»;

Σκέφτομαι πως όσο η γνώση δε μας σοφίζει, όσο οι απολαύσεις δε μας ευχαριστούν, όσο το χρήμα δε μας πλουτίζει και η φθαρτή και εφήμερη δόξα δεν ανεβάζει πραγματικά και δεν ικανοποιεί, όσο η εξωτερικά φανταχτερή ζωή μας αφήνει κενούς και στερημένους, πεινασμένους και φτωχούς, δεν υπάρχει πιο πετυχημένος χαρακτηρισμός για κάθε χώρο της ζωής μας από εκείνον του Χημείου: «Νεκρόπολη». Και το Πανεπιστήμιο και η οικογένεια και η εργασία και η ψυχαγωγία και όλα είναι νεκροπόλεις, που συνθέτουν το χάρτη ενός κόσμου, ο οποίος «όνομα έχει ότι ζη», αλλά στην πραγματικότητα «νεκρός εστι».

Όμως υπάρχει η χώρα των ζώντων. Υπάρχει ο κόσμος εκείνος, όπου η βαθιά και ανυποχώρητα απαιτητική ψυχή μας βρίσκει αυτό που ζητεί, αυτό το μεγάλο και ιερό, το αληθινό και αιώνιο, που δεν το απειλεί ο θάνατος, που δεν το γερνά η ζωή, που δεν το στενεύει ο χώρος και δεν το περιορίζει ο χρόνος. Αυτό το καθαρό και παντοδύναμο, που δεν σταματά πουθενά και ποτέ δεν τελειώνει, που έρχεται από έναν άλλο κόσμο αληθινό και ολοφώτεινο και εισέρχεται στον μάταιο και φθαρτό κόσμο μας «κεκλεισμένων των θυρών» και συνθλά τα κλείθρα του άδου και συντρίβει μοχλούς αιωνίους και «πληρώνει τα σύμπαντα ευωδίας», γεμίζει όλα με φως «ουρανόν τε και γην και τα καταχθόνια», αφθαρτίζει τα σύμπαντα και καινοποιεί όλη την κτίση και χαρίζει σ’ όλους και σ’ όλα τη ζωή.

Είναι αυτό η Χάρις, η αλήθεια του Χριστού, η ζωή Του, είναι ο ίδιος ο Χριστός η χώρα των ζώντων και η Εκκλησία Του, ο χώρος της όντως ζωής. Σ’ αυτήν την καινή πραγματικότητα, που ο Χριστός την έκτισε με τον λόγο, τη ζωή, το θάνατο και την Ανάστασή Του, ο μικρός και ταπεινός άνθρωπος διά της χάριτός Του γίνεται κοινωνός αιωνίου ζωής, απολαμβάνει όσα μάτι δεν είδε και αυτί δεν άκουσε και «επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη». Μέσα στην Εκκλησία του ζώντος Θεού «τα φοβερά τελεσιουργείται». Ο άνθρωπος όχι απλώς υπάρχει. Ούτε μόνο ζει. Ο άνθρωπος θεώνεται! Γίνεται άφθαρτος και αιώνιος, ένδοξος, λαμπρός και αθάνατος κατά χάριν, ένας άλλος θεός και αυτός!

Η δωρεά του Θεού ξεπερνά κατά πολύ την εμβέλεια των αναζητήσεων και απαιτήσεων της ανθρώπινης ψυχής. Χαρίζει «υπερεκπερισσού ών αιτούμεθα ή νοούμεν». Η τροχιά του ανθρώπου μέσα στον κόσμο του Θεού υπερβαίνει όλες τις προβλέψεις, τις προσδοκίες και τους πόθους μας!

Αν μπορούσε να καταλάβει ο φίλος του Χημείου, που έγραψε με το σπρέι στον τοίχο τις παράδοξες… χημικές του αντιδράσεις, τον πόνο και τον πόθο του! Αν μπορούσαμε όλοι να καταλάβουμε! Ότι «εκείνο που μας λείπει», η ζωή, υπάρχει. Και παρέχεται δωρεάν και άφθονα, πλούτος και περίσσεια ζωής μέσα στην Εκκλησία μας. Που δυο χιλιάδες χρόνια τώρα, κάθε Κυριακή, γιορτάζει Ανάσταση, χτυπά πανηγυρικά τις καμπάνες της και ψάλλει το θρίαμβο της ζωής!

Η αληθινή ελευθερία
(Οσίου Σιλουανού του Αθωνίτου) 

Όλοι μας ταλαιπωρούμαστε στη γη και ζητάμε ελευθερία, μα λίγοι ξέρουν τι είναι η ελευθερία και που βρίσκεται.

Κι εγώ θέλω επίσης ελευθερία και την αναζητώ μέρα και νύχτα. Έμαθα πως βρίσκεται κοντά στο Θεό και δίνεται απ’ Αυτόν σ’ όσους έχουν ταπεινή καρδιά, σ’ όσους μετανόησαν και έκοψαν το θέλημά τους ενώπιον του Κυρίου. Σ’ όποιον μετανοεί, ο Θεός δίνει την ειρήνη Του και την ελευθερία να Τον αγαπάει.Γιατί δεν υπάρχει τίποτα πολυτιμότερο στον κόσμο από την αγάπη του Θεού και του πλησίον. Σ’ αυτά βρίσκει η ψυχή ανάπαυση και χαρά. Η καρδιά μου πονάει για όλο τον κόσμο και προσεύχομαι με δάκρυα γι’ αυτόν, να μετανοήσουν όλοι και να γνωρίσουν το Θεό, να ζήσουν με αγάπη και να γευθούν τη γλυκύτητα της ελευθερίας του Θεού. Ω, όλοι οι άνθρωποι, προσευχηθείτε και κλάψτε για τις αμαρτίες σας, για να σάς συγχωρήσει ο Κύριος. Όπου υπάρχει άφεση αμαρτιών, εκεί βρίσκεται η ελευθερία της συνειδήσεως και η αγάπη, έστω και λίγη.

Ο Κύριος μάς έδωσε την εντολή να αγαπάμε ο ένας τον άλλον. Αυτή είναι η αληθινή ελευθερία: η αγάπη για το Θεό και τον πλησίον. Εδώ βρίσκεται και η ελευθερία και η ισότητα. Στην κοσμική τάξη είναι αδύνατο να υπάρξει ισότητα- αυτό όμως δεν έχει σημασία για την ψυχή. Δεν μπορεί να είναι ο καθένας βασιλιάς ή άρχοντας, πατριάρχης ή ηγούμενος ή διοικητής. Μπορεί όμως ο καθένας, σε όποια τάξη κι αν ανήκει, ν’ αγαπάει το Θεό και να είναι ευάρεστος σ’ Εκείνον- κι αυτό είναι το σπουδαίο. Και όσοι αγαπούν περισσότερο το Θεός τη γη, θα έχουν περισσότερη δόξα στη βασιλεία των ουρανών και θα είναι πιο κοντά στον Κύριο. Ο καθένας θα δοξαστεί κατά το μέτρο της αγάπης του.

Η θεία χάρη δεν αφαιρεί την ελευθερία, αλλά συνεργεί μόνο στην εκπλήρωση των εντολών του Θεού. Ο Αδάμ βρισκόταν στην κατάσταση της χάριτος, αλλά δεν του αφαιρέθηκε το αυτεξούσιο. Οι άγγελοι παραμένουν επίσης στο Άγιο Πνεύμα, αλλά δεν τους έχει αφαιρεθεί η ελεύθερη βούληση. Ο Κύριος έδωσε στη γη το Άγιο Πνεύμα και όσοι το έλαβαν, αισθάνονται τον παράδεισο μέσα τους.Ίσως πεις: «Γιατί λοιπόν δεν έχω κι εγώ μια τέτοια χάρη;». Επειδή εσύ δεν παραδόθηκες στο θέλημα του Θεού, αλλά ζεις σύμφωνα με το δικό σου θέλημα. Παρατηρήστε εκείνον που αγαπάει το θέλημά του: Δεν έχει ποτέ ειρήνη στην ψυχή του και δεν ευχαριστιέται με τίποτα. Γι’ αυτόν όλα γίνονται όπως δεν θα έπρεπε. Όποιος όμως δόθηκε ολοκληρωτικά στο θέλημα του Θεού, έχει την καθαρή προσευχή και η ψυχή του αγαπάει τον Κύριο. Έτσι δόθηκε στο Θεό η Υπεραγία Παρθένος: «Ιδού δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» (Λουκ.1, 38). Αν λέγαμε κι εμείς, «Ιδού ο δούλος Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου», τότε τα ευαγγελικά λόγια του Κυρίου θα ζούσαν στις ψυχές μας, η αγάπη του Θεού θα βασίλευε σ’ όλο τον κόσμο και η ζωή στη γη θα ήταν απερίγραπτα ωραία. Αλλά μολονότι τα λόγια του Κυρίου ακούγονται τόσους αιώνες σ’ όλη την οικουμένη, οι άνθρωποι δεν τα καταλαβαίνουν και δεν θέλουν να τα παραδεχθούν. Όποιος όμως ζει σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αυτός θα δοξαστεί και στον ουρανό και στη γη. 

Η αμαρτία ως πνευματική ασθένεια

Όταν έχουμε βήχα και πάμε στο γιατρό, ο γιατρός κάνει διάγνωση, και μας λέει, για παράδειγμα, ότι έχουμε: "γρίπη", ή "κρυολόγημα", ή "πνευμονία"! Δεν είναι ο βήχας αρρώστια. Ο βήχας είναι σύμπτωμα! Προκαλείται από κάποια αρρώστια, στην οποία ο οργανισμός μας αντιδρά με βήχα. Και ο βήχας, είναι ενδεικτικός της βαθύτερα κρυμμένης αυτής αρρώστιας, και ένας γιατρός, από τον βήχα και από άλλα συμπτώματα, καταλαβαίνει την κατάσταση του οργανισμού μας. Το ίδιο συμβαίνει και με την πνευματική ασθένεια, και την Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία μας.

 

Όταν ο πνευματικός μας γιατρός, μας εξομολογεί, στην πραγματικότητα ακροάζεται τα συμπτώματα! Δεν αντιμετωπίζει ως ασθένεια αυτή καθεαυτή την πράξη που θα του εξομολογηθούμε. Δεν είναι η πράξη το αληθινό πρόβλημα, αλλά υπάρχει κάτι βαθύτερο, το οποίο οδήγησε τον ψυχοσωματικό μας οργανισμό σε αυτή την πράξη. Πρόκειται για κάποιο πάθος, ριζωμένο μέσα μας, το οποίο αγωνίζεται ο πνευματικός να ξεριζώσει με τη συμβουλή, με τον κανόνα, και με την πορεία που μας δίνει. Ανιχνεύει ο πνευματικός, ποιος είναι ο λόγος της "αστάθειας" που κάνει το χέρι μας να στοχεύει λάθος, και να ξεφεύγει από το στόχο. Και μας προτείνει το κατάλληλο φάρμακο.

 

Με τον ίδιο τρόπο μας βλέπει και μας αντιμετωπίζει και ο Θεός όταν αμαρτάνουμε. Όχι σαν κατάδικους, αλλά σαν ασθενείς. Όχι σαν ενόχους, αλλά σαν άρρωστα και αγαπητά του παιδιά. Αν το δούμε έτσι, αμέσως αντιλαμβανόμαστε, ότι κανείς μας δεν πρέπει να φοβάται νοσηρά τον Θεό, τον ουράνιο Πατέρα και ιατρό των ψυχών μας. Αλλά αντίθετα, με χαρά να ακολουθούμε τις προτροπές Του, και των ιατρών που Εκείνος έχρισε με το Πνεύμα του το Άγιο, να μας θεραπεύουν.

 

Αν αντιλαμβανόμαστε έτσι, με το πραγματικό της πρόσωπο την αμαρτία, ΔΕΝ θα κατακρίνουμε και δεν θα μισούμε κανέναν αμαρτάνοντα συνάνθρωπό μας. Θα τον βλέπουμε σαν έναν ασθενή αδελφό μας, που αδυνατεί να τεντώσει σωστά το τόξο του, και να επιτύχει τον ποθούμενο στόχο τού σκοπού της ζωής.

 

Και εδώ είναι το μεγάλο θαύμα! Γιατί αυτή καθεαυτή η αντίληψη της πραγματικής έννοιας της αμαρτίας, ταυτόχρονα θεραπεύει και εμάς, που έτσι δεν μισούμε κανέναν, δεν κατακρίνουμε, δεν μνησικακούμε, δεν επικρίνουμε, δεν ζητάμε εκδίκηση, αλλά αντιθέτως βοηθάμε, μακροθυμούμε, αγαπάμε, συγχωρούμε, προσευχόμαστε, αγωνιούμε για τον ασθενή αδελφό μας. Και γινόμαστε έτσι όμοιοι με τον Θεό της αγάπης και ρίχνουμε σταθερά τα βέλη μας στο στόχο. Και ελπίζουμε ότι θα λάβουμε μια μέρα από τον Δίκαιο Κριτή του αγώνα, τον έπαινο για τον κατά Θεόν αγώνα μας.

Η αναίδεια διώχνει την θεία Χάρη

Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου

Χρειάζεται πολλή προσοχή.

Η άτακτη και απρόσεκτη συμπεριφορά είναι εμπόδιο της θείας Χάριτος.

Η έλλειψη τουσεβασμού είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για να πλησιάσει η Χάρις του Θεού.

Όσο πιο πολύ σεβασμό έχουν τα παιδιά στους γονείς, στους δασκάλους, στους μεγαλύτερους γενικά, τόσο δέχονται την Χάρη του Θεού.

Όσο ατίθασα είναι, τόσο εγκαταλείπονται από την Χάρη του Θεού.

Η κοσμική ελευθερία έδιωξε όχι μόνον την ευλάβεια αλλά και τηνκοσμική ευγένεια.

Έρχονται εκεί στο Καλύβι μερικά παιδιά και φωνάζουν στον πατέρα τους: «Ε, πατέρα, έχεις τσιγάρα; τέλειωσαν τα δικά μου».

Που πρώτα; Και να κάπνιζε κανένα, θα κάπνιζε κρυφά.

Τώρα σαν να μη συμβαίνει τίποτε!

Πώς να μην απογυμνωθούν μετά τελείως από την θεία Χάρη;

Σήμερα κοπέλες βρίζουν τα αδέλφια τους, επειδή θρησκεύουν, μπροστά στον πατέρα και την μητέρα με τόσο βρώμικες κουβέντες, και ο πατέρας δεν λέει τίποτε.

Σηκώθηκαν τα μαλλιά μου, όταν το άκουσα. Παραμιλούσα όταν έμεινα μόνος.

Το κοσμικό περιβάλλον και οι κοσμικοί γονείς καταστρέφουν τα παιδιά.

Το περιβάλλον επιδρά πολύ. Λίγα παιδιά είναι που έχουν συστολή και φιλότιμο.

Τα περισσότερα παιδιά που είναι άγρια, είναι γιατί φέρονται με αναίδεια.

Πολλοί γονείς μου φέρνουν τα παιδιά τους και μου λένε:

«Πάτερ, το παιδί μου έχει δαιμόνιο».

Και βλέπω ότι τα παιδιά δεν έχουν δαιμόνιο – Θεός φυλάξοι!

Λίγα είναι τα παιδιά που έχουν δαιμόνιο.

Όλα τα άλλα έχουν μια εξωτερική δαιμονικήεπήρεια. Δηλαδή το δαιμόνιο τα κάνει κουμάντο απ’ έξω. δεν είναι μέσα τους, αλλά την δουλειά του και απ’ έξω την κάνει.

Και από πού ξεκινάει; Από την αναίδεια.

Όταν τα παιδιά μιλούν με αναίδεια στους μεγαλυτέρους, διώχνουν την Χάρη του θεού.

Και όταν φύγει η Χάρις του Θεού, έρχονται τα ταγκαλάκια και τα παιδιά αγριεύουν, κάνουν αταξίες.

Ενώ τα παιδιά που έχουν ευλάβεια, σεβασμό, ακούν τους γονείς, τους δασκάλους, τους μεγαλυτέρους, δέχονται συνέχεια τηνΧάρη του θεού και έχουν την ευλογία Του. Τα σκεπάζει η Χάρις του Θεού. Η πολλή ευλάβεια στον Θεό, με τον πολύ σεβασμό στους μεγαλυτέρους, φέρνει την πολλή θεία Χάρη στις ψυχές και τα χαριτώνει, μέχρι που προδίδονται από την θεία λάμψη της Χάριτος.

Η Χάρις του Θεού δεν πάει στα ανταρτάκια. πάει στα φιλότιμα, στα φρόνιμα, στα ευλαβικά παιδιά. Και τα παιδιά που έχουν σεβασμό, ευλάβεια φαίνονται.

Έχουν ένα βλέμμα που ακτινοβολεί!

Και όσο πιο πολύ σεβασμό έχουν στους γονείς, στους μεγαλυτέρους, τόσο δέχονται την Χάρη του Θεού. Όσο ατίθασα είναι, τόσο εγκαταλείπονται από την Χάρη του Θεού.

Όποιος αρχίζει: «Όχι, θέλω εκείνο, θέλω το άλλο», με μια απαίτηση, θα γίνει αντάρτης, θα γίνει διάβολος. Γιατί και ο Εωσφόρος ήθελε να βάλει τον θρόνο του πάνω από τον θρόνο του Θεού.

Να δείτε, όλα τα παιδιά που τους κάνουν τα θελήματα γίνονται ανταρτάκια.

Εάν δεν μετανοήσουν τα παιδιά, για να απαλλαγούν από το κακό κύμα που τα χτυπάει, και συνεχίσουν να φέρονται με αναίδεια, τότε – Θεός φυλάξοι! – γίνεται διπλή εγκατάλειψη και φθάνουν σε σημείο να μιλούν και για τον Θεό άσχημα, και τότε πια κουμαντάρονται από τα κακά πνεύματα.«

 

Η απάτη που χρησιµοποιεί ο εχθρός, για εκείνους που νοµίζουν ότι βαδίζουν στην τελειότητα

     Όταν ο εχθρός δεν µπορή να νικήση ούτε αυτούς που έχουν εξαρτηθή απο την αµαρτία, ούτε αυτούς που ζητάνε να ελευθερωθούν από αυτήν, όπως παραπάνω είπαµε, τότε τρέχει ο πονηρός στους ενάρετους και πολεµάει σαν πανούργος να τους κάνη να λησµονήσουν τους εχθρούς, που είναι κοντά τους και έµπρακτα τους πολεµούν και τους βλάπτουν, να επιθυµούν όµως και να φαντάζωνται πάνω απο την δύναµί τους τα υψηλά και µεγάλα και πριν από τον κατάλληλο καιρό να έχουν αποφασιστικούς σκοπούς, για να φθάσουν στην τελειότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα το να µη φροντίζουν αυτοί για τίς πληγές, µε τίς οποίες είναι πληγωµένοι, αλλά, νοµίζοντας αυτές τίς επιθυµίες και αποφάσεις της τελειότητας σάν να ήταν έργα και πράγµατα, υπερηφανεύονται µε διαφόρους τρόπους. Οπότε, µη θέλοντας να υποφέρουν στην πράξι κάτι το αντίθετο, ούτε το παραµικρό εµπόδιο ή ένα µικρό λόγο, χάνουν µετά απο αυτό τον καιρό τους σε µεγάλες µελέτες αποφάσεων, αποφασίζοντας δηλαδή µε το νου τους, να υποφέρουν µεγάλες δοκιµασίες για την αγάπη του Θεού. Και επειδή, όταν παίρνουν τίς φαντασµένες αυτές αποφάσεις, δεν αισθάνονται καµµία θλίψι και αντίθεσι στο σώµα τους, γι’ αυτό νοµίζουν οι ταλαίπωροι ότι βρίσκονται στό ύψος εκείνων των εναρέτων, που υποφέρουν µεγάλες δοκιµασίες έµπρακτα. και δεν γνωρίζουν, πως άλλα είναι τα λόγια και οι αποφάσεις και άλλα είναι τα έργα και η πραγµατικότητα.

Λοιπόν, αν θέλης να αποφύγης, αδελφέ, αυτή την απάτη, αποφάσισε να πολεµάς µε τους εχθρούς, που σε πολεµούν πραγµατικά και απο κοντά και έτσι θα γνωρίσης φανερά, αν οι αποφάσεις που παίρνεις,  είναι αληθινές ή ψεύτικες· δυνατές ή αδύνατες· και έτσι θα βαδίσης στην αρετή και την τελειότητα, µέσα απο τον δοκιµασµένο ασφαλή και βασιλικό δρόµο.

Εναντίον των εχθρών εκείνων, που δεν σε ενοχλούν πρός το παρόν, δεν σε συµβουλεύω να κάνης πόλεµο, πάρα µόνο οταν πιθανά αµτιληφθής οτι µε την πάροδο του χρόνου θα σε πολεµήσουν. Γιατί µε την πρόγνωσι και την προµελέτη µπορείς να προετοιµασθής µε γενναίες αποφάσεις για να αντισταθής· και όταν έρθουν, µένουν άπρακτοι, αφου σε βρίσκουν προετοιµασµένο. Γι’ αυτό µη νοµίσης ποτέ οτι οι αποφάσεις σου πως να έγιναν και έργα και πράξεις κι αν ακόµη εξασκήθηκες στις αρετές για λίγο χρόνο µε τους κατάλληλους τρόπους· αλλά σε αυτά ας είσαι ταπεινός και να φοβάσαι τον εαυτό σου και την αδυναµία σου· και ελπίζοντας στο Θεό, τρέξε σε αυτόν µε συχνές δεήσεις για να σε δυναµώνη και να σε φυλάη από τους κινδύνους και µάλιστα από κάθε µικρή υπόληψι και ελπίδα του εαυτού σου. Γιατί αν εσύ είσαι κατά αυτό τον τρόπο ταπεινός στον εαυτό σου, πιθανόν να µην είσαι ελεύθερος τελείως από κάποια µικρά ελαττώµατα (στα οποία σε αφήνει ο Θεός καµιά φορά για να σε κάνη να γνωρίσης την αδυναµία του εαυτού σου και για να φυλάξη σε σένα κάποιο καλό που έχεις), παρόλα αυτά, σου επιτρέπεται να επιθυµής και να παίρνης µεγάλες αποφάσεις, για να ανέβης σε ψηλότερο βαθµό τελειότητας.

Η αχαριστία για την αγάπη του Θεού

- Γέροντα, οι δοκιμασίες πάντοτε ωφελούν τους ανθρώπους;

- Εξαρτάται από το πως αντιμετωπίζει κανείς τις δοκιμασίες. Όσοι δεν έχουν καλή διάθεση, βρίζουν τον Θεό, όταν τους βρίσκουν διάφορες δοκιμασίες. «Γιατί να το πάθω εγώ αυτό; Λένε. Να, ο άλλος έχει τόσα καλά! Θεός είναι αυτός;» Δεν λένε «ήμαρτον», αλλά βασανίζονται. Ενώ οι φιλότιμοι λένε: «Δόξα τω Θεώ! Αυτή η δοκιμασία με έφερε κοντά στον Θεό. Ο Θεός για το καλό μου το έκανε». Και ενώ μπορεί πρώτα να μην πατούσαν καθόλου στην εκκλησία, μετά αρχίζουν να εκκλησιάζωνται, να εξομολογούνται, να κοινωνούν. Πολλές φορές μάλιστα ο Θεός τους πολύ σκληρούς τους φέρνει κάποια στιγμή με μια δοκιμασία σε τέτοιο φιλότιμο, που μόνοι τους παίρνουν μεγάλη στροφή και εξιλεώνονται με τον πόνο που νιώθουν για όσα έκαναν.

- Γέροντα, πρέπει να λέμε «δόξα Σοι ο Θεός», όταν όλα πηγαίνουν καλά;

- Μα, αν δεν λέμε το «δόξα Σοι ο Θεός» στις χαρές, πως θα το πούμε στις θλίψεις; Εσύ το λες στις θλίψεις και δεν θέλεις να το πης στις χαρές; Αλλά, όταν είναι αχάριστος κανείς, δεν γνωρίζει την αγάπη του Θεού. Η αχαριστία είναι μεγάλη αμαρτία. Για μένα είναι θανάσιμο αμάρτημα. Ο αχάριστος με τίποτε δεν ευχαριστιέται Για όλα γκρινιάζει, όλα του φταίνε. Στην πατρίδα μου, τα Φάρασα, χρησιμοποιούσαν πολύ το πετιμέζι. Ένα βράδυ μια κοπέλα έκλαιγε, γιατί ήθελε πετιμέζι. Η μάνα της – τι να κάνη; - πήγε και ζήτησε από την γειτονιά. Αυτή, μόλις πήρε το πετιμέζι, έβαλε πάλι τα κλάματα. Χτυπούσε τα πόδια της κάτω και φώναζε: «Μαμά, θέλω και γιαούρτι». «Τέτοια ώρα, παιδάκι μου, που να βρω γιαούρτι;» της λέει η μάνα της. «Όχι, θέλω γιαούρτι». Πήγε, υποχρεώθηκε η καημένη σε μια γειτόνισσα, της έφερε και γιαούρτι. Το παίρνει η κόρη και βάζει πάλι τα κλάματα. «Τώρα γιατί κλαις;», την ρωτάει η μάνα της. «Μαμά, τα θέλω ανακατεμένα». Τα παίρνει η μάνα, τα ανακατεύει. Αυτή βάζει πάλι τα κλάματα. «Μαμά δεν μπορώ να τα φάω έτσι. Θέλω να τα ξεχωρίσω!». Οπότε την περιέλαβε στα σκαμπίλια η μάνα της, και ... ξεχωρίσθηκε το πετιμέζι από το γιαούρτι!

Έτσι, θέλω να πω, κάνουν μερικές φορές πολλοί άνθρωποι, και τότε έρχεται η παιδαγωγία του Θεού. Τουλάχιστον να αναγνωρίζουμε την αχαριστία μας και να ευχαριστούμε τον Θεό μέρα-νύχτα για τις ευλογίες που μας δίνει. Με αυτόν τον τρόπο θα πάρουμε καταπόδι τον δειλό διάβολο, ο οποίος θα συμμαζέψη τα ταγκαλάκια του και θα γίνη μαύρο καπνός, γιατί θα του έχουμε βρει πια το αδύνατο σημείο.

  Η δικαιολογία του "δεν έχω χρόνο"

 Ποσες φορες εχουμε αναρωτηθει οτι οι πολλες ωρες εργασιας την ημερα, που για πολλους απο εμας ξεπερναν το συνηθισμενο 8ωρο, δεν μας αφηνουν αρκετο προσωπικο χρονο ωστε να διαβασουμε εστω μια εφημεριδα ή να μαθουμε το τι γινεται στον κοσμο μεσα απο την τηλεοραση; Δεν εχω χρονο...!

Υπαρχουν συνανθρωποι μας που οχι μονο αυτο δεν εχουν τον χρονο να κανουν αλλα δεν προλαβαινουν καν να δουν την ιδια τους την οικογενεια. Ποσο τραγικο μπορει να αποδειχθει αυτο εν τελη για την σωτηρια της ψυχης μας; Δεν εχω χρονο...!

Απο την αλλη αυτοι που η δουλεια τους το επιτρεπει, ασχολουνται με ενα σωρο ασχολιες, οπως ξενες γλωσσες, χωρο, αθληματα και χομπι. Για αυτους ομως και παλι, ποσος χρονος αληθεια τους απομενει για να ασχοληθουν εστω και λιγα λεπτα με την αναγνωση του λογου του Θεου μεσα απο τις Γραφες; Δεν εχω χρονο...!

Και απο αυτους τελικα που εχουν απλετο ελευθερο χρονο, ποσοι επιλεγουν να ασχοληθουν με τα του Θεου εστω και λιγο; Δεν εχω χρονο...!

Αγαπητοι μου Χριστιανοι...ολα τα παραπανω εμεις οι ιδιοι τα φεραμε εκει που τα φεραμε. Η πλεονεξια, η ματαιοδοξια και η υπερηφανεια μας μας εκανε τους ιδιους σκλαβους των αναγκων μας. Ετσι δουλεουμε απιστευτα πολλες ωρες για να ικανοποιησουμε τις αναγκες που δημιουργησαμε...εν τελη για να ανταποκριθουν οι ιδιες οι κοινωνιες, τα κρατη, οι υπηρεσιες και οι οργανισμοι στην συνεχη και αδιαλειπτη παροχη αγαθων και υπηρεσιων. Με λιγα λογια βαλαμε τα χερια μας και βγαλαμε τα ματια μας. Και αυτο η Νεα Ταξη το εκμεταλλευτηκε και προσθεσε και αλλες αναγκες, και αλλες εξαρτησεις και αλλα...τοσα πολλα, που πλεον η ζωη μας εχει γινει μια σκλαβια διχως τελος.

Απο την αλλη φροντισαμε οι ιδιοι παλι, για οσους απο εμας εχουν χρονο, να δημιουργησουμε ενα σωρο ασχολιες ωστε να ξοδευουμε τον ελευθερο μας χρονο. Αν ριξετε μια ματια για παραδειγμα στα περιπτερα, υπαρχουν περιοδικα που καλυπτουν δεκαδες χομπυ, απο το πιο απλο μεχρι το πιο παραξενο...! Περιοδικα που ασχολουνται με την Εκκλησια και τα του Θεου που πηγαν; Διαπιστωνουμε οτι την θεση τους εχουν παρει περιοδικα που ασχολουνται με το ανεξηγητο και τα παρεξενα φαινομενα, προβαλλωντας πολλες φορες θεωριες, ιδεες και δογματα της Νεας Εποχης, οπως για παραδειγμα εχει γινει με τους εξωγηινους...Και σε αυτο και παλι η Νεα Ταξη και ο Διαβολος φροντισε να βαλει το χερακι του!

Το συμπερασμα απο ολα αυτα ξερετε ποιο ειναι...; Ξερετε πως αντιδρουν τετοιοι ανθρωποι αν η κουβεντα ερθει γυρω απο τα του Θεου...;"Δεν εχω χρονο"..."Δεν εχω χρονο ανθρωπε μου να ασχοληθω και να καταλαβω τα οσα μου λες περι Θεου, εσχατων ή Αντιχριστου...τι ειναι ολα αυτα;" Κατα τα αλλα ομως, οι καφετεριες, τα μπαρ, οι κινηματογραφοι και τα κεντρα διασκεδασεως ειναι παντα γεματα...Βρε εμεις οι ανθρωποι ποσο πολυασχολοι ειμαστε...!

Διερωτομαι λοιπον...το ιδιο θα πουμε στον Θεο οταν θα ερθει η ωρα της κρισης; Αν ηταν ανθρωπος, θα γελουσε υστερικα με αυτη την φθηνη δικαιολογια και συγχωρεστε με για αυτον τον παραλληλισμο...

Οταν δεν εχουμε λοιπον τον χρονο για να μαθουμε για τον Θεο, οταν δεν εχουμε τον χρονο απλα και μονο λιγο χρονο για να ανοιξουμε τα ματια μας για να δουμε τι πραγματικα συμβαινει γυρω μας τοτε ειμαστε χαμενοι. Τα σημεια των καιρων ειναι αδιαψευστα...βροντοφωναζουν...μας δειχνουν οτι η εποχη στην οποια ζουμε δεν ειναι σαν τις αλλες! Και ετσι αυτο που αποκαλουμε Νεα Ταξη, μπορει και δρα ανενοχλητη, περναει τα νομοσχεδια που αυτη θελει, θεσπιζει νομους που στοχο εχουν να γινουμε πιστοι δουλοι στα παθη και τις αδυναμιες μας.

Αν λοιπον βρισκαμε εστω και λιγο χρονο να ασχοληθουμε με αλο αυτα θα αντιδρουσαμε, θα φωναζαμε και ισως τα πραγματα να μπορουσαμε να τα καθυστερησουμε περισσοτερο, θα μπορουσαμε τον κοσμο μας να τον διατηρησουμε για περισσοτερο καιρο αγνο...Τωρα ομως πως να συμβει αυτο; Ποσοι απο εμας γνωριζουν και θα αντιδρασουν σε ολα αυτα τα νομοσχεδια που οι Βρυξελλες ψηφιζουν για το φακελωμα ολων μας; Γιατι δεν ζητησαμε για παραδειγμα δημοψηφισμα για το Ευρωσυνταγμα το οποιο θα τεθει σε λειτουργια απο το 2009;

Οσοι αυτοι την στιγμη διαβαζετε ολα αυτα και συνεχιζετε να λετε..."Δεν εχω χρονο να ασχοληθω με ολα αυτα και δεν εχω χρονο να μαθω και να καταλαβω τον λογο του Θεου"...αλλαξτε το αυτο το τροπαριο τωρα! Ποτε δεν ειναι αργα και χρονος υπαρχει ακομη μπροστα μας. Το πρωτο και κυριο μελημα σας ειναι να αγορασετε την Καινη Διαθηκη και να διαβαζετε εστω και λιγο καθημερινα...εστω και 15 λεπτα!

Ο Θεος δεν εχει πεθανει, ουτε αποτελει κατι το αναχρονιστικο και παλιο. Ο Θεος ζει, παντου και παντα, μεσα μας...αρκει να τον φωναξουμε. Μην πιστευετε οσους θα σας πουν τρελους και ντεμοντε επειδη ασχολειστε με τον Θεο. Μην ντρεπεστε να μιλατε για τον Θεο, μην φοβαστε να μιλατε για τον Θεο...Σας διαβεβαιωνω οτι οταν ερθει η ωρα, αυτοι που μπορει να σας χλευαζουν τωρα επειδη ασχολειστε με τον Θεο, θα παρακαλαν για το ελεος του.

Μην του γυριζετε λοιπον την πλατη κρυβωντας τον εαυτο σας πισω απο την δικαιολογια του..."δεν εχω χρονο"! Χρονος υπαρχει...αρκει να το θελουμε!

Η δύναμη της πίστης και η αδυναμία της απιστίας

Οι άνθρωποι έχουν στην καρδιά τους μεγάλο φόβο μήπως απομείνουν απροστάτευτοι και φτωχοί στη ζωή τους, και για τούτο, ο νους κι’ ο λογισμός τους είναι στο να μαζέψουν χρήματα, ή ν’ αποχτήσουν κτήματα κι’ άλλα πλούτη, για να τάχουνε στην ανάγκη τους.

Και καλά για εκείνους που δεν πιστεύουν στον Θεό, και κρεμούνε την ελπίδα τους στα χρήματα και στ’ άλλα πλούτη. Αλλά τι να πει κανένας για εκείνους που λέγονται χριστιανοί, που πάνε στην εκκλησία και παρακαλούνε τον Θεό να τους βοηθήσει στη ζωή, και που λένε πως έχουνε την ελπίδα τους στο Χριστό, στην Παναγία και στους Αγίους, κι’ από την άλλη μεριά είναι φιλάργυροι, δεν δίνουνε τίποτα στ’ αδέρφια τους, τους φτωχούς, κι’ ολοένα μαζεύουνε χρήματα και πλούτη; Στη ζωή μου είδα πως οι τέτοιοι λεγόμενοι χριστιανοί είναι οι περισσότεροι, κι’ απορεί κανένας πως μπορούνε να συμβιβάσουν μια ζωή συμφεροντολογική, με τα λόγια του Χριστού, που λέει και ξαναλέει: «Μη φροντίζετε για το τι θα φάτε και για το τι θα πιείτε και για το τι θα ντυθείτε. Κοιτάξετε τα πουλιά, μήτε κοπιάζουν, μήτε μαζεύουν, και όμως ο Πατέρας τους ο ουράνιος τα θρέφει. Κοιτάξετε με πόση μεγαλοπρέπεια είναι ντυμένα τα αγριολούλουδα, που κι’ ο ίδιος ο Σολομώντας δεν στολίσθηκε σαν αυτά τα τιποτένια λουλούδια. Λοιπόν, αν για το χορτάρι του χωραφιού, που σήμερα λουλουδίζει κι’ αύριο το καίουνε στον φούρνο, φροντίζει ο Πατέρας σας που είναι στον ουρανό, πόσο περισσότερο θα φροντίσει για σας, ολιγόπιστοι;».

Αυτά είναι λόγια καθαρά, απλά, σίγουρα, και δείχνουν πως πρέπει να είναι η βάση και το θεμέλιο της διδασκαλίας του Χριστού. Γιατί πως μπορεί να έχει πίστη στον Χριστό ένας άνθρωπος, και μαζί να είναι κολλημένος στα χρήματα και στο συμφέρον, πολλές φορές μάλιστα περισσότερο κι’ από τους άθεους; Θα πει πως νομίζει πως θα ξεγελάσει τον Θεό. Αλλά «Θεός ου μυκτηρίζεται» δηλ., ο Θεός δεν περιπαίζεται.

Και όμως, η πονηρή γνώμη του ανθρώπου όλα μπορεί να τα συμβιβάσει: Να είναι γαντζωμένος καλά στο χρήμα, δηλαδή στο διάβολο, που τον λέγει ο Χριστός Μαμωνά, θεό της φιλαργυρίας, και τον ίδιο καιρό να παρουσιάζεται για χριστιανός, να πηγαίνει στην εκκλησιά, να κάνει σταυρούς και μετάνοιες, να κλαίει πολλές φορές από την αγάπη του για τον Χριστό, αλλά να μη μπορεί να ξεγαντζωθεί από τα λεφτά κι’ από τη μανία του παρά. Λογική δεν χωρά καθόλου σ’ αυτούς. Είναι ολότελα αναίσθητοι και πονηροί, κι’ ό,τι κάνουν το κάνουν για να το έχουν δίπορτο, κι’ ό,τι κερδίζουν. «Βάστα γερά, σου λέει τα λεφτά, που είναι χειροπιαστά, άναβε και κανένα κερί, κάνε και καμιά μετάνοια, για νάχεις το μέσο και με τον Χριστό. Αν βγούνε αληθινά τα λόγια του για παράδεισο και για κόλαση, έχουμε κι’ από κει τη σιγουράντζα. Ό,τι και να γίνει, είναι κανένας κερδισμένος».

Ο απόστολος Παύλος λέει: «Αν, ελπίζουμε στον Χριστό μοναχά για τούτη τη ζωή, είμαστε οι πιο ελεεινοί άνθρωποι». Γιατί οι ψευτοχριστιανοί, παρακαλούνε τον Χριστό προπάντων για τις υποθέσεις τούτου του κόσμου, για τις δουλειές τους, για τη σωματική υγεία τους, για τα παιδιά τους, και μόλις σκοτεινιάσει η κατάσταση, αρχίζουν τα παράπονα γιατί ο Χριστός κ’ η Παναγία δεν τρέξανε να τους βοηθήσουν στις δουλειές τους, πολλές φορές σε τέτοιες δουλειές που είναι απάνθρωπες και που τους κάνουν να κακουργούν καταπάνω στ’ αδέρφια τους.

Ο απόστολος Παύλος λέει πάλι αλλού: «Είναι καλό, να στερεώνετε την καρδιά σας με την ελπίδα στη χάρη του Θεού, κι’ όχι με φαγητά (δηλαδή με σαρκικά και υλικά πράγματα), που μ’ αυτά δεν ωφεληθήκανε όσοι αφιερώσανε τη ζωή τους σ’ αυτά, δηλαδή στο να μαζέψουν χρήματα, ξεγελώντας τον εαυτό τους πως μ’ αυτά εξασφαλίζονται». Γιατί «επελθών γαρ ο θάνατος, ταύτα πάντα εξηφάνισται».

Δεν υπάρχει κανένα πράγμα πιο σίγουρο από την ματαιότητα του κόσμου, κανένα. Όλη η ιστορία της ανθρωπότητας φανερώνει αυτή την απελπιστική ματαιότητα.

 Και όμως, πόσοι άνθρωποι στον κόσμο κάθισαν και σκεφθήκανε πάνω σ’ αυτό το φανερότατο και σιγουρότατο φαινόμενο, στη ματαιότητα, που θάπρεπε ο κάθε άνθρωπος να τόχει μέρα – νύχτα μπροστά του; Μα εμείς κάνουμε σαν το καμηλοπούλι (στρουθοκάμηλο), που χώνει το κεφάλι του στον άμμο για να μη βλέπει τον φονιά του, και θαρρεί πως κρύφτηκε από αυτόν.

Πόσο αξιολύπητοι σ’ αυτό απάνω είναι οι σπουδαίοι άνθρωποι της γης! Ενώ βλέπουν καθαρά πως το βάραθρο που κατάπιε όλους τους σπουδαίους από καταβολής κόσμου, και πως τ’ ανοιχτό στόμα του περιμένει να τους καταπιεί κι’ αυτούς, εκείνοι δος του και καταγίνονται με «μάταια και ψευδή», με πολιτικές πονηριές, με πολέμους, με ψευτομεγαλεία παιδιακίσια, και με ανοησίες, που διαλαλιούνται σ’ όλη την οικουμένη. Ω ανοησία εκείνων που τους λέει ο κόσμος σοβαρούς, μυαλωμένους, τετραπέρατους, μεγαλοφυείς! Τι φτώχεια αληθινά από κρίση κι’ από γνώση! Κι’ από τέτοιους κυβερνιέται, ο κόσμος. Ή οι άλλοι που καταγίνονται με μανία στις μάταιες φιλοσοφίες και στις τέχνες, και τους αποθεώνουν οι άλλοι, οι πολλοί που δεν έχουν κουκούτσι κρίση, ενώ ξέρουν καλά πως δεν θα περάσει πολύς καιρός που θα σβήσουν όλοι από τον κόσμο!

Η περηφάνια θολώνει την κρίση. Κι’ όπου υπάρχει περηφάνια, δε μπορεί να υπάρχει πίστη! Κι’ απ’ όπου λείπει η πίστη, λείπει κ’ η ελπίδα. Αν πιστεύανε οι άνθρωποι πως εκείνα που λέει ο Χριστός είναι αληθινά, δεν θα κολλούσανε τόσο στα επίγεια. Αλλά, κατά βάθος, τα λόγια του Κυρίου είναι καλά γι’ αυτούς, για να ευχαριστιούνται τ’ αυτιά τους μοναχά. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος λέει: «Αν πιστεύεις πως ο Θεός προνοεί για σένα, τι μεριμνάς και φροντίζεις για τα πρόσκαιρα και για τις ανάγκες της σάρκας σου; Κι’ αν πάλι δεν πιστεύεις πως ο Θεός φροντίζει για σένα, και για τούτο φροντίζεις, χωρίς εκείνον, για τις ανάγκες σου, είσαι ο πλέον ταλαίπωρος απ’ όλους τους ανθρώπους. Ρίξε τη μέριμνα σου στον Κύριο, κι’ εκείνος θα σε θρέψει. Και δεν θα φοβηθείς απ’ όποιον κίνδυνο κι’ αν έρθει καταπάνω σου». Και συνεχίζει ο άγιος: «Από καιρό σε καιρό η ψυχή σου σαλεύει με φόβο, τόσο που να δειλιάζει κι’ από έναν ίσκιο. Γιατί η πίστη είναι εκείνη η δύναμη η νοητή, που στηρίζει την καρδιά στο φως της διάνοιας και που με τη μαρτυρία της συνειδήσεως, δίνει στην ψυχή πολλή πεποίθηση, ώστε να μη φροντίζει η ίδια για τον εαυτό της, αλλά να κρεμάσει στον Θεό τη φροντίδα της για όλα, χωρίς να μεριμνά για τίποτα».

Ο άγιος που τα λέει αυτά, δεν τα είπε μοναχά, όπως κάνουν οι περισσότεροι, αλλά τα έκανε στην πράξη, γιατί πήγε κι’ ασκήτεψε από νέος στην έρημο της Μεσοποταμίας, χωρίς να φροντίσει ολότελα για τη συντήρησή του, κι’ όπως λέει ο ίδιος, δεν στερήθηκε τίποτα σ’ όλη τη ζωή του. Και μάλιστα, σαν τον πήραν οι χριστιανοί με το στανιό και τον κάνανε επίσκοπο της Νινευή, δεν πέρασε πολύς καιρός και γύρισε πίσω στην αγαπημένη του έρημο, κ’ εκεί τελείωσε τη ζωή του και «εκοιμήθη πλήρης ημερών».

Αλλά, θα μου πει κανείς πως αυτά γίνονταν τον παλαιό καιρό, και πως σήμερα δεν υπάρχουν άνθρωποι με τέτοια πίστη. Λοιπόν τον διαβεβαιώνω πως ναι. Υπάρχουν και στη σημερινή αμαρτωλή και σαρκική εποχή κάποιοι γνήσιοι μαθητάδες του Χριστού, που αναθέσανε τη φροντίδα της ζωής τους στον Κύριο. Εγώ γνωρίζω κάμποσους τέτοιους, κ’ έχω πληροφορηθεί και για άλλους πολλούς. Είναι απίστευτο, και όμως είναι αληθινό.

Λέει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος. «Να μην αδυνατίσει (να μην κλονιστεί) η πεποίθησή σου (η εμπιστοσύνη σου) στον Προνοητή σου, στον Θεό. Γιατί τα οικονομεί ο Κύριος κατά θαυμαστό τρόπο, για τους δικούς του ανθρώπους. Επειδή και στην ακατοίκητη έρημο εξοικονομεί εκείνους που κάθονται με την πεποίθηση σ’ Αυτόν, κι’ όχι στη βοήθεια από τους ανθρώπους».

 

 

Η Δύναμη της συγνώμης

Δύο αδέλφια πήγαν μαζί στην έρημο κι ασκήτευαν στην ίδια καλύβη. Ο διάβολος, φθονώντας την αγάπη τους, βάλθηκε να τους χωρίση.

’Ενα βράδυ ο νεώτερος πήγε ν’ανάψη το λυχνοστάτη, τον αναποδογύρισε και χύθηκε το λάδι. Ο μεγαλύτερος θύμωσε και του έδωσε ένα μπάτσο. Τότε ο πιο μικρός, χωρίς να ταραχτή, έσκυψε, του έβαλε μετάνοια και είπε ταπεινά:

Συγχώρησε την απροσεξία μου, Αδελφέ. Τώρα αμέσως θα ετοιμάσω άλλο.

Την ίδια νύχτα ένας ειδωλολάτρης ιερεύς, που έτυχε να βρίσκεται μέσα στο ειδώλειο, άκουσε τα δαιμόνια να κάνουν δικαστήριο μεταξύ τους. ’Ενα απ’ αυτά ομολόγησε ντροπιασμένο στον αρχηγό του:

Πηγαίνω και κάνω άνω κάτω τους Μοναχούς. Μα τι φταίω, όταν κάποιος απ’αυτούς γυρίζη και βάζη στον άλλο μετάνοια και μου καταστρέφη όλη τη δουλειά; 

Ακούγοντας αυτά ο ειδωλολάτρης, έγινε ευθύς χριστιανός κι’ αποτραβήχτηκε στην έρημο. Σ’ όλη του τη ζωή κράτησε στην καρδιά του την ταπείνωσι και στο στόμα του είχε διαρκώς πρόχειρο το «συγχώρησόν με».

Η πολυλογία του ανθρώπου

Ὁ σοφὸς Σειρὰχ ἐπισημαίνει τὴν πολυλογίαν σὰν ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ συνηθισμένα καὶ σοβαρὰ ἁμαρτήματα τῆς γλώσσας. Γράφει δὲ τὰ ἑξῆς σχετικά:

«Ἴδε πεpίφραξον τὸ κτῆμα σου ἀκάνθαις, τὸ ἀργύριόν σου καὶ τὸ χρυσίον σου κατάδησον καὶ τοῖς λόγοις σου ποίησον ζυγὸν καὶ σταθμόν, καὶ τῷ στόματί σου ποίησον θύραν καὶ μοχλόν» (κη´, 24-25). «Μὴ γίνου ταχὺς ἐν γλώσσῃ σου» (δ´, 29). «Γίνου ταχὺς ἐν ἀκροάσει σου» (ε´, 11). «Φοβερὸς ἐν πόλει αὐτοῦ ἀνὴρ γλωσσώδης, καὶ ὁ προπετῆς εν λόγω αὐτοῦ ἰσηθήσεται».(θ´,18).

Πρόσεξε, γράφει ὁ Σειράχ. Ὅπως φράσσεις τὸ ἀγρόκτημά σου μὲ ἀγκάθια καὶ ὅπως δένεις σὲ κομπόδεμα τὰ ἀργυρὰ καὶ χρυσά σου νομίσματα, ἔτσι πᾶρε ζυγαριὰν καὶ σταθμά, διὰ νὰ ζυγίζῃς τὰ λόγια σου. Καὶ γύρω ἀπὸ τὸ στόμα σου βάλε θύραν καὶ σύρτην, διὰ νὰ ἐλέγχῃς ὅσα θὰ λέγῃς.

«Θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου καὶ θύραν περιοχῆς περὶ τὰ χείλη μου» (Ψαλμ. 140, 3), προσεύχεται καὶ ὁ Δαβίδ. Καὶ ζητᾷ ἀπὸ τὸν Θεὸν νὰ τοῦ χαρίση τὴν ἱκανότητα νὰ περιφρουρῇ τὸ στόμα καὶ τὰ χείλη του, ὥστε νὰ μὴ βγαίνουν ἀπ᾿ αὐτὰ λόγια ἀτελώνιστα καὶ ἄχρηστα.

Ἀκόμη, λέγει στὸν καθένα μας ὁ Σειράχ, μὴ ἀφήνῃς τὴν γλῶσσαν σου νὰ σπεύδῃ καὶ νὰ λέγῃ πολλὰ λόγια. Τουναντίον μάθε νὰ εἶσαι γρήγορος στὸ νὰ ἀκούης. Γίνε «ταχὺς εἰς τὸ ἀκούσαι, βραδὺς εἰς τὸ λαλῆσαι» (Ἰακ. α´, 19), μᾶς συμβουλεύει καὶ ὁ θεῖος Ἰάκωβος. Διότι ὁ ἀθυρόστομος καὶ πολύλογος ἄνθρωπος τρομάζει τοὺς συμπολῖτες του καὶ γίνεται μισητὸς σ᾿ αὐτούς.

Η φιλαργυρία είναι αρρώστια

Κάποιος σοφός Άραβας πριν πεθάνει είχε συντάξει τη διαθήκη του κι ανάμεσα στ’ άλλα είχε γράψει: «Έκλεισα όλη μου την περιουσία στο μεγάλο χρηματοκιβώτιο του γραφείου μου. Όσα περιέχει, τα παραχωρώ στον πιο ευτυχισμένο της γης». Μετά το θάνατό του δέκα χιλιάδες άνθρωποι τρέξανε στον δικαστή να το βεβαιώσουν πως ήταν οι πιο ευτυχισμένοι της γης και πως έχουν δικαίωμα στο θησαυρό. Δεν έλειψαν οι φιλονικίες και οι φωνές. Ο δικαστής για να προλάβει κάτι χειρότερο έσπευσε να δηλώσει πως αυτός ήταν ο πιο ευτυχισμένος απ’ όλους κι ο θησαυρός του ανήκε. Τρέχει με λαχτάρα, ανοίγει το χρηματοκιβώτιο και τι να δει; Αντί για θησαυρό μερικά χαλίκια τυλιγμένα σ’ ένα σημείωμα που έγραφε: «Αν ήσουν πραγματικά ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος της γης, δε θα είχες ανάγκη από τα χρήματά μου».

Αρρώστια η φιλαργυρία. Πάθος που αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο και τον ρίχνει στα δεσμά των πιο φρικτών παθών. Για να διαπιστώσει ο καθένας μας το μέγεθος του κακού που μας οδηγεί η φιλαργυρία θα σας αναφέρουμε δυο μικρές ιστορίες.

Σ’ ένα πλοίο μεταξύ των ταξιδιωτών βρίσκονταν και δύο φιλάργυροι. Το πλοίο ναυάγησε. Ο κόσμος έτρεχε να σωθεί αφήνοντας όλα τα υπάρχοντά του στις καμπίνες του πλοίου. Οι δύο φιλάργυροι προσπαθούσαν και την τελευταία στιγμή να επωφεληθούν την κατάσταση και να ικανοποιήσουν την αρρώστια τους και αυτή τη στιγμή του ναυαγίου. Έτσι ο μεν ένας έτρεχε στις καμπίνες των επιβατών να κλέψει ό,τι πολύτιμο έβρισκε, ο δε άλλο κάθισε στην καμπίνα του, πήρε ένα χαρτί και άρχισε να καταγράφει την περιουσία του. Όταν συνειδητοποίησαν την κατάσταση, ήταν πλέον αργά. Βούλιαξαν στον πάτο της θάλασσας μαζί με το πάθος τους. Η δεύτερη ιστορία είναι μια τέχνη που χρησιμοποιούν οι Αφρικανοί. Για να πιάσουν ζωντανούς τους πιθήκους κρεμούν στέρεο ένα σακί με ρύζι επάνω σ’ ένα δέντρο. Το ρύζι είναι η πιο αγαπητή τροφή των πιθήκων. Το σακί έχει τόσο άνοιγμα, όσο χωράει για να περάσει το χέρι του ζώου, αλλά όταν γεμίσει την χούφτα του ρύζι είναι αδύνατο να βγει. Προχωρεί το ζώο προς το δέντρο, βάζει το χέρι μέσα στο σακί και παίρνει μια χούφτα από το αγαπημένο του ρύζι. Μόλις αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να το βγάλει, κάνει μορφασμούς, ταράζεται, σπαρταρά, κινείται με βία. Όμως χαμένος κόπος. Ο μαύρος προχωρεί και τον πιάνει τόσο εύκολα. Δεν είχε ο πίθηκος παρά να χαλαρώσει το χέρι του, να πέσει το ρύζι, για να ξαναβρεί την ελευθερία του. Αλλά προτιμά την αιχμαλωσία, προτιμά το θάνατο παρά ν’ αρνηθεί τη λεία του.

Τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, που ψάλλεται στους ναούς ο όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, ακούμε από τους ψάλτες μας: «Σήμερα ο Ιούδας εγκαταλείπει τον Διδάσκαλο και λαμβάνει ως φίλο και οδηγό του το διάβολο. Τυφλώνεται από το πάθος της φιλαργυρίας και χάνει ο σκοτεινός αυτός άνθρωπος τοΦως (το Χριστό)…». Ο Ιούδας λοιπόν λάτρευε τα χρήματα. Δεν τα επιθυμούσε ή απλά τα αγαπούσε. Ένα πάθος που έγινε λύσσα ( απόστιχα Μεγάλης Πέμπτης). Οδηγείται σε σκοτείνιασμα του μυαλού του. Σε ώρα σκοταδιού γίνεται η σύλληψη του Χριστού και το φίλημα της προδοσίας. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: Αντί να ακολουθήσει την οδό της μετανοίας ακολουθεί το δρόμο της απελπισίας και της αυτοκτονίας. Προσκολλάται στον ένα από τους δύο κυρίους. Ό,τι μπορεί να συμβεί και με τον καθένα μας. Όμως δεν μπορείς να δουλεύεις σε δύο κυρίους. Ο καθένας μας ας τοποθετηθεί υπεύθυνα.

Και επί γης ειρήνη. Είδατε εσείς πουθενά καμιά ειρήνη;

Γιατί η «επί γης ειρήνη» (Λουκ. β΄ 14), που έψαλαν οι άγγελοι αποτελεί προσδοκία και όνειρο απραγματοποίητο; Γιατί; Μα γιατί η ειρήνη για να σταθεί, χρειάζεται προϋποθέσεις. Και αυτές είναι που λείπουν. Ζητάμε, δηλαδή, καρπούς, ενώ ξεριζώνουμε τα δέντρα. Έκαναν το παν, για να πολεμήσουν την αγάπη, που έφερε ο Χριστός στον κόσμο και μετά διερωτώνται, γιατί δεν έρχεται η ειρήνη. Μα δεν είναι αυτονόητο, πως χωρίς αγάπη δεν υπάρχει ειρήνη, χωρίς τους ανθρώπους της αγάπης η ειρήνη είναι ουτοπία;

Η ειρήνη βεβαίως προϋποθέτει τη δικαιοσύνη. Είναι όμως κατ’ εξοχήν καρπός αγάπης. Η αγάπη πάει πολύ πιο μακριά. Ξεπερνάει την απλή δικαιοσύνη. Δεν περιορίζεται να μην αδικήσει. Προχωρεί στο να ευεργετήσει. Από τη δικαιοσύνη φτάνει στην αδελφοσύνη. Αγαπάς αληθινά; Εμπνέεσαι από την αγάπη του Χριστού; Τότε δεν μπορεί να κάνεις κακό σε κανένα. «Η αγάπη δεν κάνει κακό στον πλησίον» (Ρωμ. ιγ΄ 10). Οι σχέσεις θα είναι αρμονικές. Η ειρήνη θα βασιλεύει ανάμεσα στους ανθρώπους, γιατί πρώτα θα βασιλεύει μέσα στις καρδιές. Οι λαοί της γης έχουν την ψευδαίσθηση πως με τον πυρετό των εξοπλισμών θα αποτρέψουν τον πόλεμο. Χωρίς πνευματικό εξοπλισμό μπορεί εξ ανάγκης να καταθέτει κανείς τα όπλα. Δεν καταθέτει όμως την αιτία που κινεί τα όπλα, που εξοπλίζει τις καρδιές. Και η αιτία είναι ο εγωισμός με όλα τα παρακλάδια του. Και όσο αυτός δε δαμάζεται, οι πορείες και τα συνέδρια και οι συμφωνίες θα είναι υποκριτικά ξεγελάσματα.

Γιατί χρειάζεται να πάμε στις ματωμένες εστίες των πολεμικών επιχειρήσεων, για να διαπιστώσουμε την αιτία που τις προκαλεί; Δίπλα μας, πολύ κοντά μας, μέσα μας, ζούμε καθημερινά τη θλιβερή πραγματικότητα. Πόσες φορές το σπίτι μας, η οικογένειά μας, η περιοχή μας, η γειτονιά μας, η σχολή μας… γίνονται πεδίο συγκρούσεων και μάχης! Πόσες φορές βρισκόμαστε σ’ ένα κηρυγμένο ή ακήρυκτο πόλεμο στις σχέσεις μας με τα αδέλφια μας, τους συμφοιτητές μας, τους συνανθρώπους μας! Τι μας λένε όλα αυτά; Αν κοιτάξουμε βαθιά, θα δούμε ζωντανό τον εγωισμό. Ο εγωισμός μάς κάνει να βλέπουμε μονάχα τον εαυτό μας, μονάχα το συμφέρον μας και τίποτε άλλο. Τα θέλουμε όλα δικά μας. Έτσι άλλοι πεθαίνουν από την πείνα και άλλοι από την πολυφαγία. Φυγαδεύεται η αγάπη και έρχονται οι συγκρούσεις.

«Από πού προκύπτουν οι πόλεμοι και οι μάχες ανάμεσά σας», ρωτάει ο αδελφόθεος Ιάκωβος. «Όχι απ’ αυτό, από τις ηδονές σας που στρατεύονται στα μέλη σας;» (δ΄ 1). Πριν από τις πολεμικές στρατιές, στρατεύονται οι αμαρτωλές επιθυμίες. Η επιθυμία της φιλαρχίας, της εξουσίας, της εκδίκησης, της ηδονής, του ακόρεστου πλούτου, προκαλούν τις φιλονικίες και προετοιμάζουν τις πολεμικές συγκρούσεις. Όλα αυτά βρίσκουν την απάντησή τους στην αγάπη που έφερε ο Χριστός στη γη μας.

Αυτή η τοποθέτηση, που είναι και η τοποθέτηση της Αγίας Γραφής, μας δίνει τις νέες διαστάσεις της ειρήνης. Πρόκειται για την ειρήνη που μεταφράζεται σε αρμονικές σχέσεις με τον εαυτό μας, με τους γύρω μας, με το Θεό. Είναι η ειρήνη που βασιλεύει στις καρδιές των αγίων, όλων εκείνων που αναγεννήθηκαν από τη χάρη του Θεού και εμπνέονται από τους Μακαρισμούς. Για έμβλημά του έχουν το «Μακάριοι οι ειρηνοποιοί, γιατί αυτοί θα κληθούν υιοί του Θεού» (Ματθ. ε΄ 9).

Όσοι θα ήθελαν ειλικρινά να αγωνισθούν για την ειρήνη, στην Επί του Όρους Ομιλία θα έπρεπε να μαθητεύσουν. Οι Μακαρισμοί θα έπρεπε να γίνουν ο καταστατικός τους χάρτης. Πώς θα αγωνισθεί κανείς για την ειρήνη, αν δεν είναι ο ίδιος ειρηνικός, τακτοποιημένος με τον εαυτό του, με τους άλλους, με το Θεό; Δεν προσφέρει κανείς κάτι που ο ίδιος δεν έχει. Διαφορετικά δεν είναι ειρηνοποιός. Είναι ειρηνοκάπηλος. « Ειρηνοποιός είναι αυτός που δίνει την ειρήνη στον άλλο· και δε θα δώσει κανείς στον άλλο, αυτό που ο ίδιος δεν έχει » (Γρηγόριος Νύσσης).

Έτσι είναι. Δεν μπορεί να είναι κανείς ειρηνοποιός, αν η ζωή του δεν είναι καθαρή, τα κίνητρά του αγνά, μακριά από σκοπιμότητες. Του «μακάριοι οι ειρηνοποιοί» ο Κύριος προέταξε το «μακάριοι οι καθαροί τη καρδία» (Ματθ. ε΄ 8). Και οι δυο Μακαρισμοί βρίσκονται σε στενή σχέση. Την ίδια σύνδεση κάνει και ο απόστολος Παύλος: «Να επιδιώκετε την ειρήνη με όλους και τον αγιασμό» (Εβρ. ιβ΄ 14). Η ειρήνη, δηλαδή, δεν επιδιώκεται χωριστά από τη γενικότερη αρετή. Συμπορεύεται με τον αγιασμό, την αγιότητα, την καθαρότητα και αγνότητα της καρδιάς. Τότε η ειρήνη είναι διαρκής και, «μετά πάντων» . Ακόμη και «μ’ αυτούς που μισούσαν την ειρήνη ήμουν ειρηνικός» (Ψαλμος 119, 7), έλεγε ο άνθρωπος του Θεού, ο θεόπνευστος Ψαλμωδός.

Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει και η συνέπεια του μακαρισμού των ειρηνοποιών. Αυτοί «θα κληθούν υιοί του Θεού». Θα αναγνωρισθούν από το Θεό ως αληθινά παιδιά Του. Αφού σκοπό τους είχαν να ενώσουν τα διιστάμενα μέλη της οικογένειάς Του. Θα είναι πραγματικά παιδιά του Θεού, εφόσον μιμούνται το αιώνιο πρότυπό τους, που είναι ο «Άρχων της ειρήνης».

Και τι θα κάνουμε τόσα χρόνια στον παράδεισο; Δε θα βαρεθούμε;

Πώς θα περνάμε στον ουρανό, κοντά στο Θεό, στο Χριστό, συντροφιά με τους αγίους; Η Αγία Γραφή συχνά κάνει λόγο για τη Βασιλεία των Ουρανών. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει στην Αποκάλυψη: «Μακάριοι οι νεκροί που από τώρα πεθαίνουν εν Κυρίω. Ναι, λέει το Πνεύμα, για να αναπαυθούν από τους κόπους τους» (ιδ΄ 13). Το μακαρισμό αυτό θα έπρεπε να το δούμε σε σχέση με έναν επόμενο: «Μακάριοι είναι όσοι έχουν κληθεί στο γλέντι του γάμου του Αρνίου» (ιθ΄ 9).

Και οι δύο μακαρισμοί αναφέρονται στην κατάσταση που θα επικρατεί στη Βασιλεία των Ουρανών. Στον ένα γίνεται λόγος για την ανάπαυση, που θα αισθανθούν οι δίκαιοι, από τους κόπους, τις δοκιμασίες και τις θλίψεις. Και στον άλλο έχουμε ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός. Η Βασιλεία των Ουρανών που επιφυλάσσει ο Θεός στους εκλεκτούς, σ’ αυτούς που ανταποκρίνονται στο προσκλητήριο της αγάπης Του, δεν είναι απλή ανάπαυση. Δεν είναι απουσία δεινών. Δεν είναι ουδέτερη κατάσταση.

Η ανάπαυση των δικαίων θα είναι μετοχή και συμμετοχή στην απερίγραπτη χαρά του ουρανού. Συμμετοχή στο «γλέντι του γάμου του Αρνίου». Στον επουράνιο Ιερουσαλήμ, ανάμεσα σε μυριάδες αγγέλους, που πανηγυρίζουν και σκορπίζουν τη χαρά, μαζί με όλους τους «καταγραμμένους στον ουρανό» (Εβρ. ιβ΄ 23). Στα αγαθά «που μάτι δεν τα είδε και αφτί δεν τα άκουσε και στην καρδιά του ανθρώπου δεν ανέβηκε, αυτά που ετοίμασε ο Θεός γι’ αυτούς που τον αγαπούν» (Α΄ Κορ. β΄ 9).

Εκεί η ψυχή βρίσκει το πλήρωμα της ευτυχίας της, την εκπλήρωση όλων των όμορφων πόθων της. Δε ζει σε κατάσταση παθητικής ακινησίας. Δεν έχουμε βουδιστικό Νιρβάνα, ούτε τα Ηλύσια Πεδία της αρχαιότητας, ούτε τους υλιστικούς Παραδείσους του Ισλάμ. «Αυτοί που καταξιώθηκαν να γευτούν τον αιώνα εκείνο και την εκ νεκρών ανάσταση… ισάγγελοι είναι και υιοί του Θεού, αφού είναι υιοί της αναστάσεως» (Λουκ. κ΄ 35-36).

Να, η ζωή μας, να, το έργο μας στη Βασιλεία των Ουρανών. Οι άνθρωποι γίνονται ισάγγελοι, όμοιοι με τους αγγέλους και αναλαμβάνουν το ίδιο έργο των αγγέλων κοντά στο θρόνο του Θεού. Οι άγγελοι αντλούν τη μακαριότητά τους από τη θέση τους και το έργο τους κοντά στο Θεό, ατενίζοντας τη δόξα Του. Και για όλες τις ψυχές ισχύουν τα λόγια του Ψαλμωδού, όταν με αγαλλίαση έλεγε, «θα χορτασθώ, όταν θα δω τη δόξα σου» (Ψαλμός ιστ΄ 15).

Το άπειρο μεγαλείο του Θεού τούς κάνει να μεταπηδούν από έκπληξη σε έκπληξη. Και η αγγελική δοξολογία είναι το φυσικό επακόλουθο της ωραίας και μακαρίας ζωής, που ζουν κοντά στο Θεό.

Υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από το να ζει κανείς αδιάκοπα μέσα σε ατμόσφαιρα απέραντης αγάπης; Αν αισθάνεται κανείς αγαλλίαση κοντά σε ανθρώπους πηγαίας και ειλικρινούς αγάπης, ποια μακαριότητα θα αισθανθεί κοντά στην αστείρευτη Πηγή της αγάπης, το Θεό;

Οι άγιοι που ζούσαν την αγάπη του Θεού και στη γη αυτή, δεν την αντάλλαζαν ούτε με όλους τους θησαυρούς. Εκεί στη Βασιλεία των Ουρανών, που δε θα βλέπουν «μπερδεμένα σαν μέσα από αντανάκλαση», αλλά θα ατενίζουν «πρόσωπο προς πρόσωπο» τη δόξα του Θεού και θα δέχονται την αγάπη Του, σαν αναγεννημένοι «υιοί της αναστάσεως» , ποιος θα μπορούσε να περιγράψει τη μακαριότητά τους.

Αυτή την υπόσχεση έδωσε ο Κύριος σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές, λίγο προ του σταυρικού πάθους στους μαθητές Του. Να τι τους διαβεβαίωσε: Εσείς που μείνατε κοντά μου και οι δοκιμασίες δε σας κλόνισαν, για την αφοσίωσή σας, σας υπόσχομαι «να τρώτε και να πίνετε στο τραπέζι μου στη βασιλεία μου» (Λουκ. κβ΄ 30).

Υπογραμμίζει την τιμή που επιφυλάσσει στους εκλεκτούς. Προνομιακή η θέση τους κοντά Του: «Οι συνδαιτυμόνες του βασιλιά θεωρούνται οι πρώτοι από όλους» (Θεοφύλακτος). Πολλοί μπορούν να επικοινωνούν και να αναστρέφονται τους άρχοντες. Αλλά μόνο οι περισσότερο οικείοι συντρώγουν μαζί τους. Μια τέτοια ιδιαίτερη τιμητική θέση επιφυλάσσει ο Χριστός στους μαθητές Του.

Παραβολικές εικόνες για να ψηλαφήσουμε κάπως τους ασύλληπτους πνευματικούς κόσμους. Το ζήτημα που θα έπρεπε να μας απασχολεί περισσότερο δεν είναι η κατάσταση, αλλά η κατάκτηση της Βασιλείας των Ουρανών. Με πόσο πόθο άφηνε την ψυχή του να το εκφράσει ο άγιος Ηλίας Μηνιάτης: «Ω παράδεισε, παράδεισε! Εμείς μπορούμε να σε κερδίσουμε, μα εμείς δεν μπορούμε να σε καταλάβουμε».

Κερδίστε τα παιδιά σας

Πρακτικές οδηγίες που ελπίζουμε θα ενισχύσουν τους γονείς στην ανατροφή των παιδιών τους, σύμφωνα με τις Βιβλικές αρχές:

Ξοδέψτε χρόνο με τα παιδιά σας. Ποιότητα χρόνου. Συζητήστε μαζί τους, ενημερώστε τα και απαντήστε σε όλες τις απορίες και τα ερωτήματά τους. Δείτε μαζί τους κάποια προγράμματα στην τηλεόραση, ένα βίντεο ή παίξτε με τα ηλεκτρονικά που τους ενδιαφέρουν. Μετά κουβεντιάστε το περιεχόμενο. Ένας περίπατος στο πάρκο ή ένας "γύρος" από την ψησταριά της γειτονιάς προσφέρει την ευκαιρία για λίγη ώρα μαζί μέσα στην πολυάσχολη ρουτίνα.

Ακούστε τα με προσοχή. Τα παιδιά πολλές φορές αισθάνονται ότι οι γονείς τους δεν τα καταλαβαίνουν ή δεν τα προσέχουνε, όταν τους μιλάνε. Το να ακούς με προσοχή είναι σπουδαία τέχνη. Το να ακούς τα παιδιά σου με προσοχή είναι η σημαντικότερη προσφορά σου στην επικοινωνία σου μαζί τους. Προσφέρετε στα παιδιά σας την αίσθηση της ταυτότητας. Αποδεχθείτε τα όπως ακριβώς είναι. Αποδεχθείτε τα ίδια τα παιδιά, όχι αναγκαστικά αυτό που κάνουν. Όταν τα παιδιά αισθάνονται ότι δεν ανήκουν στην οικογένεια γιατί η συμπεριφορά τους δεν είναι σωστή, θα βρουν αλλού αποδοχή και συντροφιά.

Εκπαιδεύστε τα. Τα παιδιά μαθαίνουν να κρίνουν σωστά, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Βίβλου. Δεν είμαστε ούτε αφελείς, ούτε αδιάφοροι σαν Χριστιανοί. Ζούμε μέσα σ' έναν αμαρτωλό κόσμο, όμως δεν είμαστε ένα με τον κόσμο. Δώστε τους βιβλικά και σύγχρονα παραδείγματα. Μιλήστε τους για τους δικούς σας αγώνες και πώς αντιμετωπίζετε τους διάφορους πειρασμούς. Έτσι θα κερδίσετε περισσότερο την εμπιστοσύνη και το σεβασμό τους.

Δώστε τους τόπο και χρόνο να αυξηθούν. Σίγουρα κάποιες επιλογές τους θα είναι λανθασμένες. Βοηθήστε τα να μάθουν από αυτές, όχι να απομονωθούν και να κλειστούν στον εαυτό τους με την επίπληξη ή την τιμωρία που ίσως επιβάλλετε. Εξηγήστε τους τις ανησυχίες, τους φόβους σας και τις συνέπειες που μπορεί να έχουν οι απρόσεκτες και επιπόλαιες επιλογές τους.

Οικογενειακή λατρεία. Όσο δύσκολη κι αν γίνεται η ώρα αυτή στο να συγκεντρωθείτε (έχουμε πολλές δουλειές, μαθήματα των παιδιών, φροντιστήρια, μουσική, αθλητισμό...) τόσο απαραίτητη είναι για την πνευματική υγεία του σπιτιού μας. "Η οικογένεια που προσεύχεται μαζί μένει ενωμένη". Για το θέμα που αναφερόμαστε αρχίστε με τις περικοπές: Ψαλμός 11:4-7, 101:1-4, Παροιμίες 4:20-27.

Τέλος θα θέλαμε να ενθαρρύνουμε τους γονείς να συνεχίσουν να "ανατρέφουν τα παιδιά τους δίνοντάς τους αγωγή και συμβουλές που εμπνέονται από την πίστη στον Κύριο." (Εφεσίους 6:4). Αυτός είναι η μόνη εγγύηση για προστασία και η μόνη ελπίδα για επιτυχία στον αγώνα μας για τα παιδιά μας. Ένας αγώνας που εμείς οι γονείς διεξάγουμε με κόπο, φροντίδα και πολλή αγάπη βασισμένοι πάντοτε στις σταθερές υποσχέσεις του Κυρίου.

 

 Με ποιο τρόπο ξηµερώνοντας πρέπει να βγαίνει στη μάχη το πρωί ο στρατιώτης του Χριστού για να πολεµά.

(Από το βιβλίο "Αόρατος Πόλεμος" - Αγίου Νικόδημου Αγιορείτου)

Αφού ξυπνήσεις το πρωί και προσευχηθείς αρκετή ώρα λέγοντας, Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν µε, το πρώτο πράγµα που πρέπει να σκεφθείς είναι αυτό:

Το να νοµίσης ότι βλέπεις τον εαυτό σου κλεισµένο µέσα σε ένα τόπο και στάδιο*, το οποίο δεν είναι άλλο, παρά η ίδια σου καρδιά και όλος ο εσωτερικός άνθρωπος· µε αυτόν το νόµο, ότι όποιος εκεί δεν πολεµήσει, θα μένει για πάντα πεθαµένος· και µέσα σε αυτό φαντάσου πως βλέπεις µπροστά σου εκείνο τον εχθρό και εκείνη την κακή σου επιθυµία, την οποία αποφάσισες να πολεµήσεις και είσαι έτοιµος να πληγωθείς και να πεθάνεις, αρκεί µόνο να την νικήσεις.

Και από µεν το δεξιό µέρος του σταδίου, πίστεψε πως βλέπεις τον νικηφόρο σου Αρχιστράτηγο, τον Κύριο µας Ιησού Χριστό µε την Παναγία του Μητέρα και µε πολλά τάγµατα Αγγέλων και Αγίων και µάλιστα τον Αρχάγγελο Μιχαήλ· και από την αριστερή πλευρά, ότι βλέπεις τον υπόγειο διάβολο µε τους δικούς του δαίµονες, για να ξεσηκώσουν το πάθος εκείνο και την κακή επιθυµία καταπάνω σου, και να σε παρακινήσουν να εγκαταλείψεις τον πόλεµο και να υποταχθείς σε αυτό· φαντάσου και πως ακούς µία φωνή, σαν από τον φύλακά σου Άγγελό, να σου λέει τα εξής:

- Εσύ σήµερα θα πολεµήσεις εναντίον αυτού του πάθους και των άλλων σου εχθρών· η καρδιά σου ας µη δειλιάσει πλήρως και αποφύγεις τον πόλεµον για τον φόβο ή άλλο περιορισµό µε κανένα τρόπο· διότι ο Κύριος µας και Αρχιστράτηγός µας Ιησούς στέκεται εδώ περιτριγυρισµένος µαζί µε όλους τους χιλιάρχους και εκατοντάρχους του, δηλαδή µε όλα του τα δοξασµένα τάγµατα, για να πολεµήσει όλους τους εχθρούς σου και να µη τους αφήσει να σε καταπισέσουν ή να σε νικήσουν.

Με ποιον τρόπο πρέπει να φέρεται κανείς στον εαυτό του

1. Εξέτασε, αδελφέ, πώς φέρεσαι στον εαυτό σου, και πρώτα αν μισείς τον εαυτό σου σαν έναν επίβουλο, και σαν τον πλέον μεγαλύτερο εχθρό σου. Διότι αυτό το μίσος είναι άγιο, είναι σωτηριώδες, με το να σε κάνει να εναντιώνεσαι στο φρόνημα της σαρκός και στο θέλημα του διαβόλου, και απεναντίας να υποτάσσεσαι στο θέλημα του Θεού. Εάν δε εσύ κολακεύεις και αγαπάς τον εαυτό σου άτακτα, και πέρα από το μέτρο που πρέπει, αλίμονο σε σένα. Εσύ έτσι δε θα μπορέσεις ούτε να κοπιάσεις, ούτε να θλιβείς, ούτε να κακοπαθήσεις, ούτε πειρασμό να υπομείνεις, ούτε να υποταχθείς μέχρι θανάτου στο θέλημα και τις εντολές του Κυρίου, όπως απαιτεί το επάγγελμα του Χριστιανού. Και για να μιλήσω απλά, εσύ αν είσαι φίλαυτος και αγαπάς τον εαυτό σου, μισείς στ’ αλήθεια τον εαυτό σου και θα τον καταστρέψεις.

Αν πάλι μισείς τον εαυτό σου, τότε αγαπάς στ’ αλήθεια τον εαυτό σου και θα τον σώσεις, όπως είπε ο Κύριος “ο φιλών την ψυχήν αυτού, απολέσει αυτήν και ο μισών την ψυχήν αυτού εν τω κόσμω τούτω εις ζωήν αιώνιον φυλάξει αυτήν” (Ιω. 12:25). Γι’ αυτό όλοι οι θείοι πατέρες συμφωνούν και λένε ότι η φιλαυτία είναι η ρίζα και η πηγή όλων ομού των κακιών και των παθών. Και χωρίς αυτή  από μόνος του ο διάβολος δεν μπορεί να βλάψει τον άνθρωπο ούτε στο παραμικρό.

Έπειτα, εξέτασε αν είσαι ένας από εκείνους που λογαριάζουν πως η ζωή αυτή μας δόθηκε από το Θεό για να παίζουμε και ξεφαντώνουμε, όπως το λέει ο Σολομώντας “ελογίσαντο παίγνιον είναι την ζωήν ημών, και τον βίον πανηγυρισμόν επικερδή” (Σοφ. 15:12), ώστε να μην έχει κανείς τίποτε άλλο να κάνει, παρά να χαίρεται στον κόσμο αυτό. Αλλά αν έχεις ένα παρόμοιο λογισμό, είσαι πολύ πλανεμένος και άκρως αφρονέστατος. Γιατί, επειδή εσύ βρέθηκες πταίστης της μεγαλειότητας του Θεού και θανάσιμα αμάρτησες, επειδή παρέβης την εντολή του, έπρεπε παρευθύς να σε θανατώσει ο Θεός και να σε καταδικάσει στην αιώνια κόλαση, όπως είναι το δίκαιο. Για τη φιλανθρωπία του, όμως, και για την ελπίδα της μετάνοιας σου, δε σε θανάτωσε, αλλά σου άφησε τη ζωή μετά την αμαρτία, όχι για άλλο σκοπό, παρά για να μετανοήσεις και να αναπληρώσεις με νέες υποταγές την περασμένη παρακοή σου, όπως λέει ο μέγας της Θεσσαλονίκης Γρηγόριος: “δι’ αυτό μεν τοι και την ζωήν ταύτην ο Θεός συνεχώρησεν ημίν, τόπον μετανοίας παρεχόμενος. Ει μη γαρ τούτο ηνμ ευθύς αμαρτών ο άνθρωπος και της ζωής ταύτης εστέρητο αν. Τι γαρ ην όφελος αυτής;”.

Λοιπόν, εσύ που είσαι φταίχτης, εσύ πρέπει να γίνεσαι ομοίως και κριτής του εαυτού σου και πρέπει να τον παιδεύσεις, σαν παραβάτη των εντολών του Θεού, με μια ανάλογη των αμαρτιών σου ικανοποίηση και παιδεία. Γιατί αν εσύ εδώ δεν κάνεις σωστά αυτή την κρίση κατά του εαυτού σου, να ξέρεις ότι θα έρθει ο Θεός να την κάνει στη Δευτέρα Παρουσία με άκρα δικαιοσύνη και με τόσες τιμωρίες, ώστε να αποδεικνύουν ταυτόχρονα και την άπειρη αγιότητά του και το άπειρο μίσος που έχει στην αμαρτία.

2. Εξέτασε τον εαυτό σου για τη μετάνοια που κάνεις, πρώτον τι λογής είναι η εσωτερική σου διάθεση και μετάνοια, η οποία συνίσταται στο να μισείς τις αμαρτίες σου περισσότερο από κάθε άλλο κακό, όπως είναι γραμμένο “του ευρείν την ανομίαν αυτού και μισήσαι” (Ψαλμ. λε΄ 2). Δεύτερον, αν γυμνάζεσαι συχνά μ’ αυτές τις πράξεις και τα έργα της μετάνοιας, τα οποία είναι οι νηστείες, οι γονυκλισίες, οι αγρυπνίες, οι κόποι, τα δάκρυα και τα λοιπά. Τριτον, αν η αιτία της μετάνοιάς σου είναι μόνο για την αγάπη που χρωστάς στο Θεό και όχι για κάνενα άλλο καλό. Και αυτή είναι ένας κόπος τέλειος που δικαιώνει την ψυχή. Ή, αν αντίθετα η αιτία είναι η κόλαση ή η ζημιά που προξενεί η αμαρτία στην ψυχή, τόσο στην εδώ θεία χάρη όσο και στην εκεί θεία δόξα. Και αυτή είναι ένας κόπος ατελής που διαθέτει και ετοιμάζει την ψυχή στη δικαίωση, αλλά δεν τη δικαιώνει, όπως λένε πολλοί Θεολόγοι.

3. Εξέτασε ποια είναι η εξωτερική σου μετάνοια, πρώτον αν στερείς τον εαυτό σου από καμιά ηδονή θεμιτή που δεν είναι εμποδισμένη, ταπεινώνοντας σε κανένα πράγμα τις αισθήσεις σου. Δεύτερον, αν ταλαιπωρείς ποτέ το σώμα σου με καμιά νηστεία εκτός από τις διατεταγμένες ή με καμιά άλλη σκληραγωγία. Τρίτον, αν δέχεσαι με υπομονή εκείνες τις θλίψεις που σε ακολουθούν ή από δαίμονες, ή από ανθρώπους, ή από τη φύσημ ή από τον καιρό, ή από άλλη αιτία, τις οποίες αφήνει ο Θεός να σου έρχονται για να σε δοκιμάσει. Επειδή και αυτές οι θλίψεις μπορούν να γίνουν υλικό μετανοίας για μας, αν, παρόλο που πάσχουμε από αυτές, δε γογγύζουμε, αλλά ευχαριστούμε το Θεό που μας τις στέλνει με δικαιοσύνη σαν κανόνα των αμαρτιών μας, για να αποδώσουμε με αυτές στο Θεό την τιμή που του αφαιρέσαμε, όταν σφάλαμε ενάντια στο θείο του θέλημα.

4. Εξέτασε τον εαυτό σου στις ηδονές που παίρνεις από τα φαγητά, τα ποτά, τα ενδύματα, τα χρήματα και τη δόξα, πρώτον αν είναι επικίνδυνες και μπορούν να σε οδηγήσουν στην αμαρτία. Δεύτερον, αν είναι αναμεμιγμένες με τίποτα αθέμιτο και εμποδισμένο από το θείο νόμο. Τρίτον, αν γίνονται από κοινού με παράνομους ανθρώπους, που ή επαινούν το κακό ή μιλούν πάντοτε με αισχρολογίες, ματαιολογίες και χορατάδες, μοιάζοντας, όπως λέει ο προφήτης, με έναν τάφο ανοικτό, που βγάζει μια ανυπόφορο δυσωδία (η καρδία αυτών ματαία, τάφος ανεωγμένος ο λάρυγξ αυτών). Τέταρτον, αν στα φαγητά που δεν είναι εμποδισμένα ξοδεύεις όλη σχεδόν την ημέρα, χωρίς την πρέπουσα μετριότητα. Πέμπτον, αν προσηλώνεσαι σ’ αυτά με όλη σου την όρεξη, δίνοντας την καρδιά σου στην απόλαυσή τους και τα εκλαμβάνεις ως σκοπό και όχι ως μέσα (δηλαδή ζεις για να τρως, και όχι τρως για να ζεις), αλλά μόνο για να θεραπεύσεις σε κάθε τι την όρεξή σου, όπως θα έκανε ένας Επίκουρος και ένας Σαρδανάπαλος και όχι όπως πρέπει να κάνει ένας Χριστιανός, ο οποίος ακούει το αλίμονο από τον Κύριο και αν μόνο χορταίνει την κοιλιά του “ουαί οι εμπεπλησμένοι, ότι πεινάσετε” (Λουκ. Στ΄ 25).

5. Εξέτασε συνολικά πώς μεταχειρίζεσαι το χρόνο, που είναι ένα από τα μεγαλύτερα χαρίσματα που σου έδωσε ο Κύριος, τόσο πολύτιμο, που μόνο τα περισσεύματα του καιρού, τα οποία εσύ σπαταλάς, θα τα αγόραζε (αν ήταν δυνατόν) μια κολασμένη ψυχή με εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια υπομονής σε όλες τις τιμωρίες. Στοχάσου λοιπόν πως για κάθε πράγμα ορίστηκε ξεχωριστός και αρμόδιος καιρός, όπως λέει ο Σολομώντας “παντί πράγματι εστι καιρός και κρίσις (Εκκλ. η΄ 6) και ο μεν καιρός της παρούσας ζωής είναι και ονομάζεται καιρός εργασίας, καιρός αγώνα και καιρός πολέμου, ο δε της μέλλουσας είναι και ονομάζεται καιρός ανταποδόσεως, καιρός απολαύσεως και καιρός ειρήνης (καιρός πολέμου και καιρός ειρήνης. Εκκλ. γ΄ 8).

Γι’ αυτό και τώρα στην παρούσα ζωή πρέπει να εργαστείς τις αρετές και τις εντολές του Θεού, τώρα πρέπει να αγωνιστείς κατά των παθών σου και τώρα να πολεμήσεις με τους εχθρούς για να στεφανωθείς στην άλλη ζωή, για να αναπαυθείς και να ειρηνεύσεις και να μη θέλεις να αντιστρέφεις τα πράγματα από την τάξη που διόρισε ο Θεός και να θέλεις να έχεις ανάπαυση και σ’ αυτό τον κόσμο και στον άλλο. Γι’ αυτό μη σπαταλάς σαν ανόητος τον καιρό αυτό, με τον οποίο μπορείς να πραγματευτείς τη σωτηρία σου, σε μια φανερή οκνηρία, η οποία από μόνη της είναι πηγή πολλών κακών, όπως το λέει ο Σειράχ “πολλήν κακίαν εδίδαξεν η αργία” (33:32).

Δεύτερον, εξέτασε αν αντίθετα φορτώνεις τον εαυτό σου με πολλές φροντίδες έργων, που δε σε αφήνουν να θυμάσαι τη σωτηρία σου. Όπως οι πολλοί κόποι των Εβραίων δεν τους έδιναν ευκαιρία να συλλογιστούν για να προσφέρουν θυσία στο Θεό (σχολάζουσι γαρ, διά τούτο κεκράγασι λέγοντες, εγερθώμεν και θύσωμεν τω Θεώ ημών. βαρυνέσθω τα έργα των ανθρώπων τούτων, και μεριμνάτωσαν ταύτα -Εξοδ. ε΄ 8).

Τρίτον, εξέτασε αν τα έργα σου τα κάνεις από αγάπη, ή αν υποχρεώνεσαι από τις καταστάσεις. Γιατί, αν είναι απλώς κοσμικά, τα οποία εσύ μεν τα ονομάζεις πραγματείες και πολύτιμα, οι δε άγιοι τα λένε αργά και χαμένα επειδή δε χρησιμεύουν στο σκοπό της σωτηρίας για τον οποίο μας έβαλε ο Θεός σ’ αυτό τον κόσμο, αν, λέω, είναι τέτοια μίσησέ τα και αποστρέψου τα και μεταχειρίσου μόνο εκείνα τα έργα και τις πράξεις από τις οποίες έχεις να λάβεις μισθό στον ουρανό. “Εκάστου γάρ φησι το έργον οποίον εστι, το πυρ δοκιμάσει, εί τινος το έργον μένει, ό επωκοδόμησε, μισθόν λήψεται” (Α΄ Κορ. Γ΄ 13).

 

Με τον πόνο μας επισκέπτεται ο Χριστός

Άνθρωπος που δεν περνάει δοκιμασίες, που δεν θέλει να πονάη, να ταλαιπωρήται, που δεν θέλει να τον στεναχωρούν ή να του κάνουν μια παρατήρηση, αλλά θέλει να καλοπερνάη, είναι εκτός πραγματικότητος. «Διήλθομεν δια πυρός και ύδατος, και εξήγαγες ημάς εις αναψυχήν» , λέει ο Ψαλμωδός.
Βλέπεις, και η Παναγία μας πόνεσε και οι Άγιοί μας πόνεσαν, γι’ αυτό και εμείς πρέπει να πονέσουμε, μια που τον ίδιο δρόμο ακολουθούμε. Με την διαφορά ότι εμείς, όταν έχουμε λίγη ταλαιπωρία σ’ αυτήν την ζωή, ξοφλούμε λογαριασμούς και σωζόμαστε. Αλλά και ο Χριστός με πόνο ήρθε στην γη. Κατέβηκε από τον Ουρανό, σαρκώθηκε, ταλαιπωρήθηκε, σταυρώθηκε. Και τώρα ο Χριστιανός την επίσκεψη του Χριστού έτσι την καταλαβαίνει, με τον πόνο.
Όταν επισκέπτεται ο πόνος τον άνθρωπο, τότε του κάνει επίσκεψη ο Χριστός. Ενώ, όταν δεν περνάη ο άνθρωπος καμμιά δοκιμασία, είναι σαν μία εγκατάλειψη του Θεού. Ούτε ξοφλάει, ούτε αποταμιεύει. Μιλάω βέβαια για έναν ο οποίος δεν θέλει την κακοπάθεια για την αγάπη του Χριστού. Σου λέει: «Έχω την υγεία μου, έχω την όρεξή μου, τρώω, περνάω μια χαρά, ήσυχα...», και δεν λέει ένα «δόξα Σοι ο Θεός». Τουλάχιστον, αν αναγνωρίζη όλες αυτές τις ευλογίες του Θεού, κάπως τακτοποιείται η υπόθεση. «Δεν μου άξιζαν αυτά, να πη, αλλά, επειδή είμαι αδύνατος, γι’ αυτό ο Θεός με οικονομάει». Στον βίο του Αγίου Αμβροσίου  αναφέρεται ότι κάποτε ο Άγιος φιλοξενήθηκε με την συνοδεία του στο σπίτι κάποιου πλουσίου. Βλέποντας ο Άγιος τα αμύθητα πλούτη του τον ρώτησε να είχε καμμιά φορά δοκιμάσει κάποια θλίψη. «Όχι, ποτέ, του απάντησε εκείνος. Τα πλούτη μου συνέχεια αυξάνονται, τα κτήματά μου ευφορούν, ούτε πόνο έχω, ούτε αρρώστια είδα ποτέ». Τότε ο Άγιος δάκρυσε και είπε στην συνοδεία του: «Ετοιμάστε τα αμάξια να φύγουμε γρήγορα από ‘δώ, γιατί αυτόν δεν τον επισκέφθηκε ο Θεός!». Και μόλις βγήκαν στον δρόμο, το σπίτι του πλουσίου βούλιαξε! Η καλοπέραση που είχε ήταν εγκατάλειψη Θεού . 

Μια αληθινή φιλία

Σε μια εποχή εγωκεντρική σαν τη δική μας έχει ιδιαίτερη ανάγκη της φιλίας η νεανική ψυχή. Μα η αναζήτησή της και οι δοκιμές τη γεμίζουν τις περισσότερες φορές απογοήτευση.

Μια αληθινή αθάνατη φιλία μεταξύ δύο μεγάλων προσωπικοτήτων, που ξεκίνησε από τα εφηβικά τους χρόνια κι έμεινε πιστή και πέρα απ’ τον τάφο, θα μπορούσε πολλά να προσφέρει σ’ αυτή την αναζήτηση.

Γνωρίστηκαν στην Καισάρεια «την μητρόπολιν των επιστημών» μετά το 345 μ.Χ. οι δύο φίλοι, ο Γρηγόριος και ο Βασίλειος· έφηβοι τότε γύρω στα δεκαπέντε με δεκάξι τους χρόνια.

Η ευαίσθητη ψυχή του Γρηγορίου εντυπωσιάστηκε απ’ αυτή τη γνωριμία· όχι τόσο από την επιστημονική σκέψη και γνώση του Βασιλείου, την πολύ μεγαλύτερη από την ηλικία του, όσο από τον ακέραιο χαρακτήρα του και της ψυχής του την ευγένεια! Ύστερα πήγαν για ανώτερες σπουδές ο Βασίλειος στην Κωνσταντινούπολη και ο Γρηγόριος στην Αλεξάνδρεια.

Οι πλούσιοι νέοι αυτή την εποχή επισκέπτονταν μεγάλα πνευματικά κέντρα για ν’ ακούσουν πολλούς διδασκάλους. Έτσι κατευθύνθηκαν κι οι δύο στην Αθήνα, το κέντρο ενός ανεπανάληπτου πολιτισμού. Τον 4ο μ.Χ. αι. η πνευματική κίνηση ήταν πολύ ζωηρή. «Η προγονική αίγλη, η ανάμνησις των μεγάλων προσωπικοτήτων της αρχαιότητος και η ωραιότης της πόλεως με τα λαμπρά μνημεία και καλλιτεχνήματα… και οι φημισμένοι σοφισταί…» ήταν κέντρο προσελκύσεως των νέων.

Ο Γρηγόριος έφτασε στην Αθήνα ένα χρόνο νωρίτερα από τον Βασίλειο και τον περίμενε ανυπόμονα.

Το Πανεπιστήμιο των Αθηνών τότε, γύρω στο 350 μ.Χ., είχε πολυάριθμες αυτοτελείς σχολές με χαλαρό σύνδεσμο μεταξύ τους και έδινε περισσότερο εγκυκλοπαιδική γνώση παρά ειδική, αλλά υψηλής στάθμης.

Πολλοί όμως από τους φοιτητές, μόνο τον τίτλο των φοιτητών είχαν. Υπήρχε ακόμα ισχυρό ειδωλολατρικό πνεύμα. Οι ειδωλολατρικές γιορτές, τα γλέντια, τα σφαιριστήρια, οι ιπποδρομίες, τα θεάματα τραβούσαν τους νέους. Ο Γρηγόριος γράφει ότι ήταν «δυσκάθεκτοι ταις ορμαίς».

Για τους νεοφερμένους ήταν δυσκολότερα τα πράγματα. Οι διάφορες φατρίες θέλουν να τους πάρουν με το μέρος τους, να τους κάνουν υποχείριά τους. Οι φοιτητές μάλιστα της φιλοσοφικής είχαν τη συνήθεια με πειράγματα να υποδέχονται τους καινούργιους. Να τους οδηγούν «εν πομπή» διά μέσου της αγοράς στα δημόσια λουτρά με πολύ θόρυβο και μεγάλη θρασύτητα…

Για το νεοφερμένο ήταν μια αναπάντεχη και τρομερή δοκιμασία. Φώναζαν, κραύγαζαν μάλλον με άγριες φωνές, κι άλλοι τον πρόσταζαν να προχωρήσει, κι άλλοι τον εμπόδιζαν. Τελικά τον άφηναν να περάσει κι ύστερα κάθονταν στο καθιερωμένο συμπόσιο όλοι μαζί, «ομότιμον εκ του λουτρού και ως αυτόν ένα δεχόμενοι».

Ο Γρηγόριος περιμένοντας το Βασίλειο σχεδιάζει πώς θ’ αποφύγει αυτή τη διαπόμπευση και δοκιμασία. Ετοιμάζει το έδαφος. Τονίζει στους φίλους την ανωτερότητα του Βασιλείου, την ακεραιότητα του χαρακτήρα του, τη μεγάλη του μόρφωση, τα εξαιρετικά προσόντα του!…

Έτσι κατορθώνει να τον επιβάλλει· και όταν μαζί εμφανίζονται κανένας δεν έχει διάθεση να τον χλευάσει· «και μόνος σχεδόν των επιδημούντων τον κοινόν διέφυγε νόμον» και αξιώθηκε πολύ μεγαλύτερης τιμής, απ’ όση άξιζε σε νεοφερμένο. Ήταν «αιδέσιμος» από την ώρα που τον πρωτοαντίκρυσαν!…

Μοναξιά: Η Μοίρα και το Τίμημα του Εγωκεντρισμού

Η έκταση του προβλήματος

Η μοναξιά είναι παρούσα σε κάθε εκδήλωση της καθημερινότητάς μας. Ο μοναχικός θάνατος, που βιώνεται κυρίως στα νοσοκομεία ή στα γηροκομεία, γίνεται πλέον, όλο και περισσότερο «κτήμα» και καθημερινή πραγματικότητα μιας ατομικιστικής κοινωνίας, της οποίας τα μέλη βλέπουν το διπλανό τους, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο καθηγητής κοινωνιολογίας Gerhard Shule, «μόνο σαν ένα είδος καταναλωτικού αντικειμένου» με ημερομηνία μάλιστα λήξεως, ανάλογα με το πόσο διαρκεί η ικανότητά του να εξυπηρετεί ή να διασκεδάζει τον άλλον. Ο μοναχικός θάνατος είναι, όχι σπάνια πλέον, η κατάληξη μιας μοναχικής και εγωιστικής ζωής, καθώς όλο και πιο πολλοί άνθρωποι ζουν μια τέτοια ζωή.

Εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο βρίσκονται στην ίδια μοίρα. Η μοναξιά δεν είναι πλέον ο τραγικός «σύντροφος» μόνο των απογοητευμένων και ναυαγών του κόσμου τούτου, οι οποίοι με δυσκολία υπομένουν και υποφέρουν την ύπαρξή τους. Ακόμη και στον κύκλο των πολυδιαφημισμένων και κοινωνικά ανεβασμένων yuppies (ανώτερα διευθυντικά στελέχη επιχειρήσεων και οικονομικών οργανισμών) βιώνεται τραγικά η ίδια διαπίστωση: ο άνθρωπος ζει και αισθάνεται μόνος, αυτοαποκλεισμένος και αυτοπεριχαρακωμένος από τους άλλους καθώς, στις μέρες μας, είναι όλο και πιο δύσκολη η σφυρηλάτηση γνήσιων ανθρωπιστικών δεσμών και σχέσεων. Ο μοντέρνος άνθρωπος των μεγαλουπόλεων, σε όλες τις ηλικίες, τα επαγγέλματα και τις κοινωνικές τάξεις, βυθίζεται όλο και πιο πολύ σε μια θεληματική απομόνωση και περιχαράκωση. «Οι μεγαλουπόλεις είναι γεμάτες από αποπροσανατολισμένους μοναχικούς ανθρώπους», ισχυρίζεται ο φιλόσοφος και κριτικός του πολιτισμού Peter Sloterdjik, «οι οποίοι, εκούσια ή ακούσια, δεν ανήκουν σε τίποτα και σε κανένα».

Στην έξαρση του φαινομένου αυτού της σύγχρονης συνέβαλαν αποφασιστικά τα ριζοσπαστικά μηνύματα της «πολιτιστικής» επανάστασης του Μάη του ‘68: η αυτοπραγμάτωση, η απελευθέρωση, η ισότητα των δύο φύλων και ο ελεύθερος έρωτας ήρθαν να καταλάβουν τη θέση των παραδοσιακών αξιών και ιδανικών. Ταυτόχρονα η ξέφρενη και μονομερής οικονομική ανάπτυξη του δυτικού κόσμου άρχισε να διαβρώνει και να δυναμιτίζει τις παραδεδομένες αστικές κοινωνικές δομές. Ο σύγχρονος άνθρωπος παρασυρμένος από το ολοένα αυξανόμενο εγωκεντρικό πνεύμα της εποχής του απαιτούσε, για ικανοποίηση της φιλαυτίας του, όλο και περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα και αγαθά και έκανε τα πάντα για να τα αποκτήσει.

Κατι το εξωφρενικό και παράδοξο έρχεται σαν συνέπεια των παραπάνω: Όλο και περισσότεροι άνθρωποι μεταφέρονται και στοιβάζονται στα αστικά κέντρα, δηλ. σε πιο κλειστό και περιορισμένο χώρο, διότι βρίσκουν κατάλληλες κοινωνικές συνθήκες για να… απομονώνονται.

Ο πολιτισμός του Εγώ, η ρίζα του ολέθρου

Ο σύγχρονος τρόπος εργασίας και διαβίωσης ανταποκρίνεται σε μια εγωκεντρική καταναλωτική νοοτροπία αγοραπωλησίας απολαυστικών βιωμάτων και ηδονών.

Σήμερα μπορεί ο μοναχικός άνθρωπος να απολαμβάνει, σύμφωνα με τις ακόρεστες επιθυμίες του, τα τεχνολογικά κομφόρ και αγοραίες «ανθρώπινες υπηρεσίες». Για σύνθημά του έχει την αυτοπραγμάτωση, και για σκοπό του την «όμορφη παραδεισένια ζωή».

Μια εποχή κυριαρχίας «πολιτισμού» του Εγώ: Ο εγωκεντρικός μοναχικός τύπος θεοποιείται. Ο καθένας συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του στην ατομική του ζωή, και δεν επιτρέπει σε κανένα άλλο να του υποδείξει, πώς αυτή οφείλει να είναι. Στη θέση των παραδοσιακών και μέχρι χθες κοινά αναγνωρισμένων σκοπών και στόχων ζωής, υπάρχει ένας άδειος χώρος, τον οποίο αναλαμβάνει ο καθένας από μόνος του να γεμίσει. «Σήμερα κάθε τι, το οποίο ισχύει ή μπορει να ισχύει για δύο εκλαμβάνεται αμέσως ως λάθος(!). Ο καθένας έχει τη δική του αλήθεια(!). Τα πάντα κλονίζονται, τα πάντα αμφισβητούνται. Μόνο το εγώ μένει σταθερό(!). Όπως σε μια γιγαντιαία μηχανή με ανεξέλεγκτες φυγόκεντρες δυνάμεις, έτσι και ο εκκοσμικευμένος άνθρωπος αποκόπτεται και εκσφενδονίζεται μακριά απ’ όλες τις σχέσεις του με το παρελθόν και τις κοινωνικές εξαρτήσεις του. Όλοι οι θεσμοί, οι παραδεδομένοι τρόποι συμπεριφοράς, οι κοινωνικές σχέσεις, οι σχέσεις των δύο φύλων και οι θρησκευτικές κοινότητες γκρεμίζονται και καταρρέουν αφήνοντας πίσω τους το σύγχρονο άνθρωπο, σαν «Ροβινσώνα Κρούσο», πάνω στο ερημονήσι του εγώ του.

Ο άνθρωπος, σαν τύπος ατομιστή, δεν προβαλλόταν ποτέ τόσο σημαντικά όσο σήμερα και ταυτόχρονα ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο ασήμαντος και χωρίς αξία. Είμαστε μάρτυρες μιας γενικής υποβάθμισης και διάλυσης όλων των αξιών. Με πρώτη-πρώτη την οικογένεια. Σαν συνέπεια έρχονται οι μοναχικοί και ασυντρόφευτοι οδοιπόροι της σύγχρονης εγωκεντρικής ζωής. Ο μοναχικός άνθρωπος κάθεται στο ιδιωτικό του διαμερισμα, θωρακισμένος με όλα τα τεχνολογικά κομφόρ και απασχολείται με τον ίδιο τον εαυτό του, με φόντο την εικόνα και το θόρυβο της τηλεόρασης και του υπολογιστή. Και πάλι τίποτε άλλο δεν τον συγκινεί όταν δουλεέυει στο γραφείο του, ή όταν αφοσιώνεται στην καριέρα του, ή όταν δαπανά τον ελεύθερο χρόνο του στην εξασφάλιση κάλπικων και αγοραίων ικανοποιήσεων, παρά μονάχα ο εαυτός του. Ο εαυτός του είναι το κέντρο όλων των απασχολήσεων και των ενδιαφερόντων του.

Τα συνθήματα και οι «αξίες» του σημερινού ανθρώπου, που είναι η αυτονομία και η απελευθέρωση, σημαίνουν -στα πλαίσια του «πολιτισμού» του εγώ- επιδίωξη ατομιστικής ευτυχίας και εγωιστικής αυτάρκειας, που προσπαθεί να τα κατακτήσει με τη συσσώρευση χρημάτων, την επαγγελματική ανέλιξη και τη συνεχή αναζήτηση νέων απολαύσεων και ηδονών. Ο σύγχρονος όμως «πολιτισμός» του Εγώ καταλήγει σε ένα αναπόφευκτο τραγικό αποτέλεσμα: τη μοναξιά. Αυτή φαίνεται να είναι η μοίρα αλλά και η καταδίκη του σημερινού ανθρώπου. Και τη μοναξιά αυτή δεν μπορεί -έστω και αν προσπαθεί με όλα τα τεχνολογικά επιτεύγματά του- ούτε να την αποφύγει ούτε να την υπερνικήσει.

Η υποβάθμιση και παραθεώρηση του κοινοτικού πνεύματος και της κοινωνικής αντίληψης

«Ο υπ’ αριθμόν ένα εχθρός», όπως συγκεκριμένως ονομάζει τη μοναξιά η ψυχοθεραπεύτρια Vera Pfeiler, είναι για το σύγχρονο άνθρωπο ένα ταμπού, που φοβάται να το πλησιασει. Στην άτεγκτη ερώτηση «Είστε μόνος;», αναφέρει ο ψυχολόγος Eberhard Elbind, απαντά ο σύγχρονος «κουμπωμένος» άνθρωπος: «Κατι τι σας ενδιαφέρει εσάς;».

«Η μοναξιά», συνεχίζει ο Elbind, «είναι η κατάληξη της ανθρώπινης ευτέλειας, των πολλαπλών αδιεξόδων, της παραίτησης από τη ζωή, και η έκφραση των κοινωνικών και προσωπικών αποτυχιών». Η σύγχρονη θρησκεία του Εγώ και η κακώς νοούμενη αυτοπραγμάτωση έχουν όχι μόνο απομονώσει τους ανθρώπους μεταξύ τους, αλλά και τους έχουν οδηγήσει σε αποξένωση από όλες τις πολιτικές και κοινωνικές σχέσεις τους.

Με τη συνεχή αυτοαπασχόλησή του ο άνθρωπος καταστρέφει σιγά-σιγά όχι μόνο την αξία και το ιδανικό της κοινοτικής και ομαδικής ζωής, αλλά και τις στοιχειώδεις ικανότητές του για τη δημιουργία βαθύτερων διαπροσωπικών σχέσεων και δεσμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας στους τρεις κατοίκους των μεγάλων πόλεων είναι νευρωτικός και με κατεστραμμένες διαπροσωπικές σχέσεις.

Οι άμεσες και ανθρώπινες διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στους συγγενείς και τους φίλους έχουν αντικατασταθεί από την «ψυχρή επικοινωνία» μέσω τηλεφώνου ή ίντερνετ.

Τα κοσμικά πάρτι κυλάνε σε κλίμα ευπρεπούς και κόσμιας εχθρότητας(!).

Οι εγωκεντρικές αξιώσεις και απαιτήσεις έχουν διαποτίσει και αλλοτριώσει τόσο πολύ το σύγχρονο άνθρωπο, ώστε οι ιδέες περί συντροφικότητας, φιλικότητας και βαθύτερων διαπροσωπικών σχέσεων να χλευάζονται σαν ρομαντική ουτοπία. Το πρόσωπο έχει αντικατασταθεί από το πράγμα. Όσο η «άψυχη ύλη» παίρνει τη μορφή καταναλωτικού αγαθού και γίνεται ελκυστικότερη, τόσο και ανεβαίνει στη θέση του εμπιστότερου και χρησιμότερου συντρόφου του ανθρώπου.

Η υποβάθμιση της αξίας της κοινότητας και του κοινωνικού πνεύματος, η ατομικιστική αντίληψη και η, συνεπεία αυτής, πολεμική περιχαράκωση έναντι του άλλου σαν εχθρού, και η διάλυση του θεσμού της οικογένειας, είναι για τον Ulrich Beck, «τα συμπτώματα μιας αβίωτης και εγωκεντρικής ζωής και τα αποτελέσματα μιας μακρόχρονης μύησης των μελών της σύγχρονης κοινωνίας μας στον ατομισμό».

Τα συμπτώματα και υπόδειξη για την αντιμετώπιση

Ο Schulze βλέπει ως μοναδική λύση στο πρόβλημα, την «εκ νέου ανακάλυψη της ιδέας της κοινότηατας». Η επίμονη αναζήτηση πολλών ανθρώπων για ομαδικότητα και κοινοτική ζωή -από τις φοιτητικές ενώσεις έως τις παραθρησκευτικές οργανώσεις, από τις ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης έως τα ανοιχτά τμήματα λαϊκής εκπαίδευσης- φανερώνουν με τον πιο έκδηλο τρόπο μια συγκεκριμένη έλλειψη και μια βαθιά αναζήτηση.

«Σε κάθε μας βήμα ερχόμαστε αντιμέτωποι με τη μοναξιά, είτε το θέλουμε είτε όχι», λέει ο Elbing. «Ερχόμαστε αντιμέτωποι με την άτεγκτη ερώτηση. Πώς μπορώ να επικοινωνήσω με τους άλλους ανθρώπους». Την απάντηση στο ερώτημα αυτό πρέπει να τη βρει ο καθένας μόνος του.

Στις μέρες μας ζούμε μια πραγματική πανδημία μοναξιάς. Και όσο ο σημερινός άνθρωπος δεν αποδέχεται ως οδηγητική αλήθεια τα λόγια του Χριστού, τόσο θα πληρώνει το τίμημα του υπεφίαλου «πολιτισμού» του Εγώ με το απάνθρωπο κατάντημα της μοναξιάς.

Μπορεί ο άνθρωπος από μόνος του να σωθεί;

Όχι. Καταφατικά στο ερώτημα απάντησε στην αρχαιότητα ο μοναχός Πελάγιος. Σύμφωνα με τις αντιλήψεις του, η πτώση τού ανθρώπου στην αμαρτία άφησε ανέπαφη την ανθρώπινη φύση, δεν την κατέστρεψε. Έτσι ο άνθρωπος, διατηρώντας τις λογικές και ηθικές δυνάμεις του, έχει τη δυνατότητα να στραφεί ελεύθερα στο αγαθό, να διαπράξει την αρετή και να σωθεί, χωρίς να έχει ανάγκη της χάριτος τού Θεού.

Οι αντιλήψεις αυτές τού Πελαγίου είναι εσφαλμένες. Ο άνθρωπος, λόγω της βλάβης της πνευματικής του φύσεως (τού «κατ’ εικόνα»), όχι μόνο δεν μπορεί ν’ ανορθωθεί μόνος στο επίπεδο της πνευματικής ζωής, αλλά και ανορθωθείς έχει απόλυτη ανάγκη της χάριτος τού Θεού για να προκόψει στο αγαθό και να σωθεί. Η Αγία Γραφή μας ομιλεί σχετικά «Ουδείς δύναται ελθείν προς με, εάν μη ο Πατήρ ο πέμψας με ελκύση αυτόν». «Εάν μη τις γεννηθή εξ ύδατος και Πνεύματος, ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν τού Θεού». «Ο Θεός εστίν ο ενεργών εν ημίν και το θέλειν και το ενεργείν υπέρ της ευδοκίας».
Άλλωστε η χάρη τού Θεού είναι αναγκαία για ν’ απαλειφθεί από τον άνθρωπο η κατάρα τού προπατορικού αμαρτήματος. Αν η παρουσία της θείας χάριτος δεν ήταν απόλυτα αναγκαία για τη σωτηρία τού ανθρώπου αλλά μόνο σχετικά (εν τη εννοία της απλής ενδυναμώσεως των φυσικών του δυνάμεων), τότε το λυτρωτικό έργο τού Χριστού σχετικοποιείται, αποβάλλοντας τον απόλυτα υπερφυσικό χαρακτήρα του. Τις αιρετικές αντιλήψεις τού Πελαγίου η Εκκλησία καταδίκασε στη σύνοδο της Καρθαγένης.

-Μπορεί ο φυσικός άνθρωπος να καταστήσει εαυτόν δικαιούχο της θείας χάριτος;

Όχι. Η αντίθετη άποψη φθείρει τον υπερφυσικό χαρακτήρα της απολυτρώσεως, την οποία κατεβάζει στο επίπεδο των φυσικών αγαθών, που είναι ομόλογα προς τη φύση των ανθρώπων. Ο όποιος αγαθός και ενάρετος άνθρωπος δεν μπορεί ν’ αξιώσει από το Θεό τη σωτηρία του, η οποία είναι χάρισμα, δώρο ελεύθερο της αγάπης τού Θεού. Η σωτηρία δεν είναι μισθός για την όποια αξιοσύνη τού ανθρώπου. Φυσικά ο άνθρωπος που κάνει το ηθικό καλό με τις λογικές και πνευματικές δυνάμεις, που διατηρούνται στην πεσμένη φύση του, μπορεί να προπαρασκευάσει τον εαυτό του και να δεχτεί ευκολότερα τη σωτηρία, παρά ένας άλλος που ζει στην κακουργία της αμαρτίας και στα πάθη του. Με αυτή την έννοια πρέπει να εκλάβουμε το χωρίο Πράξ. 10,34 «επ’ αληθείας καταλαμβάνομαι, ότι ουκ έστι προσωπολήπτης ο Θεός, αλλ’ εν παντί έθνει ο φοβούμενος αυτόν και εργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτός αυτώ εστί». Ο εθνικός Κορνήλιος δεν έλαβε τη σωτηρία σαν αμοιβή της αρετής και της χρηστής συμπεριφοράς του. Ήταν απλά παρασκευασμένος με την αγαθή θέληση και τη διαγωγή του, πράγμα που δεν παρέβλεψε η πρόνοια τού Θεού, όπως δεν παραβλέπει και κάθε άλλο χρηστό άνθρωπο, τον οποίο στην κατάλληλη ώρα θα καλέσει σε σωτηρία.

-Ο φυσικός άνθρωπος μπορεί μόνος του ν’ αρχίσει τη σωτηρία του;

Όχι. Την έναρξη της σωτηρίας τού ανθρώπου μόνο η θεία χάρη μπορεί να ενεργήσει. Η χάρη αυτή καλείται προκαταρκτική. Η διδασκαλία κατά την οποία ο άνθρωπος μπορεί πρώτος να αρχίσει το έργο της σωτηρίας του και κατόπιν να έλθει η χάρη τού Θεού ν’ αποτελειώσει την αρξάμενη διαδικασία της σωτηρίας, είναι διδασκαλία ημιπελαγιανική, λανθασμένη και απόβλητη. Βεβαίως –όπως είδαμε και στο προηγούμενο ερώτημα– μετά την πτώση υπελείφθησαν δυνάμεις λογικές και ηθικές, βάσει των οποίων ο άνθρωπος δύναται να πράξει το «ηθικόν καλόν» και να ελκύσει ευχερέστερα τη λυτρωτική χάρη τού Θεού, παρά εκείνος, που ζει στη νάρκωση της αμαρτίας, όπως μαρτυρεί η περίπτωση τού Κορνηλίου και διαπιστώνει η μαρτυρία της ιστορίας κατά την οποία πολλοί εκ των Πλατωνικών εδέχθησαν τη σωτηρία, ενώ εκ των Επικουρείων (υλιστών φιλοσόφων) κανείς. Τα παραδείγματα όμως αυτά δεν σημαίνουν, ότι οι φυσικές δυνάμεις τού ανθρώπου αποτελούν τη γέφυρα, διά της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να μεταπηδήσει στο κράτος της χάριτος και να καλύψει το χάσμα το διαχωρίζον την πεσμένη φύση από το Θεό. Τα ημιπελαγιανικά διδάγματα αλλοιώνουν τη φύση τού Θεού, ο οποίος παύει να είναι ο ιατρός ο θεραπεύων τον ημιθανή και τραυματισμένο άνθρωπο, αλλ’ ο οφειλέτης που οφείλει να ανταμείψει την αρετή του ανθρώπου, τη δε σωτηρία κατεβάζουν στο επίπεδο των φυσικών αγαθών, τα οποία μπορεί να πετύχει από μόνος του ο άνθρωπος.

Μπορεί ο άνθρωπος από μόνος του να σωθεί;

Όχι. Καταφατικά στο ερώτημα απάντησε στην αρχαιότητα ο μοναχός Πελάγιος. Σύμφωνα με τις αντιλήψεις του, η πτώση τού ανθρώπου στην αμαρτία άφησε ανέπαφη την ανθρώπινη φύση, δεν την κατέστρεψε. Έτσι ο άνθρωπος, διατηρώντας τις λογικές και ηθικές δυνάμεις του, έχει τη δυνατότητα να στραφεί ελεύθερα στο αγαθό, να διαπράξει την αρετή και να σωθεί, χωρίς να έχει ανάγκη της χάριτος τού Θεού.

Οι αντιλήψεις αυτές τού Πελαγίου είναι εσφαλμένες. Ο άνθρωπος, λόγω της βλάβης της πνευματικής του φύσεως (τού «κατ’ εικόνα»), όχι μόνο δεν μπορεί ν’ ανορθωθεί μόνος στο επίπεδο της πνευματικής ζωής, αλλά και ανορθωθείς έχει απόλυτη ανάγκη της χάριτος τού Θεού για να προκόψει στο αγαθό και να σωθεί. Η Αγία Γραφή μας ομιλεί σχετικά «Ουδείς δύναται ελθείν προς με, εάν μη ο Πατήρ ο πέμψας με ελκύση αυτόν». «Εάν μη τις γεννηθή εξ ύδατος και Πνεύματος, ου δύναται εισελθείν εις την βασιλείαν τού Θεού». «Ο Θεός εστίν ο ενεργών εν ημίν και το θέλειν και το ενεργείν υπέρ της ευδοκίας».
Άλλωστε η χάρη τού Θεού είναι αναγκαία για ν’ απαλειφθεί από τον άνθρωπο η κατάρα τού προπατορικού αμαρτήματος. Αν η παρουσία της θείας χάριτος δεν ήταν απόλυτα αναγκαία για τη σωτηρία τού ανθρώπου αλλά μόνο σχετικά (εν τη εννοία της απλής ενδυναμώσεως των φυσικών του δυνάμεων), τότε το λυτρωτικό έργο τού Χριστού σχετικοποιείται, αποβάλλοντας τον απόλυτα υπερφυσικό χαρακτήρα του. Τις αιρετικές αντιλήψεις τού Πελαγίου η Εκκλησία καταδίκασε στη σύνοδο της Καρθαγένης.

-Μπορεί ο φυσικός άνθρωπος να καταστήσει εαυτόν δικαιούχο της θείας χάριτος;

Όχι. Η αντίθετη άποψη φθείρει τον υπερφυσικό χαρακτήρα της απολυτρώσεως, την οποία κατεβάζει στο επίπεδο των φυσικών αγαθών, που είναι ομόλογα προς τη φύση των ανθρώπων. Ο όποιος αγαθός και ενάρετος άνθρωπος δεν μπορεί ν’ αξιώσει από το Θεό τη σωτηρία του, η οποία είναι χάρισμα, δώρο ελεύθερο της αγάπης τού Θεού. Η σωτηρία δεν είναι μισθός για την όποια αξιοσύνη τού ανθρώπου. Φυσικά ο άνθρωπος που κάνει το ηθικό καλό με τις λογικές και πνευματικές δυνάμεις, που διατηρούνται στην πεσμένη φύση του, μπορεί να προπαρασκευάσει τον εαυτό του και να δεχτεί ευκολότερα τη σωτηρία, παρά ένας άλλος που ζει στην κακουργία της αμαρτίας και στα πάθη του. Με αυτή την έννοια πρέπει να εκλάβουμε το χωρίο Πράξ. 10,34 «επ’ αληθείας καταλαμβάνομαι, ότι ουκ έστι προσωπολήπτης ο Θεός, αλλ’ εν παντί έθνει ο φοβούμενος αυτόν και εργαζόμενος δικαιοσύνην δεκτός αυτώ εστί». Ο εθνικός Κορνήλιος δεν έλαβε τη σωτηρία σαν αμοιβή της αρετής και της χρηστής συμπεριφοράς του. Ήταν απλά παρασκευασμένος με την αγαθή θέληση και τη διαγωγή του, πράγμα που δεν παρέβλεψε η πρόνοια τού Θεού, όπως δεν παραβλέπει και κάθε άλλο χρηστό άνθρωπο, τον οποίο στην κατάλληλη ώρα θα καλέσει σε σωτηρία.

-Ο φυσικός άνθρωπος μπορεί μόνος του ν’ αρχίσει τη σωτηρία του;

Όχι. Την έναρξη της σωτηρίας τού ανθρώπου μόνο η θεία χάρη μπορεί να ενεργήσει. Η χάρη αυτή καλείται προκαταρκτική. Η διδασκαλία κατά την οποία ο άνθρωπος μπορεί πρώτος να αρχίσει το έργο της σωτηρίας του και κατόπιν να έλθει η χάρη τού Θεού ν’ αποτελειώσει την αρξάμενη διαδικασία της σωτηρίας, είναι διδασκαλία ημιπελαγιανική, λανθασμένη και απόβλητη. Βεβαίως –όπως είδαμε και στο προηγούμενο ερώτημα– μετά την πτώση υπελείφθησαν δυνάμεις λογικές και ηθικές, βάσει των οποίων ο άνθρωπος δύναται να πράξει το «ηθικόν καλόν» και να ελκύσει ευχερέστερα τη λυτρωτική χάρη τού Θεού, παρά εκείνος, που ζει στη νάρκωση της αμαρτίας, όπως μαρτυρεί η περίπτωση τού Κορνηλίου και διαπιστώνει η μαρτυρία της ιστορίας κατά την οποία πολλοί εκ των Πλατωνικών εδέχθησαν τη σωτηρία, ενώ εκ των Επικουρείων (υλιστών φιλοσόφων) κανείς. Τα παραδείγματα όμως αυτά δεν σημαίνουν, ότι οι φυσικές δυνάμεις τού ανθρώπου αποτελούν τη γέφυρα, διά της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να μεταπηδήσει στο κράτος της χάριτος και να καλύψει το χάσμα το διαχωρίζον την πεσμένη φύση από το Θεό. Τα ημιπελαγιανικά διδάγματα αλλοιώνουν τη φύση τού Θεού, ο οποίος παύει να είναι ο ιατρός ο θεραπεύων τον ημιθανή και τραυματισμένο άνθρωπο, αλλ’ ο οφειλέτης που οφείλει να ανταμείψει την αρετή του ανθρώπου, τη δε σωτηρία κατεβάζουν στο επίπεδο των φυσικών αγαθών, τα οποία μπορεί να πετύχει από μόνος του ο άνθρωπος.

Να συγκρίνουμε την δοκιμασία μας με την μεγαλύτερη δοκιμασία του άλλου.

      Το καλύτερο φάρμακο για την κάθε δοκιμασία μας είναι η μεγαλύτερη δοκιμασία των συνανθρώπων μας, αρκεί να την συγκρίνουμε με την δική μας δοκιμασία, για να                          μικρή δοκιμασία σ’ εμάς. Τότε θα Τον ευχαριστήσουμε, θα πονέσουμε για τον άλλον που υποφέρει πιο πολύ και θα κάνουμε καρδιακή προσευχή να τον βοηθήση ο Θεός. Μου έκοψαν λ.χ. το ένα πόδι: «Δόξα Σοι ο Θεός, να πω, που έχω τουλάχιστον ένα πόδι· του άλλου του έκοψαν και τα δύο». Και αν ακόμη μείνω ένα κούτσουρο, χωρίς χέρια και πόδια, πάλι να πω: «Δόξα Σοι ο Θεός, που περπατούσα τόσα χρόνια, ενώ άλλοι γεννήθηκαν παράλυτοι».

Εγώ, από την στιγμή που άκουσα ότι ένας οικογενειάρχης έχει έντεκα χρόνια
αιμορραγία, είπα: «Τι κάνω εγώ; Κοσμικός άνθρωπος αυτός και να έχη έντεκα χρόνια
αιμορραγία, να έχη παιδιά, να πρέπη να σηκωθή το πρωί να πάη στην δουλειά, και εγώ ούτε επτά χρόνια δεν συμπλήρωσα που έχω αιμορραγίες!»13. Αν σκέφτωμαι τον άλλον που υποφέρει τόσο πολύ, δεν μπορώ να δικαιολογήσω τον εαυτό μου. Ενώ, αν σκέφτωμαι ότι εγώ υποφέρω και οι άλλοι είναι μια χαρά, ότι σηκώνομαι την νύχτα κάθε μισή ώρα, επειδή έχω πρόβλημα με το έντερο και δεν μπορώ να κοιμηθώ, ενώ οι άλλοι κοιμούνται ήσυχα, δικαιολογώ τον εαυτό μου, αν γογγύσω. Εσύ, αδελφή, πόσον καιρό έχεις τον έρπητα14;

      -Οκτώ μήνες, Γέροντα.

- Βλέπεις; Ο Θεός σε άλλους τον αφήνει δύο μήνες, σε άλλους δέκα μήνες, σε άλλους δεκαπέντε. Καταλαβαίνω, είναι μεγάλος ο πόνος. Μερικοί φθάνουν σε απόγνωση. Ένας κοσμικός όμως που έχει έρπητα έναν-δύο μήνες και από τον πολύ πόνο απελπίζεται, να μάθη ότι ένας πνευματικός άνθρωπος τον έχει έναν χρόνο και κάνει υπομονή και δεν γογγύζει, τότε αμέσως παρηγοριέται. «Βρε, λέει, εγώ τον έχω δύο μήνες και έφθασα στην απελπισία· ο άλλος ο καημένος έναν χρόνο τον έχει και δεν μιλάει! Εγώ κάνω και αταξίες, ενώ εκείνος ζη πνευματικά!».

 Οπότε βοηθιέται χωρίς συμβουλή!

Ο πόνος του Θεού για τις δοκιμασίες των ανθρώπων

Πόσα βάσανα έχει ο κόσμος! Πόσα προβλήματα! Και έρχονται μερικοί εδώ να μου τα πουν σε δυο λεπτά στο πόδι, για να παρηγορηθούν λίγο. Μια βασανισμένη μάνα μου έλεγε: «Γέροντα, έρχονται στιγμές που δεν αντέχω άλλο και τότε λέω : ‘’Χριστέ μου, κάνε μια μικρή διακοπή και ύστερα ας ξαναρχίσουν τα βάσανα’’». Πόση ανάγκη από προσευχή έχουν οι άνθρωποι! Αλλά και κάθε δοκιμασία είναι δώρο από τον Θεό, είναι ένας βαθμός για την άλλη ζωή. Αυτή η ελπίδα της ανταμοιβής στην άλλη ζωή μου δίνει χαρά, παρηγοριά και κουράγιο, και μπορώ να αντέξω τον πόνο για τις δοκιμασίες που περνούν πολλοί άνθρωποι.

Ο Θεός μας δεν είναι Βάαλ, αλλά Θεός αγάπης. Είναι Πατέρας που βλέπει την ταλαιπωρία των παιδιών Του από τους διάφορους πειρασμούς και τις δοκιμασίες που περνούν και θα μας ανταμείψη, φθάνει να κάνουμε υπομονή στο μικρό μαρτύριο της δοκιμασίας ή μάλλον της ευλογίας.

- Γέροντα, μερικοί λένε: «Δεν είναι σκληρό αυτό που επέτρεψε ο Θεός; Δεν πονάει ο Θεός;».
- Ο πόνος του Θεού για τους ανθρώπους που βασανίζονται από αρρώστιες, από δαίμονες, από βαρβάρους κ.λπ. έχει συγχρόνως και χαρά για την ουράνια αμοιβή που τους έχει ετοιμάσει. Έχοντας δηλαδή υπ’ όψιν Του ο Θεός την ανταπόδοση που θα λάβη στον Ουρανό όποιος περνάει δοκιμασίες και γνωρίζοντας τι τον περιμένει στην άλλη ζωή, αυτό Τον κάνει να μπορή να «αντέχη» τον πόνο. Εδώ επέτρεψε να κάνη τόσα εγκλήματα ο Ηρώδης . Δεκατέσσερις χιλιάδες νήπια έσφαξε και πόσους γονείς, που δεν άφηναν τους στρατιώτες να σκοτώσουν τα παιδιά τους, τους σκότωναν κι εκείνους! Οι βάρβαροι στρατιώτες, για να φανούν στους αρχηγούς τους καλύτεροι, έκοβαν τα παιδάκια κομματάκια. Όσο πιο πολύ βασανίζονταν τα παιδάκια, τόσο περισσότερο πονούσε ο Θεός, αλλά και τόσο περισσότερο χαιρόταν για την μεγαλύτερη δόξα που θα είχαν να απολαύσουν στον Ουρανό. Χαιρόταν για τα Αγγελουδάκια αυτά, που θα αποτελούσαν το αγγελικό μαρτυρικό τάγμα. Άγγελοι από Μάρτυρες!

Ο ρόλος της οικογενειακής εκπαίδευσης στο τραπέζι

Το οικογενειακό τραπέζι αποτελεί τον χώρο συγκέντρωσης της οικογένειας. Βρίσκονται όλοι μαζί, μοιράζονται τα νέα της ημέρας, χαλαρώνουν και ανταλλάζουν απόψεις και εμπειρίες και όλα αυτά παράλληλα με την κατανάλωση του γεύματος.

Η όλη διαδικασία πέρα από το προφανές, ενισχύει τους δεσμούς της οικογένειας και δίνει την ευκαιρία στους γονείς να ανακαλύψουν τι πραγματικά αρέσει στα παιδιά τους. Ταυτόχρονα, μπορεί να αποτελέσει μία εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς συχνά τα μικρά παιδιά μαθαίνουν καινούριες λέξεις κατά την διάρκεια του γεύματος.

Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι, όσο πιο συχνά γευματίζουν μαζί τα μέλη μίας οικογένειας, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες η οικογένεια να μείνει ενωμένη και τα παιδιά να αναπτύξουν καλή επαφή και επικοινωνία με τους γονείς τους. Η ενασχόληση των γονιών με τα παιδιά τους, καθώς και οι κοινές δραστηριότητες της οικογένειας παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση προτύπων, καθώς αυτά δημιουργούνται σε μικρές ηλικίες όπου τα παιδιά τείνουν να ταυτίζονται με τους γονείς τους.

Φαίνεται λοιπόν πως τα οφέλη ενός οικογενειακού γεύματος είναι διαχρονικά και διαρκούν περισσότερο από όσο κρατάει το ίδιο το γεύμα:

Σύμφωνα με την μελέτη ΕΑΤ (Eating Among Teens) του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, σε εφήβους που δεν γευματίζουν συχνά με τους γονείς τους παρατηρούνται συχνότερα παραβατικές (border-line) συμπεριφορές όπως το κάπνισμα, η χρήση ναρκωτικών και η κατανάλωση αλκοόλ. Επιπλέον, τα άτομα αυτά συνήθως εμφανίζουν συχνότερα κατάθλιψη καθώς και διατροφικές διαταραχές.

Σε έρευνες Αμερικάνικων Πανεπιστημίων έχει επίσης φανεί ότι οι έφηβοι που τρώνε συχνά γεύματα με την οικογένειά τους αισθάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό ότι έχουν την αποδοχή της. Αντίστοιχα οι γονείς, μέσα από τη συζήτηση κατά τη διάρκεια του γεύματος έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εκμαιεύσουν πληροφορίες για τη ζωή των παιδιών τους, χωρίς να γίνονται αδιάκριτοι.

Συμπερασματικά λοιπόν, θα μπορούσαμε να πούμε πως τα οικογενειακά γεύματα γεμίζουν το παιδί με την αίσθηση της σιγουριάς και της οικογενειακής ασφάλειας και το κάνουν να νιώθει ότι ανήκει σε μία αγαπημένη και ενωμένη ομάδα με την οποία μπορεί να μοιραστεί διάφορες πτυχές της ζωής του.

Συνιστάται λοιπόν οι οικογένειες να απολαμβάνουν μαζί τα γεύματά τους ή, εάν αυτό δεν είναι εφικτό καθημερινά, τουλάχιστον τρεις με τέσσερις φορές την εβδομάδα να φροντίζουμε να συμβεί (Ely & Gleason, 1995). Δεν χρειάζεται πάντα το φαγητό να είναι περίπλοκο και δύσκολο. Αυτό που χρειάζεται για να ικανοποιήσει ένα παιδί είναι ένα ζεστό σπιτικό πιάτο, η καλή διάθεση και η όρεξη των υπολοίπων μελών για επικοινωνία. 

Οι δοκιμασίες βοηθούν να συνέλθουν οι άνθρωποι

- Γέροντα, μαθαίνω για την ταλαιπωρία των δικών μου. Θα τελειώσουν ποτέ τα βάσανά τους;
- Κάνε υπομονή, αδελφή μου, και μη χάνεις την ελπίδα σου στον Θεό. Όπως κατάλαβα από όλες τις δοκιμασίες που περνούν οι δικοί σου, ο Θεός σας αγαπάει και επιτρέπει όλες αυτές τις δοκιμασίες για ένα λαμπικάρισμα πνευματικό ολόκληρης της οικογένειας. Εάν εξετάσουμε κοσμικά τις δοκιμασίες της οικογένειάς σου, φαίνεστε δυστυχισμένοι. Εάν όμως τις εξετάσουμε πνευματικά, είστε ευτυχισμένοι, και στην άλλη ζωή θα σας ζηλεύουν όσοι θεωρούνται σε τούτη την ζωή ευτυχισμένοι. Με αυτόν τον τρόπο ασκούνται και οι γονείς σου, μια που τον αρχοντικό τρόπο, τον πνευματικό, δεν τον γνωρίζουν ή δεν τον καταλαβαίνουν.

Πάντως, κρύβεται ένα μυστήριο στις δοκιμασίες του σπιτιού σου, αλλά και σε ωρισμένα άλλα σπίτια, ενώ γίνεται τόση προσευχή! «Τις οίδε τα κρίματα του Θεού;» . Ο Θεός να βάλη το χέρι Του και να δώση τέρμα στις δοκιμασίες.

- Γέροντα, δεν γίνεται οι άνθρωποι να συνέλθουν με άλλον τρόπο και όχι με κάποια δοκιμασία;
- Πριν επιτρέψη ο Θεός να έρθη μια δοκιμασία, εργάστηκε με καλό τρόπο, αλλά δεν τον καταλάβαιναν, γι’ αυτό μετά επέτρεψε την δοκιμασία. Βλέπετε, και όταν ένα παιδί είναι ανάποδο, στην αρχή ο πατέρας του το παίρνει με το καλό, του κάνει τα χατίρια, αλλά, όταν εκείνο δεν αλλάζη, τότε του φέρεται αυστηρά, για να διορθωθή. Έτσι και ο Θεός μερικές φορές, όταν κάποιος δεν καταλαβαίνη με το καλό, του δίνει μια δοκιμασία, για να συνέλθη. Αν δεν υπήρχε λίγος πόνος, αρρώστιες κ.λπ., θα γίνονταν θηρία οι άνθρωποι• δεν θα πλησίαζαν καθόλου στον Θεό.

Η ζωή αυτή είναι ψεύτικη και σύντομη• λίγα είναι τα χρόνια της. Και ευτυχώς που είναι λίγα, γιατί γρήγορα θα περάσουν οι πίκρες, οι οποίες θα θεραπεύσουν τις ψυχές μας σαν τα πικροφάρμακα. Βλέπεις, οι γιατροί, ενώ οι καημένοι οι άρρωστοι πονούν, τους δίνουν πικρό φάρμακο, γιατί με το πικρό θα γίνουν καλά, όχι με το γλυκό. Θέλω να πω ότι και η υγεία από το πικρό βγαίνει, και η σωτηρία της ψυχής από το πικρό βγαίνει. 

Οι δύο χήρες

ΕΝΑΣ επίσκοπος πληροφορήθηκε για δύο χριστιανές χήρες πώς δεν ζούσαν με σωφροσύνη.

Παρακάλεσε τότε Το Θεό νά τον πληροφορήσει κι 'Εκείνος για Το θέμα αυτό, ώστε ν' αποφασίσει ύστερα Τι θα κάνει.

Πραγματικά, ο Θεός χάρισε στο δούλο Του ό,τι του ζήτησε. στη διάρκεια της θείας λειτουργίας, την ώρα πού κοινωνούσαν οι πιστοί, έβλεπε ο επίσκοπος στο πρόσωπο του καθενός τις αμαρτίες πού είχε διαπράξει και τον βασάνιζαν.

Μερικά πρόσωπα φαίνονταν σαν βαμμένα με καπνιά." Άλλα έμοιαζαν ολότελα καμένα, με μάτια ματωμένα και φλογισμένα.

Προσέρχονταν όμως και χριστιανοί, πού είχαν την όψη λαμπρή και τα ρούχα κατάλευκα.

Όταν κοινωνούσαν οι πρώτοι, τούς έβλεπε νά κυκλώνονται από φλόγες και νά καίγονται. '

Αντίθετα, στους άλλους ο Μαργαρίτης πού έπαιρναν γινόταν δυνατό Φως, πού τύλιγε με τη λάμψη του όλο τους το σώμα.

Μετά τούς άνδρες άρχισε ο επίσκοπος νά μεταδίδει τα τίμια Δώρα στις γυναίκες. και σ' αυτές παρατηρούσε τις ίδιες εικόνες.

Άλλα πρόσωπα φαίνονταν μαύρα, άλλα κατακόκκινα σαν αίμα, άλλα Φλογισμένα κι άλλα κατάλευκα.

Κάποια στιγμή πλησίασαν για νά μεταλάβουν και οι δύο εκείνες κακόφημες χήρες.

Τις βλέπει τότε νά είναι ντυμένες με κατάλευκα φορέματα και νά έχουν πρόσωπα λαμπρά και σεμνά. "Όταν κοινώνησαν τα

άχραντα Μυστήρια, τις είδε νά περιλούζονται μ' ένα εκθαμβωτικό Φως. '

Τελείωσε ή λειτουργία και ο επίσκοπος άρχισε πάλι νά προσεύχεται, ζητώντας από Το Θεό την εξήγηση των αποκαλύψεων Παρουσιάζεται τότε μπροστά του ένας άγιος άγγελος.

Άραγε είναι αληθινά ή ψεύτικα όσα λέει ο κόσμος για τις δύο εκείνες γυναίκες; τον ρωτάει ο επίσκοπος.

Ναι, ειναι ο αληθινά.

Γιατί όμως όταν κοινωνούσαν είχαν τα πρόσωπα λαμπρά, φορούσαν κατάλευκα φορέματα και αστραποβολούσαν μέσα σ' εκθαμβωτικό φως;

αυτό συνέβη γιατί οι γυναίκες συναισθάνθηκαν την αμαρτωλή ζωή τους, μετανόησαν με

δάκρυα, στεναγμούς, ελεημοσύνη και εξομολόγηση και υποσχέθηκαν νά μην ξαναπέσουν στις ίδιες αμαρτίες.

'Έτσι ο Θεός τις συγχώρησε, κι από τότε ζουν με σωφροσύνη και ευσέβεια.

  

Οι θλίψεις που μας προξενούν οι άνθρωποι

- Γέροντα, όταν κάποιος υπομένη κατά Θεόν τις θλίψεις και τις αδικίες που του προξενούν οι άνθρωποι, αυτή η υπομονή τον καθαρίζει από τα πάθη;

Αν τον καθαρίζη λέει! Τον λαμπικάρει! Μα, υπάρχει ανώτερο απ’ αυτό; Έτσι μπορεί να εξοφλήση αμαρτίες. Βλέπετε, έναν εγκληματία τον δέρνουν, τον κλείνουν στην φυλακή, κάνει εκεί τον μικρό κανόνα του και, εάν ειλικρινά να μετανοήση, γλιτώνει την αιώνια φυλακή. Μικρό πράγμα είναι να εξοφλήση με αυτήν την ταλαιπωρία έναν αιώνιο λογαριασμό;

Κάθε θλίψη να την υπομένετε με χαρά. Οι θλίψεις που μας προκαλούν οι άνθρωποι είναι πιο γλυκές από όλα τα σιρόπια που μας προσφέρουν όσοι μας αγαπούν. Βλέπεις, στους μακαρισμούς ο Χριστός δεν λέει: «μακάριοί εστε, όταν επαινέσωσιν υμάς», αλλά «μακάριοί εστε, όταν ονειδίσωσιν υμάς» , και μάλιστα «ψευδόμενοι». Όταν ο ονειδισμός δεν είναι δίκαιος, αποταμιεύει κανείς. Ενώ, όταν είναι δίκαιος, ξοφλάει. Γι’ αυτό, όχι μόνον πρέπει να υπομένουμε αγόγγυστα αυτόν που μας πειράζει, αλλά και να νιώθουμε ευγνωμοσύνη, γιατί μας δίνει την ευκαιρία να αγωνισθούμε στην αγάπη, στην ταπείνωση, στην υπομονή.

Οι συκοφάντες βέβαια εργάζονται συνεργαζόμενοι με το ταγκαλάκι. Αλλά ο δυνατός αέρας συνήθως σπάζει και ξερριζώνει τα ευαίσθητα δένδρα που δεν έχουν βαθειές ρίζες• ενώ όσα έχουν βαθειές ρίζες, τα βοηθάει να προχωρήσουν τις ρίζες τους πιο βαθιά.

Εμείς πρέπει να προσευχώμαστε για όλους που μας κακολογούν, και να ζητούμε από τον Θεό να τους δίνη μετάνοια, φωτισμό και υγεία και να μην αφήνουμε μέσα μας ούτε ίχνος μίσους γι’ αυτούς.

Να κρατούμε μόνον την πείρα από τον πειρασμό, να πετούμε όλα τα φαρμάκια και να έχουμε υπ’ όψιν μας τα λόγια του Οσίου Εφραίμ: «Εάν συμβή σοι συκοφαντία, και μετά ταύτα φανερωθή το καθαρόν της συνειδήσεώς σου, μη υψηλοφρόνει, αλλά δούλευε τω Κυρίω εν ταπεινοφροσύνη τω λυτρουμένω σε από συκοφαντίας ανθρώπων, ίνα μη πέσης πτώμα εξαίσιον»

Οι Ορθόδοξοι Μπροστά στο Χάος της «Νέας Εποχής»

π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνός

 1. Η εποχή μας σφραγίζεται καθοριστικά από μια νέα ιστορική συγκυρία, τη Νέα Παγκόσμια Τάξη πραγμάτων, ως στρατιωτικοπολιτική έκφραση της Νέας Εποχής, που ορίζεται αφετηριακά από τον πόλεμο του Κόλπου και την κατάρρευση του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού», το κενό του οποίου έσπευσε να καλύψει η αναδυθείσα παγκόσμια Μονοκρατορία, η Pax Americana, που μεταφέρει τον κόσμο μας αναδρομικά στην ενότητα της Pax Romana και σ’ ό,τι αυτή μπορεί να περικλείει για τον άνθρωπο και τον κόσμο. Όπως τότε, έτσι και σήμερα, η ανθρωπότητα εντάχθηκε σ’ ένα παγκόσμιο σύστημα πολιτικής και αξιών, που ελέγχει και διαμορφώνει καθολικά, μέσω της ενιαιοποιούμενης παιδείας και των κατευθυνόμενων Μ.Μ.Ε., τον άνθρωπο και την κοινωνία ως πλανητικό άνθρωπο και πλανητική-ολιστική κοινωνία.

Στο σημείο αυτό επιτρέπεται ένας παραλληλισμός: Στις 11.5.330 αναδύεται ένα νέο ιστορικό μέγεθος, η αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης (Ρωμανία από τον δ΄ αι. ή «Βυζαντίου» από το 1562), που υποστασιωνόταν με το τρίπτυχο: εκχριστιανισμένος ρωμαϊκός κρατικός φορέας-ελληνικός πολιτισμός/παιδεία και χριστιανική ορθοδοξία, ως ψυχή και ζωοοποιητική δύναμη του νέου αυτού παγκόσμιου μορφώματος. Η σημερινή Νέα Εποχή, ως παγκόσμια αυτοκρατορία, ανατρέπει και υποκαθιστά το παλαιό με το δικό της τρίπτυχο: παγκόσμια πολιτική εξουσία–παγκόσμιος πολιτισμός, με την προϊούσα επικράτηση του δυτικού πολιτισμού, και παγκόσμια θρησκεία, ως Πανθρησκεία, για τη διαμόρφωση ολιστικής συνείδησης πάνω στην πανθεϊστική βάση: Όλοι ένα – όλοι Θεός! Μέσα στην πολυωνυμία του Υδροχοϊκού Μεσσία αθετείται η μοναδικότητα και αποκλειστικότητα του ενανθρωπήσαντος Θεού Λόγου στη δυνατότητα σωτηρίας ως θέωσης. Η ιδεολογία της Νέας Εποχής συνιστά, έτσι, πρόκληση ουσιαστική για την Ορθοδοξία.

Η Νέα Εποχή συνδέεται με τη μόνιμη πια στο δυτικό κόσμο χιλιαστική προσδοκία (ευδαιμονισμός), στα όρια μιας ενδοκοσμικής εσχατολογίας καθολικής ευημερίας και ειρήνης. Η ηχηρότητα αυτών των επαγγελιών δεν αποτρέπει όμως την απογοήτευση, καθώς γίνεται φανερό, ότι απλώς αναπαράγεται το παλαιό σύστημα με όλη την παθολογία και παθογένειά του.

2. Η Νέα Τάξη οδήγησε σε μια (νέα) Μονοκρατορία, την κυριαρχία μιας (νέας) παγκόσμιας Υπερδύναμης. Τα Χριστούγεννα εμείς οι ορθόδοξοι ψάλλουμε στο υπέροχο τροπάριο της Αγίας Κασσίας ή Κασσιανής, για τη «νέα τάξη» και την εγκόσμια μονοκρατορία της Παλαιάς Ρώμης, τα λόγια: «υπό μίαν βασιλείαν εγκόσμιον τα έθνη εγένοντο». Σήμερα τα έθνη της εποχής μας «γίνονται» και πάλι υπό μια παγκόσμια βασιλεία, εντασσόμενα -αναγκαστικά και στανικά- σ’ ένα κατασκευασμένο παγκόσμιο πολιτικό σχήμα, με την επιβολή σ’ όλα τα επίπεδα και όλους τους χώρους της μονοκράτειρας δύναμης. Η κατασκευασμένη αυτή «αλλαγή» εκφράζεται, πράγματι, αριστουργηματικά και προφητικά συγχρόνως στο γνωστό βιβλίο του George Orwell «1984». Αυτή είναι η Νέα Εποχή (New Age).

Η Νέα Εποχή κινείται, λοιπόν, σε τρία επίπεδα: το πολιτικό, που σημαίνει κατίσχυση μιας υπερδύναμης με μονοκρατορικό παγκόσμιο ρόλο. το πολιτιστικό, με την επικράτηση ενός ραφιναρισμένου και ανανεωμένου δυτικού (φραγκογερμανικού) πολιτισμού. Τα γραφόμενα από κοινωνιολόγους του συστήματος, όπως ο Χάντιγκτον ή ο Ετζιόνι, κατά τη δική μου ανάγνωση, αυτό ακριβώς εκφράζουν: τη διαφοροποίηση του δυτικού πολιτισμού από την Ορθοδοξία και το Ισλάμ (ως διαπίστωση είναι απόλυτα ακριβής) για την επιβολή, στην επερχόμενη πολιτισμική σύγκρουση, του ευρωαμερικανικού «πολιτισμού» (της υποκουλτούρας, του ρέηβ, των ναρκωτικών και της κόλας). Το τρίτο επίπεδο είναι το θρησκευτικό. Οι συνάξεις στην Ασσίζη (1986 κ.ε.) - διαθρησκειακές συμπροσευχές δηλαδή υπό την ηγεσία του Πάπα –δείχνουν, ότι τέθηκε ήδη σε λειτουργία ο σχετικός μηχανισμός, για την επικράτηση της παγκόσμιας θρησκείας με βάση την αρχή, ότι κάθε θρήσκευμα προσφέρει σωτηρία (πανθρησκειακή εκδοχή της «θεωρίας των κλάδων»).

Αυτά απαιτούν, φυσικά, αναίρεση του Χριστιανισμού, και μάλιστα στην αυθεντικότητά του (Ορθοδοξία). Θα μπορούσαμε ίσως να προσθέσουμε και ένα τέταρτο επίπεδο, το επιστημονικό, με την εξέλιξη της Βιολογίας και των ειδικών επιστημονικών κλάδων της (Βιογενετική - Βιοτεχνολογία - Γενετική Μηχανική), που προσφέρουν δυνατότητες απεριόριστες «προς χρήσιν» από την Υπερδύναμη, όποτε θελήσει να χρησιμοποιήσει όλες τις σχετικές επιστημονικές ανακαλύψεις-εξελίξεις για την ευκολότερη και ευρύτερη επικράτησή της.

3. Ο συνειδητά Ορθόδοξος εντάχθηκε στην Ενωμένη Ευρώπη, με συγκεκριμένες βεβαιότητες, που θα αποβούν καθοριστικές για την περαιτέρω παρουσία και στάση του μέσα σ’ αυτήν και γενικά στη νέα παγκόσμια πραγματικότητα. Έχει σαφή συνείδηση της διαμετρικής διαφοράς ορθόδοξου και δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού. Όλες οι εκφάνσεις του ελληνορθόδοξου πολιτισμού αποτυπώνουν τον αγώνα του ανθρώπου για την τελείωση της ύπαρξής του μέσα στην άκτιστη και θεουργική θεία χάρη. Στόχος του δεν είναι ο εξανθρωπισμός ή η ηθική βελτίωση του ανθρώπου, αλλ’ η υπέρβαση της κτιστότητάς του, με την ανάδειξη του ανθρώπου σε Θεάνθρωπο «κατά χάριν». Ανθρωπολογικό πρότυπο της Ορθοδοξίας δεν είναι ο «καλός καγαθός» άνθρωπος, αλλ’ ο Θεάνθρωπος.

Οι ορθόδοξοι λαοί στην πλατιά διαστρωμάτωσή τους είναι ζυμωμένοι μέσα σ’ αυτή την πολιτισμική παράδοση και παρά τις αναμφισβήτητες αλλοιωτικές επιρροές, που έχουν δεχθεί στην ιστορική τους πορεία, διακρατούν στη συνείδησή τους τα ζώπυρα αυτής της παράδοσης, που εκφράζεται στις οριακές στιγμές της ως «ανθρωπιά» και «φιλότιμο», όροι πρακτικά άγνωστοι σήμερα στον πολιτισμό της Δύσης. Η δυτική κοινωνία, μέσα στις ιστορικές μεταλλαγές της (μετά από τα ισχυρά ρήγματα στην πολιτιστική συνέχειά της: αναγέννηση, διαμαρτύρηση, διαφωτισμός), έχει οδηγηθεί σε μιαν άλλη στάση ζωής, ριζικά αποστασιοποιημένη από τον ορθόδοξο πολιτισμό της προκαρλομάγνειας περιόδου της. Η μετακαρλομάγνεια Ευρώπη, αποκομμένη από την πατερικότητα, ανέπτυξε έναν πολιτισμό που έχασε κυριολεκτικά την αυθεντική έννοια του Θεού, του ανθρώπου και της κοινωνίας. Ενώ δε παρήγαγε μια εκθαμβωτική επιστημονική πρόοδο, αποδεικνύεται εντελώς ανίσχυρη να διαπλάσει ανθρώπους, που να μπορούν να χρησιμοποιούν τα επιτεύγματα της επιστήμης για τη σωτηρία του ανθρώπου και όχι την καταστροφική εκμετάλλευσή του. Και μόνο οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι, ως δημιουργήματα της Ευρώπης και του πολιτισμού της, δείχνουν που μπορεί να οδηγήσει ο «χωρίς Θεό», ρομποτοποιημένος, ευρωπαϊκός (δυτικός) άνθρωπος.

4. Η Ενωμένη Ευρώπη και η τροφοδοτούμενη από αυτήν δυτική κοινωνία παρουσιάζονται για την Ορθοδοξία ως αγρός ιεραποστολικός, χώρος μαρτυρίας του λόγου και του τρόπου (στάσης ζωής), που συνιστά την ουσία της ορθόδοξης παράδοσης. Αυτή μπορεί να είναι η δική μας προσφορά στον παραπαίοντα σημερινό κόσμο, όσο περίεργο και αν φαίνεται αυτό στον δυτικοποιημένο Έλληνα πολιτικό ή διανοούμενο. Διαφορετικά, η παρουσία μας δεν θα είναι μόνο χωρίς σημασία, αλλά θα ολοκληρώσει την υποτέλεια και αλλοτρίωσή μας.

Η παρουσία της Ορθοδοξίας στο σύγχρονο κόσμο οφείλει να είναι πρωταρχικά πνευματική και λειτουργική. Η Θεία Λειτουργία, με όλη τη λατρεία μας, είναι ο σημαντικότερος θησαυρός μας, διότι περικλείει και διασώζει δυναμικά το φρόνημα και τη ζωή των Αγίων μας, την πίστη και τον θεόνομο τρόπο ύπαρξής τους. Η ασκητική παράδοση των Αγίων μας, αρχαίων και νέων, είναι η πηγή του πολιτισμού μας, πεμπτουσία του οποίου είναι ο λόγος του Χριστού μας «μακάριον εστι διδόναι μάλλον ή λαμβάνειν» (Πραξ. 20, 35), που αναιρεί την εγωιστική βουλιμία και ατομοκρατική υστερία. Είναι αυτό που λέει ο λαός μας: «Κάμε το καλό και ριξ’ το στο γιαλό». Δεν γνωρίζω αν υπάρχει σε άλλους λαούς αυτή η παροιμία! Και όπως είπε ο Αριστοτέλης, στις παροιμίες ενός λαού αποταμιεύεται η συνείδηση και πείρα του.

Βέβαια, οφείλω μια διευκρίνηση. Όταν ο Στ. Ράνσιμαν υποστήριζε, ότι ο 21ος αι. θα είναι «ο αιώνας της Ορθοδοξίας», προϋπέθετε τους Ορθοδόξους. Ο βαθύς αυτός γνώστης της αγιοπατερικής και ησυχαστικής παράδοσης δεν εννοούσε, φυσικά, μιαν εθιμική «ορθοδοξία», ιδεολογικοποιημένη και σκανδαλίζουσα τις συνειδήσεις, εξουσιαστική και διεκδικητική της εξουσίας, όλα αυτά που περικλείει ο όρος «ορθοδοξισμός». Ο Ράνσιμαν ταυτιζόταν στο θέμα αυτό με τον Μακρυγιάννη. Για τη «μαγιά» του ελληνορθόδοξου – ρωμαίϊκου Γένους μιλούσε κι αυτός. Αυτή η «μαγιά» μπορεί να λειτουργήσει ως πνευματικός καταλύτης. Όχι μόνο για τον νεοεποχίτικο κόσμο, αλλά και για μας τους ανίατα ξενομανείς Νεοέλληνες. 

Περί ονείρων και οραμάτων

Είδα στον ύπνο μου ξημερώματα ... να μου λέει κάποια πράγματα μια γυναίκα που φορούσε άσπρα, ήταν ξανθιά με γαλανά μάτια και πάρα πολύ όμορφη, αν και την έβλεπα θολά, ήμουν απέναντί της αλλά δεν την άγγιζα ούτε και εκείνη υπήρχε μόνο μια ανεξήγητη οικειότητα που έβγαζε αγάπη. Αναρωτιέμαι αν ήταν η οσία ... που ξημέρωνε η γιορτή της ή η Παναγία ή κάποια άλλη. Αν μπορείτε να με βοηθήσετε και να μου απαντήσετε θα το εκτιμούσα. Σας ευχαριστώ πολύ.

Αγαπητή κα ...., Χαίρετε εν Κυρίω!

Πολύ ορθά και συνετά πράξατε ζητώντας την συμβουλή κάποιου πνευματικού πατρός για κάτι το οποίο σε μερικούς μπορεί να φανεί ως ανούσιο, όμως εμείς ως Χριστιανοί γνωρίζουμε πως ένα απλό όνειρο μπορεί να προκαλέσει από μια απλή πνευματική αναστάτωση αλλά μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο ακόμη και στο σημείο- ο Θεός φυλάξοι- της πλάνης και της απώλειας. Ό,τι σας γράφουμε παρακάτω είναι η θέση της Εκκλησίας επί του θέματος αλλά και ό,τι μας έχει διδάξει η πολυετής διακονία μας στην εξομολόγηση.

• Όπως θα γνωρίζεται τα όνειρα μπορούν να οφείλουν την υπόστασή τους σε τρείς αιτίες α. στο ανθρώπινο υποσυνείδητο (η συνηθέστερη),
• β. στον διάβολο, ο οποίος πολλές φορές χρησιμοποιεί της παραστάσεις (καλές ή άσχημες) που υπάρχουν αποθηκευμένες στο υποσυνείδητο, και
• γ. στον Θεό (η σπανιότερη περίπτωση που προϋποθέτει και διάφορες παραμέτρους).
  

Κατά αντιστοιχία εάν κάποιος πιστεύει στα όνειρα, ασχολείται, με την ερμηνεία τους υποστηρίζει ότι πραγματοποιούνται αυτά που ονειρεύτηκε κλπ. πρέπει να συμβαίνουν τρία πράγματα:

• α. ή να είναι ανόητος (έτσι ονομάζουν οι Άγιοι Πατέρες όσους ασχολούνται με την ερμηνεία όσων στην ουσία πλάθει η ανθρώπινη φαντασία συμβουλευόμενοι ονειροκρίτες κ.ά.),
• β. ή να περιπαίζεται από τον Διάβολο (είτε τυραννώντας τον με φρικτούς εφιάλτες είτε πλανώντας τον με δήθεν καλά οράματα, παρουσιάζοντας ψεύτικους αγίους, αγγέλους, τις μορφές της Παναγίας, του Χριστού κ.ά.),
• γ. ή να ευεργετείται από τον Κύριο βλέποντας κάποιο θεόσταλτο όραμα επειδή είναι ενάρετος ή για κάποια άλλη ειδική πνευματική ανάγκη. Αυτή η περίπτωση είναι σπάνια- όπως προείπαμε- και το σπουδαιότερο πολύ δυσδιάκριτη.
  

Τί πρέπει όμως να κάνουμε όταν ονειρευτούμε κάτι που μας φαίνεται καλό, όπως συνέβη με εσάς; Εκτός από όλα τα παραπάνω πρέπει να έχουμε υπόψη μας αυτό που διδάσκει ρητώς η Αγία Γραφή: ότι «ο Σατανάς μπορεί να μετασχηματιστεί σε φωτεινό άγγελο» (Β' Κορ. 11, 13-15) για να μας πλανήσει. Επίσης όλα τα χωρία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης που αναφέρονται στα όνειρα αποτρέπουν τους ανθρώπους από το να προσδίδουν σ' αυτά την παραμικρή αξία. Όπως είναι φυσικό όλοι οι Άγιοι της Εκκλησίες μας κατά το διάβα όλων των αιώνων ενήργησαν και δίδαξαν σύμφωνα με την Θεία διδασκαλία της Γραφής: όλοι οι Πατέρες υπογραμμίζουν με έμφαση: ΜΗΝ ΠΙΣΤΕΥΕΤΕ ΣΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΟΣΟ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΘΕΟΣΤΑΛΤΑ ΚΑΙ ΑΝ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ. Οι ίδιοι ποτέ δεν έδιναν σημασία στα οράματά τους και τα απέρριπταν ΑΜΕΣΩΣ. Σας αναφέρουμε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Όσιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη ο οποίος είδε ολοζώντανη την Παναγία μας- μάλιστα όχι στον ύπνο του- αλλά δεν την προσκύνησε και της είπε ότι φοβάται μήπως είναι κόλπο του πονηρού!! Η Θεοτόκος τον επιβράβευσε για την ταπείνωση και την διάκρισή του. Τέλος αναφέρουμε και την προσωπική μας πείρα που μας έχει διδάξει πως όσοι άνθρωποι βασίστηκαν στα όνειρα κατά απόλυτη πλειοψηφία οδηγήθηκαν στην πλάνη!! Χαρακτηριστικό αυτών των ανθρώπων είναι το ότι δεν δέχονται καμμία συμβουλή και από κανέναν.

Ο Κύριός μας ό,τι χρειαζόταν να μας διδάξει μας το παρέδωσε μέσω της Αγίας Γραφής και της Ιεράς Παραδόσεως της Εκκλησίας Του, μέσω των θεοφώτιστων Αγίων Του. Δεν υπάρχει λοιπόν ανάγκη να μας πεί κάτι διά της πολύ επικίνδυνης οδού των ονείρων. Για αυτό σας προτρέπουμε με πατρική αγάπη και ευθύνη: Μην δίνετε καμμία σημασία στα όνειρα και για κανέναν λόγο. Παρακαλούμε- για το δικό σας καλό- ξεχάστε ό,τι είδατε. Πείτε στον εαυτό σας: «Ήταν απλά ένα όνειρο. Και ποιά είμαι εγώ που θα δω αγίους; Μήπως αγίασα;».Και να είστε βεβαία πως τότε θα έχετε επάνω σας την Χάρη του Κυρίου μας που αναπαύεται στις καρδιές των ταπεινών.

Σας προτείνουμε να διαβάσετε το αξιόλογο βιβλίο: «Γεροντικό περί ονείρων και οραμάτων», θα σας ωφελήσει πολύ. Ο Θεός μαζί σας.

Περί πνευματικής αναισθησίας

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται διά τήν πνευματικήν της αναισθησία. Ο άνθρωπος βυθισμένος στίς καθημερινές μέριμνες τής ζωής, αδιαφορεί διά τήν πνευματικήν του πορεία. Κουρασμένος από τόν βομβαρδισμό τών υλικών αγαθών, ζαλισμένος από τίς σειρήνες τών κάθε λογής ηδονών, απασχολημένος πώς θά αποκτήσει περισσότερα μέσα επίδειξης, καί δύναμης, ναρκώνεται πραγματικά, χωρίς νά μπορεί νά αντιδράσει καί νά αναζητήσει πνευματικά στηρίγματα.

Ο Άγιος Ιωάννης τής κλίμακος μάς περιγράφει πολύ παραστατικά αυτή τήν αρρωστημένη κατάσταση, ακόμη καί στή δική του εποχή. Χαρακτηριστικά μάς λέγει «o άνθρωπος διαβάζει γιά τήν κρίση καί αρχίζει νά χαμογελά. Γιά τήν κενοδοξία καί κενοδοξεί τήν ώρα τής αναγνώσεως. Αποστηθίζει λόγους περί αγρυπνίας, καί παρευθύς καταβυθίζεται στόν ύπνο. Εγκωμιάζει τήν προσευχή, καί τήν αποφεύγει σάν μαστίγιο. Μόλις χορτάσει φαγητό μετανοεί, καί ύστερα από λίγο τρώγει καί χορταίνει περισσότερο. Μακαρίζει τήν σιωπή καί τήν εγκωμιάζει μέ πολυλογία. Επαινεί καί δοξάζει τούς ελεήμονες, αλλά υβρίζει τούς πτωχούς». (Λόγος Δέκατος έβδομος, Αγίου Ιωάννου τής Κλίμακος).

Ο Άγιος Νείλος o Μυροβλύτης μάς λέγει ότι η χειρότερη κατάσταση στόν άνθρωπο είναι η πώρωση τής καρδίας του. Δέν μπορεί ούτε νά ακούσει πνευματικό λόγο, καί πολύ περισσότερο νά τόν πραγματοποιήση. Θεωρεί φυσιολογική τήν αμαρτία καί δέν τόν νοιάζει καθόλου o συνάνθρωπός του.

Τό μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η απουσία τού Χριστού από τή ζωή μας. Λέγει o Ντοστογιέφσκι, ότι χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται. Φροντίζουμε λοιπόν νά εξαφανίσουμε τό Θεό από τή ζωή μας γιά νά κάνουμε αυτά πού θέλουμε. Δυστυχώς όμως οικοδομούμε πάνω στήν άμμο, γιατί έρχεται τό κύμα καί εξαφανίζει ό,τι κτίσαμε χρόνια, μέσα σέ λίγα δευτερόλεπτα.

Γιά νά μπορέσουμε, αγαπητοί αδελφοί, νά απαλλαγούμε από αυτό τό καρκίνωμα τής αναισθησίας πρέπει ως πρώτο θεμέλιο νά βάλωμε τό φόβο τού Θεού. Ο προφήτης Δαβίδ λέγει ότι «αρχή σοφίας, φόβος Κυρίου». Ενώ o άγιος Ισαάκ o Σύρος μάς λέγει στά Ασκητικά του ότι o άνθρωπος ζεί αληθινά μόνο όταν φαβάται τόν Θεό.

Αναφέρεται στόν Ευεργετινό μία ωραία ιστορία ενός ανθρώπου o oποίος είχε αιχμαλωτισθεί στήν κακή συνήθεια τής κλοπής. Κάποτε, τήν περίοδο τού θερισμού, βλέποντας τό αγρόκτημα ενός πλουσίου νά είναι γεμάτο θημωνιές από σιτάρι, αποφάσισε νά κλέψει. Μαζί του πήρε καί τό μικρό του κοριτσάκι. Κοίταξε δεξιά - αριστερά, μήπως δη κανένα καί τόν αντιληφθεί καί όταν διαπίστωσε ότι δέν υπάρχει κανείς άρχισε νά κλέβει καί νά φορτώνει τήν άμαξά του. Τότε η κορούλα του, παρακινημένη μάλλον από τό Θεό, τού λέγει «πατέρα κοίταξες σέ όλα τά μέρη, αλλά ξέχασες νά κοιτάξεις καί πρός τόν ουρανό». Τότε o πατέρας σκεπτόμενος τά λόγια τής κόρης του ήρθε εις εαυτόν, καί επέστρεψε τά κλεμμένα χερόβολα.

Στήν σημερινήν εποχή η κλοπή τείνει νά γίνει ρουτίνα, σάν κάτι φυσιολογικό. Γιατί όμως; Η απάντηση είναι πολύ απλή. Δέν θέλομε νά θυμόμαστε, ούτε νά υποταχθούμε στούς νόμους τού Θεού.

Η άστατη καί αμαρτωλή ζωή μάς δημιουργεί πολλές ενοχές. Επειδή η αμαρτία τρομάζει τόν άνθρωπο, στήν εποχή μας έχουμε έξαρση τών ναρκωτικών. Όταν κανείς ναρκώνεται δέν θυμάται τίς αμαρτίες του, δέν ελέγχεται, λίγο - πολύ γίνεται αναίσθητος, οι αισθήσεις καί τά συναισθήματα υπολειτουργούν. Οι επιστήμονες μάς εξηγούν ότι διαταράσσεται ακόμη καί η λογική, όταν γίνεται χρήση ναρκωτικών ουσιών. Είναι φυσικό τότε o άνθρωπος νά μήν έχει καμμία πνευματική αναζήτηση, εφόσον «τεχνικώς» πέρασε στόν επίγειο παράδεισο, o oποίος δυστυχώς κρατάει πολύ λίγο καί μετά έρχεται η σκληρή πραγματικότητα. Αγαπητοί αδελφοί, πρέπει νά τό κατανοήσουμε ότι δέν υπάρχουν επίγειοι παράδεισοι. Ο Παράδεισος είναι ένας καί υπάρχει στήν άλλη ζωή. Άς ακολουθήσουμε τήν στενή καί τεθλιμμένη oδό, γιατί η ευρύχωρος oδηγεί στήν απώλεια καί τήν καταστροφή.

Αποφεύγουμε τήν υπακοή στό θέλημα τού Θεού, καί κάνομε υπακοή στούς μυριάδες πειρασμούς πού περικυκλώνουν τήν ψυχή μας. Δυστυχώς, o εγωισμός, καί η φιλοσαρκία αιχμαλωτίζουν τόν άνθρωπο, τόν ταλαιπωρούν αφήνοντάς τον χωρίς ελπίδα.

Χωρίς τόν Χριστό, εμαστε δυστυχισμένοι, διαπλέομε τόν Ωκεανό ανίκανοι νά αντισταθούμε στά κύματα τών παθών, μέ αποτέλεσμα νά μάς καταποντίζουν στόν πάτο, καί έτσι νά χάσουμε καί τήν παρούσα ζωή καί τήν αιωνιότητα.

Οι πατέρες τής Εκκλησίας πολύ σοφά διδάσκουν ότι στή ζωή μας λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι. Όταν o άνθρωπος απολαμβάνει συνεχώς, θά 'ρθεί η στιγμή πού θά δοκιμασθεί σκληρά. Καλό είναι όμως νά ξυπνήσομε νωρίτερα από τό λήθαργο τής αναισθησίας καί νά εφαρμόσομε τούς νόμους τού Θεού γιά δική μας ωφέλεια.

Η υπακοή καί η υποταγή στόν Κύριο είναι ζωή καί χαρά καί φώς, όπως έχει γραφεί: «υποτάγηθι τώ Κυρίω καί ικέτευσον αυτόν, καί αυτός ποιήσει καί εξοίσει ως φώς τήν δικαιοσύνην σου» (ψαλμός λστ' 4-6). Από τήν άλλη η παρακοή προξενεί πνευματικό θάνατο. Κάνουμε εμείς ένα βήμα, o Θεός κάνει δέκα. Πρέπει όμως αυτό τό ένα βήμα νά τό κάνει o διος o άνθρωπος μέ τή θέλησή του. Όταν μόνοι μας ξυπνάμε από τόν ύπνο εμαστε ευδιάθετοι καί ήρεμοι. Όταν όμως μάς ξυπνήσουν κάποιοι άλλοι - τά πάθη μας-, τότε τρομάζουμε καί χάνομε τήν διάθεσή μας. Άς βάλουμε αρχή, έστω καί τώρα, πρίν νά είναι αργά, γιά δική μας ωφέλεια καί πνευματική μας οικοδομή.

Αγαπητοί αδελφοί, άς γυρίσομε στό Χριστό γιά νά έχομε ζωντάνια καί ελπίδα. Άς τρέφομε συνεχώς τήν θέλησή μας μέ τό θέλημα τού Θεού καί άς εμπνεόμαστε από τό θεϊκό Του παράδειγμα, κατά τήν επίγεια ζωή του, γιά νά επιθυμεί η θέλησή μας, αδιάκοπα, καί νά πράττει, τό καλό καί ευάρεστο ενώπιον Του. Μόνο έτσι θά ξυπνήσομε από τό λήθαργο τής πνευματικής αναισθησίας, πρίν είναι αργά καί δέν προλάβομε.

 

Πνευματικότητα και βιοτικές μέριμνες

Οι συνειδητοί χριστιανοί συχνά διαπιστώνουν ότι οι βιοτικές μέριμνες, όταν ξεπερνούν κάποιο όριο, γίνονται το μεγάλο εμπόδιο, σχεδόν ανυπέρβλητο, στην κατά Θεόν ζωή τους. Το θέμα είναι σοβαρό και πρέπει να αντιμετωπίζεται με προσοχή και διάκριση.

Ο Χριστός έχει δώσει τη λύση του προβλήματος αυτού, την οποία σχεδόν όλοι γνωρίζουν αλλά, δυστυχώς, ελάχιστοι την αποδέχονται και την κάνουν καθημερινή τους πρακτική. «Μη έχετε άγχος και μη αρχίσετε να λέτε “τι θα φάμε”, ή “τι θα πιούμε”, ή “τι θα ντυθούμε”. Γιατί για όλα αυτά αγωνιούν όσοι δεν εμπιστεύονται το Θεό. Όμως ο ουράνιος Πατέρας σας ξέρει καλά ότι έχετε ανάγκη από όλα αυτά. Γι’ αυτό πρώτα από όλα να επιζητείτε τη Βασιλεία του Θεού και την επικράτηση του θελήματός Του, κι όλα αυτά θα ακολουθήσουν. Μην αγωνιάτε, λοιπόν, για το αύριο, γιατί η αυριανή μέρα θα έχει τις δικές της φροντίδες. Φτάνουν οι έγνοιες της κάθε ημέρας».

Όποιος εμπιστεύεται το Θεό, δεν αγωνιά για τις καθημερινές του ανάγκες. Είναι βέβαιος ότι θα μπορέσει να εξασφαλίσει τα αναγκαία. Έχοντας ως προτεραιότητα την τήρηση των εντολών του Θεού, εργάζεται χωρίς αγωνία. Δεν έχει το πάθος της πλεονεξίας και οι προμήθειες για το άδηλο μέλλον δεν τον απασχολούν. Είναι σίγουρος ότι τίποτα δεν μπορεί να εξασφαλίσει χωρίς τη βοήθεια του Θεού. Θυμάται πάντα το πάθημα του ανόητου πλουσίου της παραβολής, ο οποίος χαιρόταν για την πλούσια σοδειά του, αλλά αγωνιούσε για την ασφαλή αποθήκευσή της. Και όταν βρήκε τη λύση του προβλήματός του, όλα τελείωσαν γι’ αυτόν. Έφυγε από τη ζωή παντελώς απροετοίμαστος. Χωρίς ποτέ να σκεφτεί κάτι πέρα από την καλοπέρασή του. Γι’ αυτόν δεν υπήρχαν φτωχοί και αναξιοπαθούντες. Δεν τον απασχολούσαν τα προβλήματα των άλλων. Οι σκέψεις του και οι πράξεις του αποκάλυψαν την ανοησία του.

Οι βιοτικές μέριμνες εμποδίζουν τον άνθρωπο να ανταποκριθεί στο κάλεσμα του Θεού να αποκτήσει την ουράνια Βασιλεία μέσω της μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας. Στην παραβολή του μεγάλου δείπνου βλέπουμε τις τρεις δικαιολογίες των καλεσμένων, που δεν ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα. «Αγρόν ηγόρασα και έχω ανάγκην εξελθείν και ιδείν αυτόν». «Ζεύγη βοών ηγόρασα πέντε και πορεύομαι δοκιμάσαι αυτά». «Γυναίκα έγημα και δια τούτο ου δύναμαι ελθείν». Οι λόγοι της απουσίας των καλεσμένων από το δείπνο δεν είναι σοβαροί. Θα μπορούσαν να παρευρεθούν και στο δείπνο και να κάνουν και τις δουλειές τους. Όμως είχαν απορροφηθεί από τις μέριμνες. Ο ένας σκεφτόταν τον αγρό του, ο άλλος τα βόδια του και ο τρίτος την γυναίκα του. Δεν τους απασχολούσε τίποτα άλλο. Και αυτό αποτελούσε τη μεγάλη τους αδυναμία.

Οι μέριμνες, όταν δεν οδηγούν στη θεοσέβεια, είναι βιοτικές και πρέπει να περιορίζονται όσο είναι δυνατό, γιατί διαφορετικά εμποδίζουν, αφού καταργούν τις προϋποθέσεις για πνευματική πρόοδο. Ο αββάς Αρσένιος του Γεροντικού απέφευγε τις συναντήσεις με πολυμέριμνους μοναχούς, γιατί ήξερε ότι έχουν μειωμένο ενδιαφέρον για πνευματικές και ψυχωφελείς συζητήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ένα περιστατικό. Κάποτε μερικοί μοναχοί πήγαιναν στη Θηβαΐδα για να προμηθευτούν λινάρι για το εργόχειρό τους. Σκέφτηκαν ότι ήταν ευκαιρία να επισκεφτούν και τον αββά Αρσένιο. Όταν έφτασαν στο κελί του, τους είδε ο αββάς Αλέξανδρος, που ήταν συνασκητής του και τους χαιρέτησε. Εκείνοι του είπαν ότι θέλουν να δουν τον αββά Αρσένιο.

Πρόθυμα ο Αλέξανδρος μετέφερε το αίτημά τους. Ο αββάς, όταν έμαθε ότι οι αδελφοί πηγαίνουν από την Αλεξάνδρεια στη Θηβαΐδα για να αγοράσουν λινάρι, είπε στον Αλέξανδρο: «Δεν πρέπει να δουν το πρόσωπό μου, γιατί δεν ήλθαν για μένα, αλλά για τη δουλειά τους. Καλοκάρδισέ τους και στείλε τους στο καλό, λέγοντάς τους ότι δεν μπορώ να τους δω».

Προφανώς ο αββάς Αρσένιος γνώριζε ότι οι μοναχοί αυτοί ήταν αιχμάλωτοι των βιοτικών τους μεριμνών και κάθε λόγος του θα πήγαινε χαμένος. Αν τους έβλεπε, απλώς θα ικανοποιούσε την περιέργειά τους και τίποτα παραπάνω. Εκ πρώτης όψεως η στάση του αββά δεν φαίνεται ευγενική. Όμως με την άρνησή του απέφυγε τη μάταιη συζήτηση, η οποία θα τον έβγαζε από το πνευματικό του πρόγραμμα.

Ο Μέγας Βασίλειος παρομοιάζει τους ανθρώπους, που έχουν βιοτικές μέριμνες με χωράφι γεμάτο αγκάθια, όπου δεν μπορεί να γίνει καμιά καλλιέργεια. Το ίδιο συμβαίνει και με τις βιοτικές μέριμνες, οι οποίες δεν αφήνουν την ψυχή να τραφεί με το θείο λόγο και να καρποφορήσει.

Όταν ο άνθρωπος έχει πολλές βιοτικές μέριμνες, δεν μπορεί να ηρεμήσει και να τηρήσει τις εντολές του Θεού. Ο νους του πλανιέται σε ανωφελή πράγματα και γίνεται ανίκανος για πνευματικούς αγώνες. Καταπονημένος από τις μέριμνες, δεν μπορεί να συγκεντρωθεί για να μελετήσει ή να προσευχηθεί.

Οι βιοτικές μέριμνες δημιουργούν τρικυμία στην ψυχή του ανθρώπου, αφού υπηρετούν το ακόρεστο πάθος της πλεονεξίας. Συνεχής προσπάθεια και συνεχής αγωνία για τη διαφύλαξη του πλούτου. Ο φόβος είναι πάντα παρών. Μέριμνα για την απόκτηση του πλούτου και φόβος μήπως χαθεί. Μια εντελώς δυσάρεστη ψυχική κατάσταση, που κόβει τα φτερά του νου να στοχαστεί και να ανέβει πάνω από τη ματαιότητα της ζωής.

  

Πώς θα ξεχωρίσω;

 

 Πριν από τρία περίπου χρόνια βρέθηκε στην Ελλάδα ο κ. Νικόλαος Χάγεκ, ιδιοκτήτης της ελβετικής βιομηχανίας ρολογιών Swatch, ένας από τους εκατό πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Έδωσε μία συνέντευξη σε ελληνική εφημερίδα (ΒΗΜΑ, 30-6-2002), όπου μεταξύ άλλων είπε τα εξής:

Τι να κάνεις, αν ξεχωρίζεις και δεν σε εκτιμά κανένας; Ουδείς ευτύχησε, έχοντας ένα τεράστιο τραπεζικό λογαριασμό. Άλλωστε, οι πραγματικές ανάγκες για να ζήσουμε (βιολογικά), είναι ελάχιστες, αξίας δυόμισι χιλιάδων θερμίδων …

-Ερωτ.: Τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους, να σκέφτονται τον εαυτό τους και τίποτε άλλο;

-Απάντ.: Είναι η νέα κατάσταση που επικρατεί γύρω μας. Η νέα αυτή ιδεολογία οδηγεί στην κοινωνία των «εαυτούληδων». Εγώ σε όλη μου την ζωή ήμουν ευτυχισμένος, αν ήταν ευτυχισμένοι και οι γύρω μου. Δεν μπορεί η σύζυγός μου να πηγαίνει και να αγοράζει ό,τι θέλει για να φάμε και να ντυθούμε, και τα παιδιά του άλλου να αναρωτιούνται βλέποντάς την στο σουπερμάρκετ: «γιατί η δική μου μητέρα δεν μπορεί να αγοράσει τίποτα από όλα αυτά; Επειδή είναι άνεργη;». Πώς μπορεί κάποιος να είναι ευτυχισμένος, αν βρίσκεται μέσα σε μια κοινωνία τόσο άδικη;

Αυτό που κατάλαβε ο κ. Χάγεκ από την εμπειρία της ζωής, είναι - στην τελειότερη μορφή του - συνήθης πράξη της Εκκλησίας μας. Και ιδού ένα γλαφυρό παράδειγμα, που δείχνει το φρόνημα που πρέπει να έχουμε, αλλά και την μέθοδο που είναι αναγκαίο να χρησιμοποιήσουμε.

Τα 610 μ.Χ. έγινε πατριάρχης Αλεξανδρείας ο Ιωάννης, που επονομάσθηκε ελεήμων. Η επωνυμία του προήλθε από τις άπειρες ελεημοσύνες, που έκανε, και πριν γίνει, και αφ’ ότου έγινε πατριάρχης∙ (η μνήμη του τιμάται στις 12 Νοεμβρίου).

Ο άγιος Ιωάννης είχε έναν νεαρό ανιψιό, που λεγόταν Γεώργιος. Ο νεαρός είχε κάποια διαφορά με έναν ταβερνιάρη. Αυτός, άνθρωπος αγροίκος και αγενής, έβρισε πολύ άσχημα τον νέο. Εκείνος ντράπηκε πολύ και κατέφυγε στον θείο του. και με δάκρυα του περιέγραψε τις αθλιότητες και τις προσβολές του ταβερνιάρη. Λέει ο άγιος:

- Λοιπόν, τόλμησε να σε υβρίσει; θα του κάνω τέτοια εκδίκηση, που θα την διηγείται όλη η Αλεξάνδρεια!

Αφού έτσι παρηγόρησε τον ανιψιό του, και τον κατεπράυνε, του είπε:

- Παιδί μου, αν θέλεις να είσαι αληθινός ανιψιός μου, ετοιμάσου∙ όχι μόνον για ύβρεις∙ αλλά και για μάστιγες. Γιατί και ο Κύριός μας ο ίδιος μας δίδαξε, να κάνουμε καλό, ακόμη και στους εχθρούς μας.

Μετά φωνάζει ο Πατριάρχης τον υπεύθυνο των ενοικίων και του λέει:

-Από τον ταβερνιάρη που έβρισε τον ανιψιό μου δεν θα εισπράξεις καθόλου ενοίκια για εκείνα τα καταστήματα που νοικιάζει από το Πατριαρχείο(!).

Πραγματικά «βούιξε» όλη η Αλεξάνδρεια για την πρωτότυπη «εκδίκηση» του πατριάρχη, η οποία φανέρωνε την ανεξικακία του. Μέθοδος τέλεια για να διακριθούμε και να ξεχωρίσουμε ενώπιον Θεού και ανθρώπων!

Πώς συμβιβάζεται η κόλαση με τη δικαιοσύνη και την αγάπη του Θεού;

Ας δούμε τι μας λέει γι’ αυτό το θέμα ο λόγος του Θεού, για να μην παρεξηγούμε τα πράγματα. Η κόλαση υπάρχει και είναι αιώνια. Χρησιμοποιώντας αλληγορικές εκφράσεις ο Κύριος την ονομάζει «γέενναν του πυρός», «σκώληκα ακοίμητον», «πυρ αιώνιον» (Ματθ. ε΄ 22, Μαρκ. θ΄ 48). Με όλες αυτές τις εκφράσεις θέλει η Αγία Γραφή να μας διδάξει όχι απλώς την ύπαρξη της αιώνιας κόλασης, αλλά και το ατελεύτητο της φοβερής οδύνης.

Η Αγία Γραφή διδάσκει, ότι η αμαρτία είναι το «κεντρί του θανάτου» (Α΄ Κορ. ιε΄ 56) και «όταν ωριμάσει γεννά το θάνατο» (Ιακ. α΄ 15), δηλαδή το χωρισμό του ανθρώπου από τη ζωή, που είναι ο Χριστός (Ιω. α΄ 4, ια΄ 25).

Όπως ο άνθρωπος, όταν αμαρτάνει στη ζωή αυτή, απομακρύνεται από την κοινωνία του Θεού, έτσι και μετά το θάνατο μένει χωρισμένος από το Θεό και δεν μπορεί να βλέπει το πρόσωπο του Θεού και να χαίρεται. Οι πατέρες της Εκκλησίας λένε ότι ο άνθρωπος του κακού δεν μπορεί ούτε και το πρόσωπο του αδελφού του να δει· ότι ζει έντονα το συναίσθημα της μοναξιάς, το οποίο είναι γι’ αυτό ανέκφραστη κόλαση.

Χαρακτηριστικό είναι για το θέμα αυτό ένα περιστατικό, το οποίο διηγείται το « Γεροντικό » από τη ζωή του Αββά Μακαρίου:

«Είπε ο Αββάς Μακάριος: Όταν κάποτε περπατούσα στην έρημο βρήκα ριγμένο στο έδαφος το κρανίο ενός νεκρού. Το μετακίνησα λίγο με το ραβδί και το κρανίο μού μίλησε. Τότε του λέω «ποιος είσαι εσύ;» και το κρανίο μου αποκρίθηκε: «εγώ ήμουν ιερέας των ειδώλων και των Ελλήνων που έμεναν στον τόπο αυτό. Κι εσύ είσαι ο Μακάριος ο Πνευματοφόρος. Την ώρα που σπλαχνίζεσαι εκείνους που βρίσκονται στην κόλαση και προσεύχεσαι γι’ αυτούς, ανακουφίζονται λίγο. Όσο απέχει ο ουρανός από τη γη, τόση είναι κι η φωτιά κάτω από μας, που βρισκόμαστε μέσα στη φωτιά από τα πόδια ως το κεφάλι. Και δεν μπορεί κανείς να δει κάποιον πρόσωπο με πρόσωπο, αλλά η πλάτη του καθενός είναι κολλημένη στην πλάτη του άλλου. Όταν, λοιπόν, εύχεσαι για μας, βλέπει κανείς λίγο το πρόσωπο του άλλου. Αυτή είναι η ανακούφιση».

Η απλή αυτή διήγηση φανερώνει όλη τη φρίκη, που θα ζήσουν οι άδικοι άνθρωποι, που δεν έμειναν πιστοί στην αγάπη και στην κοινωνία με το Θεό και με τους αδελφούς, αλλά αδίκησαν και πρόδωσαν την αγάπη αυτή. Οι άνθρωποι αυτοί, επειδή δε θα ζήσουν σε κοινωνία με τον Τριαδικό Θεό, δε θα μπορούν να βλέπουν ούτε και το πρόσωπο των άλλων ανθρώπων. Θα στερηθούν, δηλαδή, εκείνο το οποίο οι ίδιοι απέρριψαν στη ζωή τους: την αληθινή κοινωνία με το Θεό και τους αδελφούς και την άρρηκτη και ανέκφραστη χαρά , η οποία είναι καρπός της κοινωνίας αυτής.

Αυτή η τιμωρία των αμαρτωλών λέγεται και αιώνιος θάνατος ή δεύτερος θάνατος. Ο πρώτος θάνατος, ο φυσικός θάνατος, είναι ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα. Αιώνιος ή δεύτερος θάνατος είναι ο χωρισμός του ανθρώπου από το Θεό. Ο Θεός είναι αγάπη, αλλά είναι και δικαιοσύνη και «δεν μπορεί» να σώσει κάποιον, αν εκείνος δεν το θέλει. Όσοι πάνε στην Κόλαση, πάνε οικειοθελώς σ’ αυτήν. Οι άνθρωποι αυτοί λένε κατάμουτρα στον Κύριο: «Φύγε μακριά μου! Δε θέλω να ξέρω τα θελήματά Σου» (Ιώβ κα΄ 14). Αυτό δε σημαίνει ότι ο Θεός δε θα αγαπά τους κολασμένους. Θα τους αγαπά, αλλά αυτοί δε θα τον αγαπούν. Εκεί, που ο κόσμος της πλάνης και των πλαστών διασκεδάσεων θα έχει σβήσει, η μοναξιά του κολασμένου θα είναι αφόρητη. Και ας μην ξεχνάμε ότι η πόρτα της μοναξιάς ανοίγει από μέσα.

Στις θλίψεις ο Θεός, δίνει την αληθινή παρηγοριά.

Ο Θεός βλέπει από κοντά τις ταλαιπωρίες των παιδιών Του και τα παρηγορεί σαν καλός Πατέρας. Γιατί, τι νομίζεις, θέλει να βλέπη το παιδάκι Του να ταλαιπωρήται; Όλα τα βάσανά του, τα κλάματά του, τα λαμβάνει υπ’ όψιν Του και ύστερα πληρώνει. Μόνον ο Θεός δίνει στις θλίψεις την αληθινή παρηγοριά. Γι’ αυτό, άνθρωπος που δεν πιστεύει στην αληθινή ζωή, που δεν πιστεύει στον Θεό, για να Του ζητήση το έλεός Του στις δοκιμασίες που περνάει, είναι όλο απελπισία και δεν έχει νόημα η ζωή του. Πάντα μένει αβοήθητος, απαρηγόρητος και βασανισμένος σ’ αυτήν την ζωή, αλλά καταδικάζει και αιώνια την ψυχή του.

Οι πνευματικοί όμως άνθρωποι, επειδή όλες τις δοκιμασίες τις αντιμετωπίζουν κοντά στον Χριστό, δεν έχουν δικές τους θλίψεις. Μαζεύουν τις πολλές πίκρες των άλλων, αλλά παράλληλα μαζεύουν και την πολλή αγάπη του Θεού. Όταν ψάλλω το τροπάριο «Μη καταπιστεύσης με ανθρωπίνη προστασία, Παναγία Δέσποινα», καμμιά φορά σταματώ στο «αλλά δέξαι δέησιν του ικέτου σου...».

Αφού δεν έχω θλίψη, πως να πω «θλίψις γαρ έχει με, φέρειν ου δύναμαι» ; Ψέμματα να πω; Στην πνευματική αντιμετώπιση δεν υπάρχει θλίψη, γιατί, όταν ο άνθρωπος τοποθετηθή σωστά, πνευματικά, όλα αλλάζουν. Αν ο άνθρωπος ακουμπήση την πίκρα του πόνου του στον γλυκύ Ιησού, οι πίκρες και τα φαρμάκια του μεταβάλλονται σε μέλι.

Αν καταλάβη κανείς τα μυστικά της πνευματικής ζωής και τον μυστικό τρόπο με τον οποίο εργάζεται ο Θεός, παύει να στεναχωριέται για ό,τι του συμβαίνει, γιατί δέχεται με χαρά τα πικρά φάρμακα που του δίνει ο Θεός για την υγεία της ψυχής του. Όλα τα θεωρεί αποτελέσματα της προσευχής του, αφού ζητάει συνέχεια από τον Θεό να του λευκάνη την ψυχή. Όταν όμως οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τις δοκιμασίες κοσμικά, βασανίζονται. Αφού ο Θεός όλους μας παρακολουθεί, πρέπει να παραδίνεται κανείς εν λευκώ σ’ Αυτόν. Αλλιώς είναι βάσανο• ζητάει να του έρθουν όλα, όπως εκείνος θέλει, αλλά δεν του έρχονται όλα όπως τα θέλει, και ανάπαυση δε βρίσκει.

Είτε χορτάτος είναι κανείς είτε νηστικός, είτε τον επαινούν, είτε τον αδικούν, πρέπει να χαίρεται και να τα αντιμετωπίζη όλα ταπεινά και με υπομονή. Τότε ο Θεός συνέχεια θα του δίνη ευλογίες, ώσπου να φθάση η ψυχή του σε σημείο να μη χωράη, να μην αντέχη την καλωσύνη του Θεού. Και, όσο θα προχωράη πνευματικά, τόσο θα βλέπη την αγάπη του Θεού σε μεγαλύτερο βαθμό και θα λειώνη από την αγάπη Του.

 

Τα γήϊνα και διαστημικά σκουπίδια

Όπου υπάρχουν άνθρωποι δημιουργούνται και σκουπίδια και, βεβαίως, η αύξησή τους είναι συνάρτηση της υπερκατανάλωσης, και από πλευράς θεολογίας λέμε ότι είναι συνάρτηση των παθών του ανθρώπου. Αυτό πρέπει να το δούμε από την πλευρά της επιστήμης της οικολογίας.

Σε ένα οικοσύστημα που είναι ένα σύνολο από βιοτικά (φυτά, ζώα, μικρόβια) και αβιοτικά (κλίμα, έδαφος κλπ.) που βρίσκονται σε μια διαρκή αλληλεξάρτηση μεταξύ τους, υπάρχουν οι παραγωγοί, που είναι τα φυτά τα οποία παράγουν μόνα τους την τροφή, οι καταναλωτές, που είναι τα έντομα, τα ζώα, τα πουλιά και οι άνθρωποι, που διαιρούνται σε διάφορες τάξεις και οι αποικοδομητές που είναι οι διάφοροι μικροργανισμοί, οι οποίοι αποδομούν η διασπούν τα υπολείμματα σε απλούστερα συστατικά, τα οποία μπορούν στην συνέχεια να ανακυκλωθούν και να γίνουν λιπάσματα.

Όταν ένα οικοσύστημα λειτουργή φυσιολογικά και κανονικά, υπάρχει διαρκής ροή ενέργειας, δηλαδή παράγει τροφή, τρέφει άλλους οργανισμούς και τα υπολείμματα διασπώνται και αποσυντίθενται από τους μικροοργανισμούς για να γίνουν τα απαραίτητα στοιχεία για τα πράσινα φυτά που παράγουν.

Όμως, η υπερβολική κατανάλωση έχει ως αποτέλεσμα να παράγονται πολλά σκουπίδια, να συγκεντρώνονται σε διάφορα μέρη, να αποβάλλονται τα λύματα στα ποτάμια και τις θάλασσες σε μεγάλες ποσότητες. Αυτό έχει ως φυσική συνέπεια δύο πράγματα. Το ένα ότι οι αποικοδομητές η αποσυνθέτες (οι μικροοργανισμοί) να μη προλαβαίνουν να κάνουν την αποσύνθεση με αποτέλεσμα να μολύνεται το περιβάλλον. Το άλλο είναι να μη μπορούν να τα αποικοδομήσουν, γιατί δεν γνωρίζουν και δεν μπορούν να διασπάσουν διάφορες νέες ουσίες, όπως τα εντομοκτόνα, καθώς επίσης να μη μπορούν να διασπάσουν και άλλα νέα προϊόντα, όπως τα πλαστικά, τα απορρυπαντικά. Έτσι, παράγονται σκουπίδια και μολύνεται το περιβάλλον με βλαπτικά αποτελέσματα για τον άνθρωπο και το ίδιο το οικοσύστημα.

Πέρα από τα σκουπίδια στο οικοσύστημα στο οποίο ζούμε, οι επιστήμονες ανιχνεύουν σκουπίδια και στο διάστημα. Ο άνθρωπος μολύνει τα πάντα, και έτσι η μόλυνση εξέρχεται και έξω από την γη και την ατμόσφαιρά της. Το βρεττανικό περιοδικό «Economist» έγραψε ότι «δυστυχώς όπου πάει ο πολιτισμός αφήνει τα σκουπίδια του». Οι επιστήμονες έχουν ανιχνεύσει να «πετούν» στο διάστημα 18.000 αντικείμενα που είναι μεγαλύτερα από 10 εκατοστά, από τα οποία τα 900 περίπου είναι δορυφόροι. Όταν γίνεται λόγος για διαστημικά σκουπίδια εννοούνται τα «πάσης φύσεως συντρίμια, από κομμάτια μπογιάς μέχρι ολόκληροι, νεκροί πια, δορυφόροι και κομμάτια παλιών πυραύλων. Σπασμένα κομμάτια διαστημικού εξοπλισμού ταξιδεύουν σε τροχιές μαζί με τα αντικείμενα που πετάνε οι αστροναύτες».

Τα διαστημικά αυτά σκουπίδια είναι επικίνδυνα, αποτελούν εμπόδια στους χρήσιμους δορυφόρους, «δεν είναι βιοδιασπώμενα», δεν μπορεί κανείς να τα «σκουπίση», «μένουν σε τροχιά για δεκαετίες, ακόμα και αιώνες, πριν τελικά πέσουν στην ατμόσφαιρα και καούν». Επισημαίνεται δε ότι χρειάζεται «ένα διεθνές πολιτικό σύστημα δορυφορικής επαγρύπνησης που θα δίνει σε όλους, από τις πιο μικρές κυβερνήσεις έως τις μεγαλύτερες, τις πληροφορίες που χρειάζονται για ασφαλή λειτουργία» (Ελευθεροτυπία, 26-3-2009).

Τελικά, ο άνθρωπος είναι το πρόβλημα και για το οικοσύστημά του και για το διάστημα. Αυτός μολύνει το περιβάλλον, αλλά και αυτός μπορεί να αγιάση το περιβάλλον και όλον τον κόσμο. Αυτός παρέσυρε όλην την κτίση στην πτώση, αλλά και αυτός με την αναγεννητική του ζωή μπορεί να την επαναφέρη. Η κτίση συστενάζει και συνωδίνει, αλλά αναμένει και την λύτρωση από τον αναγεννημένο άνθρωπο. Άλλωστε, προσδοκούμε «καινούς ουρανούς και καινή γη», χωρίς σκουπίδια.

Τι είναι η ψυχή;

 Ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή και σώμα. Το Σώμα είναι σύνθετο και αποτελείται από πολλά στοιχεία. Μετά το θάνατο του ανθρώπου, τα στοιχεία που αποτελούν το σώμα χάνουν την ενότητα και τη συνοχή τους, με αποτέλεσμα το σώμα να διαλυθεί. Η Ψυχή αντίθετα δεν αποτελείται από πολλά στοιχεία, αλλά είναι απλή, ασώματη, αόρατη και νοερή, γι' αυτό και μετά το θάνατο δε διαλύεται. Η ψυχή είναι αυτή που ενώνει και συγκρατεί τα στοιχεία του σώματος. Όταν φεύγει η ψυχή από το σώμα, η ενότητα αυτή χάνεται και το σώμα διαλύεται, πεθαίνει.

Ο Όσιος Νικήτας Στηθάτος λέει για την ψυχή στο βιβλίο του «Μυστικά συγγράμματα» τα εξής: «Η ουσία της ψυχής είναι απλή, ασώματη, ζωντανή, αθάνατη, αόρατη, λογική και νοερή, ασχημάτιστη, ενωμένη με τα στοιχεία του σώματος, ώστε παρέχει σ' αυτό ζωή, κίνηση, αύξηση, αίσθηση και ενέργεια. Ο νους είναι το καθαρότατο μέρος της ψυχής, απ' τον οποίο προέρχονται και προβάλλονται όσα λέει. Στη φύση της είναι αυτεξούσια, με δική της θέληση και ενέργεια και τροπή, άρα είναι εθελότρεπτη, επειδή είναι και κτιστή».

Από την τελευταία πρόταση του ορισμού καταλαβαίνουμε ότι η ψυχή είναι κτιστή.

Η ψυχή είναι δημιούργημα του Θεού και σα δημιούργημα είναι κτιστή και διαφέρει απ' την άκτιστη ουσία του Θεού. Αφού είναι κτιστή, μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στο καλό και το κακό, και να πλησιάσει ή να απομακρυνθεί από το Θεό.

Πολλοί άνθρωποι ρωτούν: «Πότε δημιουργείτε η ψυχή;», ή «Πότε γεwιέται η ψυχή στον άνθρωπο;» Η απάντηση σ' αυτά τα ερωτήματα είναι η εξής: Η ψυχή δημιουργείται ταυτόχρονα με το σώμα απ' το Θεό. Ο Θεός παίρνει το σπέρμα του άντρα και το ωάριο της γυναίκας και εμφυσά αμέσως σ' αυτά ζωή. Έτσι με την ψυχή το σώμα παίρνει ζωή και κινείται. Η ψυχή, επίσης, παρέχει στο σώμα και τη δύναμη για να τραφεί, να μεγαλώσει, να αναπτύξει τις αισθήσεις του και τη νόησή του. Επομένως η ψυχή δημιουργείται από τον Θεό ταυτόχρονα με τη γέwηση του σώματος και παρουσιάζεται ανάλογα με την ανάπτυξη του σώματος αρχικά του εμβρύου, αργότερα του νηπίου και τέλος του ανθρώπου.

Απέναντι στην Ορθόδοξη θέση για την ψυχή υπάρχουν και τρεις θεωρίες που διαστρεβλώνουν την αλήθεια περί ψυχής:

α) Θεωρία του Πλάτωνα

Ο Πλάτωνας υποστήριζε ότι το σώμα είναι μνήμα και φυλακή της ψυχής και ο άνθρωπος πρέπει να απαλλαγεί απ' αυτό. Πίστευε ότι η ψυχή προέρχεται από τον κόσμο των Ιδεών, από τον όποίον έπεσε και φυλακίστηκε στο σ{ομα. Η ψυχή δηλαδή, προϋπήρξε του σώματος και είναι κατά πολύ ανόητερη του.

Η Εκκλησία απορρίπτει αυτή τη θεωρία, επειδή πιστεύει στην ενότητα σώματος και ψυχής στο πρόσωπο του ανΘρώπου και επειδή δέχεται την ταυτόχρονη δημιουργία σώματος και ψυχής.

β) Θεωρία της Μετεμψύχωσης

Η θεωρεία αυτή, που είναι μία από τις βασικές θεωριες στον Ινδουϊσμό και στο Βουδισμό, υποστηρίζει οτι η ψυχη μετα το θάνατό της μεταβαίνει σε άλλο ζωντανό οργανισμό (άνθρωπο ή ζώο), μέχρι να καθαρθεί, οπότε τότε θα ενωθεί με το θείο και θα σταματήσει αυτός ο κύκλος των μετεμψυχώσεων.

Η Εκκλησία απορρίπτει και αυτή τη θεωρία, γιατί καθε ανθρωπος αποτελεί μια ψυχοσωματική οντότητα που εχει τη δικη του ξεχωριστή προσωπικότητα. Σώμα και ψυχή στον άνθρωπο είναι ενωμένα σ' ένα πρόσωπο. Πριν την Τελική Κρίση και τη Δευτέρα Παρουσια του Χριστού θα γίνει η ανάσταση όλων των νεκρών και τότε κάθε ψυχή θα λάβει το σώμα της, πιστοποιωντας ετσι την ενότητα σώματος και ψυχής.

γ) Θεωρία της Μεταφυτεύσεως
Σύμφωνα με αυτην τη θεωρία η ψυχή του εμβρύου προερχεται απο την ψυχή των γονέων. 

 Η εκκλησία απορρίπτει τη θεωρία της μεταφυτευσεως, γιατί πιστεύει ότι η ψυχή δημιουργεί­ ται απο τoν Θεο και δε μεταβιβάζεται από την ψυχή του ανδρογυνου.

Τι είναι ο Χριστός για μας;

Τι είναι ο Χριστός για μας; Είναι μια εικόνα, είναι ένα όνομα, είναι μια μορφή, είναι μια ιδέα, είναι κάποιος μεγάλος που έζησε τω καιρώ εκείνω; Είναι μόνο αυτό;

Ο Χριστός είναι ολοζώντανος, είναι δίπλα μας, όπως είναι δίπλα μου ο Γιάννης, ο Κώστας. Έτσι πρέπει να πιστεύω, πως ο Χριστός είναι δίπλα μου και τον πιάνω από το χέρι, και έτσι να περπατάω.

Ο Χριστός έχει δύναμη. Χωρίς τη χάρη του Χριστού, χωρίς τη δύναμη του Χριστού τα πάντα είναι αδύνατα, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Πράγματι! Αυτό που ζει ο κάθε Χριστιανός νέος στον κόσμο είναι κάτι θαυμαστό. Δεν το πιστεύει ο κόσμος. Δεν μπορούνε οι άλλοι νέοι του κόσμου να πιστέψουν ότι ζούμε όπως ζούμε.

Και γιατί ζούμε έτσι; Γιατί υπάρχει ο Χριστός ο οποίος βοηθάει να ζούμε μια τέτοια ανώτερη ζωή.

Η εκκλησία είναι ένα πεδίο τεραστίων δυνάμεων. Πως είναι ένα μαγνητικό πεδίο; Έτσι είναι κι η χάρη του Χριστού! Η Χάρη του Χριστού δεν είναι κάτι νεφελώδες, δύναμη, κάτι αεριώδες, κάτι φανταστικό. Η Χάρη του Χριστού είναι η πιο συγκεκριμένη δύναμη, η οποία μπορεί να παίρνει τον άνθρωπο από τη γη, από τον Άδη, και να τον ανεβάζει στον ουρανό. Είναι τεράστια η ένταση της Χάριτος του Θεού, αν είμαστε από υλικό που μπορεί να την αισθάνεται.

Ο Χριστός δε βασανίζει, ο Χριστός δεν απογοητεύει, ο Χριστός δεν ταλαιπωρεί. Ο Χριστός ελευθερώνει, ο Χριστός χαριτώνει, ο Χριστός ανεβάζει και σώζει, κάνει χαριτωμένο τον άνθρωπο, κι έτσι πρέπει να Τον ζούμε.

Ολοζώντανος είναι ο Χριστός μέσα στη ζωή της Εκκλησίας και αλίμονο σ’ εμάς αν ο Χριστός είναι μόνο ένα όνομα γραμμένο στη σελίδα κάποιου βιβλίου.

Δεν είμαστε λίγοι. Πολλοί είμαστε. Ο Χριστός δε μετράει νούμερα. Τις καρδιές κοιτάει. Το χρυσάφι είναι πολύ λιγότερο από το χώμα,  αξίζει όμως περισσότερο.

Δε στέκεται τίποτα χωρίς το Χριστό. Το ευαγγέλιο είναι σοφία, είναι η μόνη αλήθεια του Θεού, είναι η μόνη χαρά, είναι η μόνη ελπίδα για τον κόσμο. Όλοι εμείς που είμαστε πεσμένοι κάτω και τραυματισμένοι και τσακισμένοι, ας σηκωθούμε όρθιοι. Εδώ είναι η Σοφία.

Τι σημαίνει ότι οι ψυχές είναι αθάνατες;

Φυσικά ο μόνος που μπορεί να απαντήσει σ’ αυτή την ερώτηση είναι η Εκκλησία που περιλαμβάνει όλη την Αλήθεια. Η Αγία Γραφή το λέει καθαρά. Εκείνο που δίνει απροσμέτρητη αξία στον άνθρωπο είναι η αθάνατη ψυχή. Χάρη σ’ αυτήν ονομάσθηκε ο άνθρωπος βασιλιάς της κτίσεως, παιδί του Θεού, προορισμένος να ζήσει στην αιωνιότητα και να κληρονομήσει τη βασιλεία των ουρανών. Γι’ αυτή την ψυχή, τον ατίμητο θησαυρό, μιλούσε ο Κύριος και έλεγε: « Τι ωφελείται ο άνθρωπος αν κερδίσει όλο τον κόσμον, αλλά ζημιωθεί την ψυχή του; » (Ματθ. ιστ΄ 26).
Οι αναφορές της Αγίας Γραφής στην αθανασία της ψυχής και τη μετά θάνατο ζωή είναι αναρίθμητες. Νομίζουμε πως αρκεί να δούμε τι λέει το τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής για αυτό το θέμα: « Είδα κάτω από το ουράνιο θυσιαστήριο τις ψυχές εκείνων, που είχαν σφαγεί για το λόγο του Θεού και για την πίστη στο Χριστό… Και δόθηκε στον καθένα απ’ αυτούς στολή λευκή και τους ειπώθηκε να ξεκουραστούν ακόμη λίγο καιρό, μέχρι να ολοκληρώσουν και οι σύνδουλοί τους στη γη και οι αδελφοί τους που πρόκειται να σκοτωθούν όπως και αυτοί » (Αποκ. στ΄ 11). Είναι φανερό ότι αναφέρεται σε ψυχές ζωντανές και με πλήρη συνείδηση, που ζουν και επικοινωνούν μεταξύ τους.
Παρόμοιες αλήθειες εκφράζουν και οι Πατέρες της Εκκλησίας. Η ψυχή, κατά το Μ. Αθανάσιο, είναι αυθυπόστατη και αυτοκίνητη. Αυτή κινεί το σώμα και η ίδια δεν κινείται από άλλη δύναμη. Επομένως αφού η ψυχή κινείται μόνη της και μετά την εκδημία της από το σώμα, μπορεί να κινείται με τις δικές της δυνάμεις. Διότι δεν είναι η ψυχή που πεθαίνει, αλλά επειδή αυτή αναχωρεί, πεθαίνει το σώμα. Αν το υλικό σώμα διαλύεται μετά το χωρισμό του από την ψυχή, όμως δεν ισχύει το ίδιο και για την πνευματική φύση της ψυχής. Αυτή εξακολουθεί να ζει.
Η διδασκαλία του Χριστιανισμού είναι ξεκάθαρη. ΤΙ άλλο μαρτυρεί η υπόσχεση του Χριστού στο μετανοημένο ληστή πάνω στο σταυρό; « Σήμερον μετ’ εμού έση εν τω παραδείσω » . Συνδέει τη μία ζωή με την άλλη χωρίς να μεσολαβεί τίποτε. Ο ληστής ζήτησε από τον Κύριο να τον θυμηθεί. Και ο Χριστός του παραχωρεί θέση μαζί Του στον Παράδεισο. Και του την παραχωρεί όχι στο απώτερο μέλλον, αλλά στο άμεσο παρόν, σήμερα πριν ο ήλιος δύσει.
Η ψυχή, λοιπόν, του πιστού, ευθύς μετά την εκδημία, μεταφέρεται σε τόπο όπου είναι ο Χριστός. Και όλα αυτά με πλήρη συνείδηση και εγρήγορση. Πώς αλλιώς θα ερμηνεύσουμε την επιθυμία του αποστόλου Παύλου, « επιθυμώ να πεθάνω και να είμαι μαζί με το Χριστό » (Φιλ. α΄ 23). Η άμεση αυτή κοινωνία και επικοινωνία των ψυχών με το Χριστό είναι γι’ αυτές πηγή χαράς, ειρήνης, αναπαύσεως. Προαπολαμβάνουν πνευματικά αγαθά, έως ότου αναστηθούν και τα σώματα άφθαρτα, για να συναπολαύσουν « ά οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν αναθρώπου ουκ ανέβη … » (Α΄ Κορ. β΄ 9)
Βρίσκονται επομένως μακριά από τη χριστιανική διδασκαλία, όσοι νομίζουν ότι οι ψυχές φθείρονται ή εξαφανίζονται ή κοιμούνται ή ναρκώνονται ή μετασαρκώνονται μετά την εκδημία. Οι ψυχές και μετά το θάνατο του σώματος εξακολουθούν να ζουν, να αισθάνονται, να γνωρίζουν και να αναγνωρίζουν με πλήρη αυτοσυνειδησία.

Τι σχέση μπορεί να έχει η Εκκλησία με τη χαρά;

Ο Χριστός είναι η χαρά, το φως το αληθινό, η ευτυχία. Ο Χριστός είναι η ελπίδα μας. Η σχέση μας με τον Χριστό είναι αγάπη, είναι έρωτας, είναι ενθουσιασμός,  είναι λαχτάρα του θείου. Ο Χριστός είναι το παν. Αυτός είναι η αγάπη μας, Αυτός ο έρωτάς μας. Είναι έρωτας αναφαίρετος ο έρωτας του Χριστού.

Από κει πηγάζει η χαρά..

Όταν βρεις τον Χριστό, σου αρκεί, δεν θέλεις τίποτ’ άλλο, ησυχάζεις. Γίνεσαι άλλος άνθρωπος. Ζεις παντού, όπου υπάρχει  Χριστός. Ζεις στα άστρα, στο άπειρο, στον ουρανό με τους αγγέλους, με τους αγίους, στη γη με τους ανθρώπους, με τα φυτά, με τα ζώα, με όλους, με όλα. Όπου υπάρχει η αγάπη στον Χριστό, εξαφανίζεται η μοναξιά. Είσαι ειρηνικός,  χαρούμενος, γεμάτος. Ούτε μελαγχολία, ούτε αρρώστια, ούτε πίεση, ούτε άγχος,  ούτε κατήφεια, ούτε κόλαση.

Ο έρωτας προς τον Χριστό είναι κάτι άλλο. Δεν  έχει τέλος, δεν έχει χορτασμό. Δίνει ζωή, δίνει σθένος, δίνει υγεία, δίνει,  δίνει, δίνει… Κι όσο δίνει, τόσο πιο πολύ ο άνθρωπος θέλει να ερωτεύεται. Ενώ ο ανθρώπινος έρωτας μπορεί να φθείρει τον άνθρωπο, να τον τρελάνει. Όταν αγαπήσομε  τον Χριστό, όλες οι άλλες αγάπες υποχωρούν. Οι άλλες αγάπες έχουν κορεσμό. Η αγάπη του Χριστού δεν έχει κορεσμό. Η σαρκική αγάπη έχει κορεσμό. Μετά μπορεί ν’ αρχίσει η ζήλεια, η γκρίνια, μέχρι και ο φόνος. Μπορεί να μεταβληθεί σε μίσος. Η  εν Χριστώ αγάπη δεν αλλοιώνεται. Η κοσμική αγάπη λίγο διατηρείται και σιγά-σιγά  σβήνει, ενώ η θεία αγάπη ολοένα μεγαλώνει και βαθαίνει. Κάθε άλλος έρωτας μπορεί  να φέρει τον άνθρωπο σ’ απελπισία. Ο θείος έρως, όμως, μας ανεβάζει στη σφαίρα  του Θεού, μας χαρίζει γαλήνη, χαρά, πληρότητα. Οι άλλες ηδονές κουράζουν, ενώ αυτή διαρκώς δεν χορταίνεται. Είναι μία ηδονή ακόρεστος, που δεν τη βαριέται κανείς ποτέ. Είναι το άκρον αγαθόν.

Αυτή είναι η θρησκεία μας. Εκεί πρέπει να πάμε.  Ο Χριστός είναι ο Παράδεισος, παιδιά μου. Τι είναι Παράδεισος; Ο Χριστός είναι.  Από δω αρχίζει ο Παράδεισος. Είναι ακριβώς το ίδιο∙ όσοι εδώ στη γη ζουν τον  Χριστό, ζουν τον Παράδεισο. Έτσι είναι που σας το λέγω. Είναι σωστό, αληθινό  αυτό, πιστέψτε με!  Έργο μας είναι να προσπαθούμε να βρούμε ένα τρόπο να μπούμε  μέσα στο φως του Χριστού. Δεν είναι να κάνει κανείς τα τυπικά. Η ουσία είναι να  είμαστε μαζί με τον Χριστό. Να ξυπνήσει η ψυχή και ν’ αγαπήσει τον Χριστό, να  γίνει αγία. Να επιδοθεί στο θείο έρωτα. Έτσι θα μας αγαπήσει κι Εκείνος. Θα είναι τότε η χαρά αναφαίρετη. Αυτό θέλει πιο πολύ ο Χριστός, να μας γεμίζει από χαρά, διότι είναι η πηγή της χαράς. Αυτή η  χαρά είναι δώρο του Χριστού. Μέσα σ’ αυτή τη χαρά θα γνωρίσουμε τον Χριστό. Δεν  μπορούμε να Τον γνωρίσουμε, αν Εκείνος δεν μας γνωρίσει.

Αυτά η ψυχή μας θέλει να αποκτήσει. Αν προετοιμαστούμε ανάλογα, η χάρις θα μας τα δώσει. Δεν είναι δύσκολο. Αν αποσπάσουμε την χάρη, όλα είναι εύκολα, χαρούμενα κι ευλογία θεού. Η θεία χάρις διαρκώς κρούει την πόρτα της ψυχής μας και περιμένει ν’ ανοίξουμε, για να έλθει  στην διψώσαν καρδία μας και να την πληρώσει. Το πλήρωμα είναι ο Χριστός, η Παναγία μας, η Αγία Τριάς. Τι ωραία πράγματα! Άμα αγαπάς, ζεις στην Ομόνοια  και δεν ξέρεις ότι βρίσκεσαι στην Ομόνοια. Ούτε αυτοκίνητα βλέπεις, ούτε κόσμο  βλέπεις, ούτε τίποτα. Είσαι μέσα σου με το πρόσωπο που αγαπάς. Το ζεις, το  ευχαριστιέσαι, σ’ εμπνέει. Δεν είναι αληθινά αυτά; Σκεφθείτε αυτό το πρόσωπο που  αγαπάτε να είναι ο Χριστός. Ο Χριστός στο νου σου, ο Χριστός στην καρδιά σου, ο Χριστός σ’ όλο σου το είναι, ο Χριστός παντού.

Ο Χριστός είναι η ζωή, η πηγή της ζωής, η πηγή  της χαράς, η πηγή του φωτός του αληθινού, το παν. Όποιος αγαπάει τον Χριστό και τους άλλους, αυτός ζει τη ζωή. Ζωή χωρίς Χριστό είναι θάνατος, είναι κόλαση, δεν είναι ζωή. Αυτή είναι κόλαση, η μη αγάπη. Ζωή είναι ο Χριστός. Η αγάπη είναι η ζωή του Χριστού. Ή θα είσαι στη ζωή ή στο θάνατο. Από σένα εξαρτάται να διαλέξεις..

      Το παιδί μέσα μας

   «Αν δεν γίνουμε σαν τα παιδιά, δεν θα μπούμε στη Βασιλεία Του». Ο λόγος αυτός ανήκει στο Χριστό. Δείγμα πραγματικής σοφίας είναι η απλότητα, η αμεσότητα και η ζωντάνια του λόγου άσκηση στη πνευματική ζωή ορίζεται και ως απέκδυση του παλαιού ανθρώπου, να ξεντυθούμε το ψεύτικο, το υποκριτικό, τα φτιασιδώματα των συστημάτων. Αν έχουμε εμπιστοσύνη στην Πατρική Αγάπη, όπως τα παιδιά, νοιώθουμε  ασφαλείς με τον εαυτό μας και δεν προσπαθούμε να αποδείξουμε κάτι, για να διεκδικήσουμε την αναγνώριση και την αποδοχή. Στον κόσμο του ανταγωνισμού και των συγκρούσεων το πρώτο πράγμα που μαθαίνουμε είναι να μην είμαστε ο εαυτός μας, για να μπορέσουμε να «επιτύχουμε». Χάνουμε έτσι την παιδική αθωότητα και την επαφή με τον εαυτό μας. Μας αναγνωρίζει ίσως η κοινωνία, αλλά δε μας χαίρεται ο εαυτός μας. Προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας να χαίρεται με τα κατορθώματά του, αλλά τα βιώματα της καρδιάς μας έχουν άλλη γνώμη. Είμαστε οι σπουδαίοι και ευφυείς. που μας είναι βάσανο ο προσωπικός μας χρόνος με τον εαυτό μας.

Οι καλοί τρόποι συμπεριφοράς δεν είναι πάντα έκφραση ευγένειας ψυχής, αλλά ένας επιτηδευμένος τρόπος να κρύψουμε την υπαρξιακή μας ασχήμια, όπως η γυναίκα που προσπαθεί να κρύψει τα σημάδια της φθοράς του προσώπου της με υπερβολικά βαψίματα. Ένας ανεπιτήδευτος-παιδικός τρόπος συμπεριφοράς με στοιχεία αγένειας μπορεί να κρύβει μεγαλύτερη καθαρότητα ενώπιον του Θεού από προσεγμένες καθώς πρέπει συμπεριφορές. Ο φόβος της έκθεσης, η ανάγκη μας για τη καλή γνώμη των άλλων, η κενοδοξία μας, επιβάλλουν συμπεριφορές που θάβουν την παιδική καθαρότητα και απλότητα. Γινόμαστε πονηροί, με σύγχυση λογισμών και συναισθημάτων. Χάνουμε τη δυνατότητα σχέσης και αγάπης. Δεν μπορούμε να παίξουμε και να απολαύσουμε τη ζωή. Όλα τα υπολογίζουμε και η καρδιά αιχμαλωτίζεται στη σκέψη. Το παιδί εμπιστεύεται τον πατέρα του, φαντάζει στα μάτια του παντοδύναμος, που μπορεί να του εξασφαλίσει ό,τι έχει ανάγκη. Όλη η ουσία της πίστης μας είναι η προσέγγιση του Ουράνιου Πατέρα με αυτό το λογισμό. Ό,τι ζαβολιές και να’ χουμε κάνει, ξέρουμε ότι είναι πατέρας, θα μας καταλάβει και θα μας δεχθεί, αρκεί να μη νοιώθουμε πως είμαστε οι σπουδαίοι, που δυσκολεύονται να παραδεχθούν ότι κάνουν και λάθη. Ό,τι πόνο και θλίψη και αν έχουμε, ξέρουμε ότι κάτι καλύτερο ετοιμάζει για μας ως πατέρας. Πόσο δυστυχισμένοι είμαστε, που χάθηκε το παιδί από μέσα μας;

  

Το σώμα μου

Παραπονιόμαστε συχνά-πυκνά, πως είμαστε άνθρωποι, «σάρκα φέροντες». Νυστάζουμε, πεινάμε, κουραζόμαστε, αρρωσταίνουμε.
Έχει όμως και άλλες εκδηλώσεις και αδυναμίες το σώμα· τα διαβλητά, λεγόμενα, πάθη, για τα οποία δηλαδή μπορεί να μας κατηγορήσει κανείς· για τα οποία είμαστε υπόλογοι και αξιόμεμπτοι. Ποια είναι τα διαβλητά πάθη; Είναι οι επιθυμίες του σώματος, οι ορέξεις και ορμές του, οι σφοδρές πολλές φορές και άτακτες, τα γεώδη ένστικτά του· και πρέπει να το ομολογήσουμε πως παρασύρει πολλούς όχι σπάνια σε πολλά άτοπα.
Να καταδικάσουμε λοιπόν το σώμα; Να το ανακηρύξουμε εχθρό ύπουλο; Θα διαπράττουμε αδικία μεγάλη! Γιατί κάθε άνθρωπος είναι και σώμα και πνεύμα· δεν είναι ένα από τα δύο. Ο διαχωρισμός είναι σφάλμα. «Ο άνθρωπος δεν είναι ούτε άγγελος ούτε κτήνος» (Πασκάλ).
«Το σώμα είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης προσωπικότητας».Οι αδυναμίες που παρουσιάζει επιβαρύνουν μάλλον το πνεύμα, την ψυχή, που κυριαρχεί και κυβερνά.
Το σώμα δεν είναι εχθρός. Είναι σκεύος ιερό, πολύ αξιοπρόσεκτο και πολύ τίμιο.
Την τιμιότητα και ιερότητά του εξαίρουν πολλά περιστατικά και γεγονότα· και πρώτα-πρώτα ότι:
- Ο ίδιος «ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο» (Γεν. β΄ 7). «Καταξιοί ιδία χειρί διαπλάσαι το ημέτερον σώμα» (Μέγας Βασίλειος). «Ουκ είπεν απλώς εποίησεν αλλ’ έπλασεν», για να δείξει την ξεχωριστή στοργή του. Από τα χέρια του Πανσόφου Καλλιτέχνη βγαλμένο το ανθρώπινο σώμα είναι απαράμιλλο καλλιτέχνημα. Ποιος μπορεί να το κατηγορήσει;
Στον πηλό του τύλιξε το θείο χρυσό του, την ψυχή! Έπειτα:
- Αυτός ο Λόγος του Θεού, όταν ήρθε στον κόσμο, καταδέχτηκε να γεννηθεί από την Παρθένο Μαρία με το δικό μας σώμα, «ίνα τιμήση την σάρκα και αυτήν την θνητήν» (Γρηγ. Παλαμάς).
Ο Λόγος έγινε σώμα! «Ο Λόγος σαρξ εγένετο» (Ιω. α΄ 14). Έτσι το σώμα του ανθρώπου έγινε σώμα του Θεού!
- Ύστερα πάλι όταν ανελήφθη στους ουρανούς ο Κύριος Ιησούς, δεν το άφησε, αλλά αναστημένο, αφθαρτοποιημένο το πήρε μαζί του και κάθισε έτσι «εν δεξιά του Πατρός». Με αφάνταστη δόξα ο Κύριος περιέβαλε το σώμα μας.
Το ύψωσε και το μεγάλυνε πιο πάνω από τους αγγέλους.
- Ακόμη η θεόπνευστη Γραφή, με το στόμα του αποστόλου Παύλου, το ονομάζει ναό του Αγίου Πνεύματος! «Ουκ οίδατε ότι το σώμα υμών ναός του εν υμίν Αγίου Πνεύματος εστιν;» (Α΄ Κορ. στ΄ 19). Δεν ξέρετε πως το σώμα σας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος, που κατοικεί μέσα σας; Ναι, από την ημέρα που μας βάφτισαν, το σώμα μας έγινε ναός του Αγίου Πνεύματος. Και με το άγιο Χρίσμα πήραμε τη σφραγίδα του. «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου». Σαν τα πρόβατα που τα σημαδεύει ο τσοπάνος, για να διακρίνονται πως είναι δικά του.

• Αναδεικνύεται δε το σώμα μας σ’ έναν πραγματικό αχειροποίητο ναό Θεού ζώντος, όταν κατά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίς κοινωνούμε το άχραντο Σώμα και το πανάγιο Αίμα του Χριστού. Τότε πράγματι μπορούμε να πούμε πως ο Θεός ενοικεί μέσα μας και εμπεριπατεί (Β΄ Κορ. στ΄ 16).

- Βέβαια μια μέρα θα πεθάνει το σώμα μας· όμως μια άλλη, κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, θ’ αναστηθεί, όπως ακριβώς αναστήθηκε και Εκείνος που το προσέλαβε όταν ήρθε στη γη να μας σώσει, ο Χριστός. Θα αναστηθεί και θα ενωθεί πάλι με την ψυχή και αφθαρτοποιημένο και αθάνατο πια και ένδοξο θα πάρει τη θέση του στη βασιλεία του Θεού, αν βέβαια τα έργα μας και η επίγεια ζωή μας ήταν έργα και ζωή ποτισμένα με την πίστη και τη μετάνοια.
Το σώμα μας, δε χωρεί συζήτηση, είναι ιερό και τίμιο σκεύος και όχι εχθρός και εμπόδιό μας, και έχουμε γι’ αυτό υποχρέωση να το σεβόμαστε και να το προσέχουμε. Να το διατηρούμε αμόλυντο, αγνό και ακηλίδωτο. Κανένα μέλος του σώματος δεν επιτρέπεται να το χρησιμοποιήσει κανείς άσκοπα και μάλιστα για το κακό· όπως λόγου χάρη τα χέρια για να κλέψει, τη γλώσσα για να κακολογήσει, τα αφτιά για ν’ ακούσει το πονηρό. Όποιος κάνει μια τέτοια χρήση των μελών του σώματός του αμαρτάνει.
Πρότεινε κάποτε ένας Ευρωπαίος σ’ έναν ντόπιο, στα νησιά του Σολομώντος, να τον μάθει να παίζει χαρτιά. Του έδειξε την «τράπουλα» και άρχισε να τη φυλλομετρά.
- Δεν έχω χέρια, του απάντησε ο ιθαγενής.
- Μα αυτά τίνος είναι;
- Αυτά που βλέπεις δεν είναι δικά μου. Όταν έγινα Χριστιανός, έδωσα τα χέρια μου όπως και ολόκληρο το σώμα μου και την ψυχή μου στο Χριστό. Και τώρα τα χρησιμοποιώ μόνον όπως θέλει Αυτός. Και δε δέχτηκε να πιάσει καθόλου στα χέρια του τα χαρτιά.
Αλήθεια λοιπόν, είμαστε εξαγορασμένοι με το τίμιο Αίμα του Χριστού. Είμαστε σκλάβοι και δούλοι· γι’ αυτό ούτε μάτια ορίζουμε, ούτε αφτιά, ούτε χέρια, ούτε πόδια, ούτε το σώμα σου για να το μεταχειρισθούμε στην αμαρτία. Όλα είναι Εκείνου που τα εξαγόρασε και όχι δικά μας. «Ούκ εστε εαυτών, ηγοράσθητε γάρ τιμής» (Α΄ Κορ. στ΄ 19-20).
π. Χαρίτων Πνευματικάκις
Μακάρι μέσα στον καύσωνα να πολιτευθούμε έτσι, για χάρη του Εσταυρωμένου…

Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κάποιον εγωϊσμό και ο Θεός τους δίνει ένα σκαμπίλι να πάνε παρακάτω.

Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κάποιον εγωϊσμό και ο Θεός τους δίνει ένα σκαμπίλι να πάνε παρακάτω. Άλλοι έχουν λίγο παραπάνω εγωϊσμό και ο Θεός τους δίνει ένα σκαμπίλι και πάνε ακόμα παρακάτω. Αυτούς όμως που έχουν εωσφορική υπερηφάνεια, ο Θεός τους αφήνει. Μπορεί να φαίνεατι ότι κάνουν προκοπή αλλά τι προκοπή είναι αυτή; Μαύρη προκοπή. Και μετά δεν πέφτουν απλώς κάτω, αλλά πέφτουν κατ' ευθείαν στο βάραθρο. Ο Θεός να φυλάη!

Δεν ταιριάζει να μαλώνης για (να υπερασπισθής) τον εαυτό σου.

Όποιος δικαιολογεί την πτώση του, δικαιολογεί τον διάβολο…. Αυτός δεν έχει ανάπαυση ποτέ. Εδώ και δίκαιο να έχη κανείς, όταν πάη να δικαιώση τον εαυτό του πάλι ανάπαυση δεν έχει, πόσο μάλλον να μην έχη δίκαιο και να δικαιολογή την πτώση του με αναιδέστατο τρόπο.

Εκείνος που έχει πνευματική ανησυχία, βρίσκει τι του λείπει, το ζητάει και ωφελείται. Εγώ, ως αρχάριος, όταν διάβαζα κάτι, το αντέγραφα, για να μην το ξεχάσω, και προσπαθούσα να το εφαρμόσω. Δεν διάβαζα, για να περνάω ευχάριστα την ώρα μου. Υπήρχε μέσα μου η καλή ανησυχία και, όταν δεν καταλάβαινα κάτι, ρωτούσα να μάθω πως είναι. Λίγο διάβαζα, πολύ ήλεγχα τον εαυτό μου με αυτά που διάβαζα. «Που βρίσκομαι; Τι κάνω;» Κάθιζα τον εαυτό μου στο σκαμνί. Δεν τα περνούσα αυτά που διάβαζα έτσι αφορολόγητα.

Τα πατερικά βιβλία για να βοηθήσουν, πρέπει να διαβάζονται με ταπείνωση και προσευχή.

Από την ανάπαυση του άλλου γεννιέται η ανάπαυση η δική μου.

«Αυτές οι βάσεις (βάσεις πνευματικές, όπως είναι οι Μονές και οι ζωντανές ενορίες) θα διώξουν τις Βάσεις από την Κύπρο. Το πρόβλημα της Κύπρου δεν είναι πολιτικό, στο βάθος είναι πνευματικό»

Δεν συγκρίνεται η χαρα που νοιώθει κανείς, όταν δίνη, με την χαρά που νιώθει, όταν παίρνη

Η ανώτερη χαρά βγαίνει από τη θυσία. Μόνον όταν θυσιάζεται κανείς, συγγενεύει με τον Χριστό, γιατί ο Χριστός είναι θυσία.

Να παρακαλούμε το Χριστό να μας προσθέση πίστη και να μας την αυξήσει....

  

Φωτεινά και κατάμαυρα πρόσωπα

ΣΧΕΤΙΚΑ με την προετοιμασία για την προσέλευση ατό μυστήριο της θείας ευχαριστίας διαβάζουμε στο Γεροντικό το έξης:
'Ένας άγιος επίσκοπος, όταν έβγαινε στην ωραία πύλη για νά κοινωνήσει το λαό, έβλεπε νά πλησιάζουν μερικοί με κατάμαυρο πρόσωπο ή με εξογκωμένα μάτια. Αυτοί, μόλις έπαιρναν τα άχραντα Μυστήρια, καίγονταν.
Άλλοι όμως πλησίαζαν με ολόλευκα φορέματα και φωτεινό πρόσωπο, κι έπαιρναν Το Σώμα του Κυρίου με προσοχή κι ευλάβεια.
Αυτούς ή θεία Κοινωνία τούς λάμπρυνε περισσότερο.
'0 επίσκοπος παρακάλεσε Το Θεό νά του εξηγήσει αυτό Το μυστήριο. Τότε άγγελος Κυρίου παρουσιάστηκε και του είπε:
Όσοι κοινωνούν με λαμπρό πρόσωπο και λευκή στολή, είναι αγνοί και καθαροί, δίκαιοι και σπλαχνικοί.
Αυτοί πλησιάζουν με καθαρή συνείδηση, γι' αυτό τούς επισκιάζει ή θεία χάρη.
Αντίθετα, όσοι φαίνονται κατάμαυροι, είναι βυθισμένοι ατή λάσπη των σαρκικών επιθυμιών.
Όσοι έχουν ερεθισμένα κι εξογκωμένα μάτια, είναι πονηροί και άδικοι, φθονεροί και άπληστοι.
Αυτοί όχι μόνο δεν ωφελούνται από τη θεία Κοινωνία, αλλά καταδικάζονται, γιατί τολμούν νά πλησιάσουν με ένοχη συνείδηση, χωρίς μετάνοια και προετοιμασία.
Από τότε ο ενάρετος επίσκοπος κήρυξε μετάνοια στο ποίμνιό του κι εμπόδιζε τούς ανάξιους από τη θεία Κοινωνία.